Donna Leon | Een stille dood. Amsterdam/Utrecht, Zwarte Beertjes, 2005 (3), 220 pagina's. 2005 (1, Nederland), 1997 (1, Zwitserland).
Oorspronkelijke Engelse titel: Quietly in Their Sleep, vertaals door Els Franci-Ekeler.
Tijdens de afwezigheid van zijn chef heeft Guido Brunetti de leiding over het Venetiaanse politiekorps. Lange tijd heerst er rust in de stad, totdat er op een morgen een knappe jonge vrouw voor de deur van zijn kantoor staat.
De vrouw, Maria Testa, is geen onbekende voor hem: ze werkte jaren geleden in het verzorgingstehuis waar zijn moeder woonde. Alleen was ze toen nog non. Maria heeft het tehuis verlaten en zich voor haar roeping afgesloten en dit alles om een sinistere reden: vijf van haar patiënten zijn in korte tijd overleden, en Maria gelooft niet in een natuurlijke dood...
Guido Brunetti doet onderzoek naar de beschulding van verdachte sterfgevallen van vermogende cliënten in een verzorgingstehuis dat valt onder de Rooms-Katholieke Kerk. Een tweede verhaallijn behandelt het twijfelachtige gedrag van een priester op de school van Brunetti's kinderen, die godsdienstles geeft en als biechtvader fungeert voor de kinderen.
Het boek mag dan in de jaren '90 geschreven zijn, maar machtsmisbruik, honger naar geld en andere vormen van misbruik zijn nog steeds thema's die actueel zijn als er gesproken wordt over de katholieke kerk. Het geheel is verweven tot een prettige aflevering van de Brunetti-reeks.
Donna Leon | Fatalità
Donna Leon | Nobiltà
Donna Leon | Acqua alta
Donna Leon | Salto Mortale
Donna Leon | De dood draagt rode schoenen
Donna Leon | Duister glas
Donna Leon | Dood in den vreemde
Donna Leon | Death at La Fenice
Donna Leon op Wikipedia (Engels)
flickr
zaterdag 31 maart 2012
zondag 25 maart 2012
Tom Lanoye | Heldere hemel
Tom Lanoye - Heldere hemel. Amsterdam, CPNB, 2012, 92 pagina's.
Heldere hemel is gebaseerd op een waargebeurd voorval in de nadagen van de Koude Oorlog: een onbemand Sovjet-Russisch gevechtsvliegtuig stort neer in een Belgisch gehucht. Een fait divers in de wereldpolitiek, een noodlottig drama voor een familie.
Lanoye nam een historische gebeurtenis – het neerstorten van een onbemande Sovjetstraaljager op 4 juli 1989 op een gehucht in België – als uitgangspunt voor deze novelle. Lanoye beschrijft de de dag de onfortuinlijke Russische piloot, van de NAVO-medewerkers die het vliegtuig tijdens zijn vlucht volgen en van het gezin dat in de boerderij woont waarop het vliegtuig neerstort.
Met het van Lanoye bekende gevoel voor drama ontstaat in zijn bloemrijke taal met snelle dialogen op net iets meer dan 90 pagina’s een verhaal dat ook heel goed in een roman zou hebben gepast. Voor de lezers die niet bekend zijn met Lanoye’s werk is dit Boekenweekgeschenk een mooie introductie, waarna je alleen de conclusie kunt trekken dat al dat andere werk ook gelezen moet worden. En voor de lezers die al wel beken zijn met het werk van Lanoye is het een mooie korte tussenstop op weg naar Lanoye’s volgende roman.
Tom Lanoye | Sprakeloos
Tom Lanoye | Het derde huwelijk
Tom Lanoye
flickr
Heldere hemel is gebaseerd op een waargebeurd voorval in de nadagen van de Koude Oorlog: een onbemand Sovjet-Russisch gevechtsvliegtuig stort neer in een Belgisch gehucht. Een fait divers in de wereldpolitiek, een noodlottig drama voor een familie.
Lanoye nam een historische gebeurtenis – het neerstorten van een onbemande Sovjetstraaljager op 4 juli 1989 op een gehucht in België – als uitgangspunt voor deze novelle. Lanoye beschrijft de de dag de onfortuinlijke Russische piloot, van de NAVO-medewerkers die het vliegtuig tijdens zijn vlucht volgen en van het gezin dat in de boerderij woont waarop het vliegtuig neerstort.
Met het van Lanoye bekende gevoel voor drama ontstaat in zijn bloemrijke taal met snelle dialogen op net iets meer dan 90 pagina’s een verhaal dat ook heel goed in een roman zou hebben gepast. Voor de lezers die niet bekend zijn met Lanoye’s werk is dit Boekenweekgeschenk een mooie introductie, waarna je alleen de conclusie kunt trekken dat al dat andere werk ook gelezen moet worden. En voor de lezers die al wel beken zijn met het werk van Lanoye is het een mooie korte tussenstop op weg naar Lanoye’s volgende roman.
Tom Lanoye | Sprakeloos
Tom Lanoye | Het derde huwelijk
Tom Lanoye
flickr
Jennifer Egan | A Visit from the Goon Squad
Jennifer Egan - A Visit from the Goon Squad. New York, Alfred A. Knopf, September 2011 (14), 274 pagina's. June 2010 (1).
Jennifer Egan's spellbinding interlocking narratives circle the lives of Bennie Salazar, an aging former punk rocker and record executive, and Sasha, the passionate, troubled young woman he employs. Although Bennie and Sasha never discover each other's pasts, the reader does, in intimate detail, along with the secret lives of a host of other characters whose paths intersect with theirs, over many years, in locales as varied as New York, San Francisco, Naples, and Africa.
We first meet Sasha in her mid-thirties, on her therapist's couch in New York City, confronting her long-standing compulsion to steal. Later, we learn the genesis of her turmoil when we see her as the child of a violent marriage, then as a runaway living in Naples, then as a college student trying to avert the suicidal impulses of her best friend. We plunge into the hidden yearnings and disappointments of her uncle, an art historian stuck in a dead marriage, who travels to Naples to extract Sasha from the city's demimonde and experiences an epiphany of his own while staring at a sculpture of Orpheus and Eurydice in the Museo Nazionale. We meet Bennie Salazar at the melancholy nadir of his adult life—divorced, struggling to connect with his nine-year-old son, listening to a washed-up band in the basement of a suburban house—and then revisit him in 1979, at the height of his youth, shy and tender, reveling in San Francisco's punk scene as he discovers his ardor for rock and roll and his gift for spotting talent. We learn what became of his high school gang—who thrived and who faltered—and we encounter Lou Kline, Bennie's catastrophically careless mentor, along with the lovers and children left behind in the wake of Lou's far-flung sexual conquests and meteoric rise and fall.
A Visit from the Goon Squad is a book about the interplay of time and music, about survival, about the stirrings and transformations set inexorably in motion by even the most passing conjunction of our fates. In a breathtaking array of styles and tones ranging from tragedy to satire to PowerPoint, Egan captures the undertow of self-destruction that we all must either master or succumb to; the basic human hunger for redemption; and the universal tendency to reach for both—and escape the merciless progress of time—in the transporting realms of art and music. Sly, startling, exhilarating work from one of our boldest writers.
A Visit from the Goon Squad is op mijn lijstje met 'te lezen boeken' terechtgekomen omdat het een roman over de muziekwereld is. Ik houd van muziek en van lezen, dus deze roman moest wel een fijne combinatie zijn.
En toch kwam ik bedrogen uit. Waarom? Omdat Egan ervoor heeft gekozen in ieder hoofdstuk vanuit het perspectief van een ander personage te schrijven. De personages hangen steeds meer of minder met elkaar samen. Wat dat betreft kun je de schrijfster niet op een fout betrappen.
Het grote aantal personages leidde ertoe dat ik eigenlijk met geen enkel personage een band opbouwde. Sympathie voelen voor hen vond ik erg moeilijk, omdat je na een hoofdstuk alweer afstand van ze moet nemen. Uiteindelijk werd ik alleen geraakt door het hoofdstuk waarin een vriend van Sasha in de Hudson River verdrinkt.
Door dat grote aantal personages heeft Egan voor zichzelf te weinig ruimte gecreëerd om enige karakterontwikkeling te schetsen. Bovendien heeft Egan ervoor gekozen ieder personage en daarmee voor ieder hoofdstuk op een andere plaats van handeling te situeren. De roman blijft daardoor fragmentarisch, druk en oppervlakkig. Tot overmaat van ramp is een van de laatste hoofdstukken dan ook nog geheel als een Powerpointpresentatie geschreven. Dat was echt te veel voor mij.
Jennifer Egan (Engels)
flickr
Jennifer Egan's spellbinding interlocking narratives circle the lives of Bennie Salazar, an aging former punk rocker and record executive, and Sasha, the passionate, troubled young woman he employs. Although Bennie and Sasha never discover each other's pasts, the reader does, in intimate detail, along with the secret lives of a host of other characters whose paths intersect with theirs, over many years, in locales as varied as New York, San Francisco, Naples, and Africa.
We first meet Sasha in her mid-thirties, on her therapist's couch in New York City, confronting her long-standing compulsion to steal. Later, we learn the genesis of her turmoil when we see her as the child of a violent marriage, then as a runaway living in Naples, then as a college student trying to avert the suicidal impulses of her best friend. We plunge into the hidden yearnings and disappointments of her uncle, an art historian stuck in a dead marriage, who travels to Naples to extract Sasha from the city's demimonde and experiences an epiphany of his own while staring at a sculpture of Orpheus and Eurydice in the Museo Nazionale. We meet Bennie Salazar at the melancholy nadir of his adult life—divorced, struggling to connect with his nine-year-old son, listening to a washed-up band in the basement of a suburban house—and then revisit him in 1979, at the height of his youth, shy and tender, reveling in San Francisco's punk scene as he discovers his ardor for rock and roll and his gift for spotting talent. We learn what became of his high school gang—who thrived and who faltered—and we encounter Lou Kline, Bennie's catastrophically careless mentor, along with the lovers and children left behind in the wake of Lou's far-flung sexual conquests and meteoric rise and fall.
A Visit from the Goon Squad is a book about the interplay of time and music, about survival, about the stirrings and transformations set inexorably in motion by even the most passing conjunction of our fates. In a breathtaking array of styles and tones ranging from tragedy to satire to PowerPoint, Egan captures the undertow of self-destruction that we all must either master or succumb to; the basic human hunger for redemption; and the universal tendency to reach for both—and escape the merciless progress of time—in the transporting realms of art and music. Sly, startling, exhilarating work from one of our boldest writers.
A Visit from the Goon Squad is op mijn lijstje met 'te lezen boeken' terechtgekomen omdat het een roman over de muziekwereld is. Ik houd van muziek en van lezen, dus deze roman moest wel een fijne combinatie zijn.
En toch kwam ik bedrogen uit. Waarom? Omdat Egan ervoor heeft gekozen in ieder hoofdstuk vanuit het perspectief van een ander personage te schrijven. De personages hangen steeds meer of minder met elkaar samen. Wat dat betreft kun je de schrijfster niet op een fout betrappen.
Het grote aantal personages leidde ertoe dat ik eigenlijk met geen enkel personage een band opbouwde. Sympathie voelen voor hen vond ik erg moeilijk, omdat je na een hoofdstuk alweer afstand van ze moet nemen. Uiteindelijk werd ik alleen geraakt door het hoofdstuk waarin een vriend van Sasha in de Hudson River verdrinkt.
Door dat grote aantal personages heeft Egan voor zichzelf te weinig ruimte gecreëerd om enige karakterontwikkeling te schetsen. Bovendien heeft Egan ervoor gekozen ieder personage en daarmee voor ieder hoofdstuk op een andere plaats van handeling te situeren. De roman blijft daardoor fragmentarisch, druk en oppervlakkig. Tot overmaat van ramp is een van de laatste hoofdstukken dan ook nog geheel als een Powerpointpresentatie geschreven. Dat was echt te veel voor mij.
Jennifer Egan (Engels)
flickr
vrijdag 16 maart 2012
Mauri Paasilinna | De heremiet van de Roittorug
Mauri Paasilinna – De heremiet van de Roittorug: En meer Finse verhalen. Groningen, Wilde aardbeien, 2010, 112 pagina's.
Vertaald uit het Fins door Fleur van Groen, Nettie Jansen, Ernst Kal, Gerard Reijerse en Päivi Schot.
In De heremiet van de Roittorug. En meer Finse verhalen zijn twaalf korte verhalen bijeengebracht van de Finse auteur Mauri Paasilinna (1947). Mauri Paasilinna is de jongste in het zeven kinderen tellende kunstenaarsgezin Paasilinna, zijn broers Arto, Erno en Reino verdienden eveneens hun sporen als schrijver.
De verhalen van Mauri Paasilinna spelen zich af in het landschap van de tunturi’s, de typische bergen in het Finse Lapland. Dit grenzeloze landschap, dat zich uitstrekt over Finland, Rusland, Noorwegen en Zweden, trekt allerlei vreemdelingen aan: Italianen, Duitsers, Helsinkiërs. De ontmoeting tussen de inwoners van Lapland en de vreemdelingen leidt tot absurde, trieste en humoristische voorvallen. De confrontatie met het woeste en ledige landschap brengt de 'bezoekers' uit evenwicht. Losgeslagen en ver van alles, onder een winterse middaghemel zonder zon, of tijdens de midzomernacht, wanneer de zon niet ondergaat, verliezen bekende bakens hun betekenis. De natuurbeschrijvingen en de beschrijvingen van de ontreddering van de stadsmens zijn juweeltjes, versierd met een diadeem van ironie en mededogen.
Van Finland weet ik, na een verblijf van een week in Helsinki in 2010, een heel klein beetje. Van Lapland weet ik vrijwel niets. Dat is waarom ik ooit voor mezelf heb opgeschreven dat ik eens iets van Mauri Paasilinna moest proberen te lezen. En dat werd De heremiet van de Roittorug, omdat dat voorhanden was in de bibliotheek.
De heremiet van de Roittorug is een bundel korte verhalen, die alle gesitueerd zijn in Lapland. De natuur in Lapland is een constante in de verhalen in de bundel. Daarnaast beschrijft Paasilinna vooral het contrast tussen de inwoners van Lapland en de 'vreemden', die korter of langer in Lapland zijn. Zij komen vaak onvoorbereid – denk aan inwoners van Helsinki, die in de winter komen maar niet eens deugdelijke winterkleding bij zich hebben – of zij zien de natuur in Lapland wlechts als een plek waar zij aan hun gerief kunnen komen – denk aan een stel Duitsers, dat per se eieren uit een nest wil halen, dat hen wordt getoond door een Lapse gids.
Paasilinna schrijft met humor. Zijn personages zijn niet altijd even aangepast aan de moderne Finse maatschappij, zoeken vaak bewust de eenzaamheid van een bestaan buiten de maatschappij op. Paasilinna’s humor is wrang, omdat er regelmatig geen ontkomen lijkt aan weer een noodlottige afloop van het verhaal.
Deze laatste zinnen van het titelverhaal raakten me bijzonder:
Waar ga je heen als de woestenij te benauwd wordt om te wonen? Vlucht je verder de wildernis in? Of probeer je de grens over te komen naar het oosten? Zijn er in de grensbeekjes nog steeds stalen netten? Is er geen ander alternatief? Tanno laadde zijn pistool en richtte. [bladzijde 68]
Ze raakten me, omdat je hier de gevolgen van het ingrijpen van de mens ziet: het Russische gedeelte van Lapland ligt zo dichtbij, maar is tegelijkertijd zo ver weg en onbereikbaar, vanwege de grensversperringen dat de drang naar alleen zijn van de heremiet toch beknot wordt.
Uit ieder verhaal spreekt liefde van de schrijver voor Lapland, voor de mensen die er wonen en de schrijvers bezorgdheid over waar het naartoe moet met de natuur en de dorpen die er nog zijn, maar ontvolkt raken. Het smaakt naar meer – meer lezen en hopelijk, ooit, zelf die plek bezoeken.
flickr
Vertaald uit het Fins door Fleur van Groen, Nettie Jansen, Ernst Kal, Gerard Reijerse en Päivi Schot.
In De heremiet van de Roittorug. En meer Finse verhalen zijn twaalf korte verhalen bijeengebracht van de Finse auteur Mauri Paasilinna (1947). Mauri Paasilinna is de jongste in het zeven kinderen tellende kunstenaarsgezin Paasilinna, zijn broers Arto, Erno en Reino verdienden eveneens hun sporen als schrijver.
De verhalen van Mauri Paasilinna spelen zich af in het landschap van de tunturi’s, de typische bergen in het Finse Lapland. Dit grenzeloze landschap, dat zich uitstrekt over Finland, Rusland, Noorwegen en Zweden, trekt allerlei vreemdelingen aan: Italianen, Duitsers, Helsinkiërs. De ontmoeting tussen de inwoners van Lapland en de vreemdelingen leidt tot absurde, trieste en humoristische voorvallen. De confrontatie met het woeste en ledige landschap brengt de 'bezoekers' uit evenwicht. Losgeslagen en ver van alles, onder een winterse middaghemel zonder zon, of tijdens de midzomernacht, wanneer de zon niet ondergaat, verliezen bekende bakens hun betekenis. De natuurbeschrijvingen en de beschrijvingen van de ontreddering van de stadsmens zijn juweeltjes, versierd met een diadeem van ironie en mededogen.
Van Finland weet ik, na een verblijf van een week in Helsinki in 2010, een heel klein beetje. Van Lapland weet ik vrijwel niets. Dat is waarom ik ooit voor mezelf heb opgeschreven dat ik eens iets van Mauri Paasilinna moest proberen te lezen. En dat werd De heremiet van de Roittorug, omdat dat voorhanden was in de bibliotheek.
De heremiet van de Roittorug is een bundel korte verhalen, die alle gesitueerd zijn in Lapland. De natuur in Lapland is een constante in de verhalen in de bundel. Daarnaast beschrijft Paasilinna vooral het contrast tussen de inwoners van Lapland en de 'vreemden', die korter of langer in Lapland zijn. Zij komen vaak onvoorbereid – denk aan inwoners van Helsinki, die in de winter komen maar niet eens deugdelijke winterkleding bij zich hebben – of zij zien de natuur in Lapland wlechts als een plek waar zij aan hun gerief kunnen komen – denk aan een stel Duitsers, dat per se eieren uit een nest wil halen, dat hen wordt getoond door een Lapse gids.
Paasilinna schrijft met humor. Zijn personages zijn niet altijd even aangepast aan de moderne Finse maatschappij, zoeken vaak bewust de eenzaamheid van een bestaan buiten de maatschappij op. Paasilinna’s humor is wrang, omdat er regelmatig geen ontkomen lijkt aan weer een noodlottige afloop van het verhaal.
Deze laatste zinnen van het titelverhaal raakten me bijzonder:
Waar ga je heen als de woestenij te benauwd wordt om te wonen? Vlucht je verder de wildernis in? Of probeer je de grens over te komen naar het oosten? Zijn er in de grensbeekjes nog steeds stalen netten? Is er geen ander alternatief? Tanno laadde zijn pistool en richtte. [bladzijde 68]
Ze raakten me, omdat je hier de gevolgen van het ingrijpen van de mens ziet: het Russische gedeelte van Lapland ligt zo dichtbij, maar is tegelijkertijd zo ver weg en onbereikbaar, vanwege de grensversperringen dat de drang naar alleen zijn van de heremiet toch beknot wordt.
Uit ieder verhaal spreekt liefde van de schrijver voor Lapland, voor de mensen die er wonen en de schrijvers bezorgdheid over waar het naartoe moet met de natuur en de dorpen die er nog zijn, maar ontvolkt raken. Het smaakt naar meer – meer lezen en hopelijk, ooit, zelf die plek bezoeken.
flickr
dinsdag 13 maart 2012
Franka Hummels | De generatorgeneratie
Franka Hummels - De generatorgeneratie: Leven na Tsjernobyl. Amsterdam/Antwerpen, Contact, 2011, 271 pagina's.
In de Oekraïense grensplaats Tsjernobyl ontploft op 26 april 1986 een kernreactor. Wereldwijde paniek is het gevolg. In Wit-Rusland, waar 70 procent van de nucleaire regen valt, weten de mensen van niets. Sommigen geloven zelfs dat de straling afneemt als ze veel wodka drinken. Niemand kent de feiten, want de regenring houdt nog steeds veel informatie achter. Mismaakte kinderen, extreem veel gevallen van schildklierkanker en vruchtbaarheidsproblemen doen het ergste vrezen.
De kinderen van toen zijn volwassen geworden en Franka Hummels sprak met deze Wit-Russische 'generatorgeneratie'. Welke invloed heeft de ramp op hun gezondheid en mentaliteit? Hoe is het om op te groeien in een dictatuur waarin de waarheid geen rol speelt? Aan de hand van de levensverhalen van drie hoofdpersonen belicht Hummels de menselijke kant van deze ramp.
Franka Hummels (1978) is freelance journalist. Na een studie geschiedenis en een postdoctorale opleiding journalistiek vertrok ze naar Londen, waar ze correspondent was voor het Algemeen Dagblad. Ze werkt nu voor verschillende tijdschriften en voor Radio 1. Hummels komt al tien jaar met grote regelmaat in Wit-Rusland, waar ze onder andere een documentaire maakte over jongerenbewegingen en oppositie.
In 2009 bezocht ik in Kiev het Tsjernobylmuseum. Een indrukwekkende ervaring. Het begint al voordat je de eigenlijke tentoonstellingsruimte betreedt. Je moet eerst een trap op lopen. Boven die trap hangen plaatsnaamborden. Alle borden dragen de naam van dorpen en stadjes die na de Tsjernobylramp onbewoonbaar zijn verklaard. En dat is nog maar het begin.
De tentoonstelling toont met foto's, kleding en attributen hoe een gedeelte van Oekraïne tot onbewoonbaar gebied verklaard moest worden en wat dat voor gevolgen had voor de mensen die er woonden, maar ook voor de mensen die in de kerncentrale werkten en voor de mensen die na de ramp in de centrale en in de zone rond de centrale te werk werden gesteld om de gevolgen van de ramp te bestrijden, de likvidatory.
Des te groter was het contrast, een paar dagen later, toen een nieuwe versie van een computerspel, S.T.A.L.K.E.R.: Зов Припяти (S.T.A.L.K.E.R.: Call of Pripyat) werd geïntroduceerd op het plein voor ons hotel. Het spel is gesitueerd in de zone rondom de kerncentrales in Tsjernobyl. In die zone kom je allerlei gemuteerde wezens tegen, waartegen je moet strijden. Er werd een heus festival ter ere van de introductie van het spel georganiseerd, waarop veel in de juiste kleding uitgedoste jongeren afkwamen. Het was raar om te zien hoe een ramp als die in Tsjernobyl commercieel geëxploiteerd wordt.
Tot zover mijn Oekraïense indrukken van Tsjernobyl, vanuit Kiev in 2009. Hummels wijdt in haar boek De generatorgeneratie één hoofdstuk aan hoe men in Oekraïne op dit moment omgaat met de de ramp in Tsjernobyl, als contrast met de manier waarop dat in Wit-Rusland gebeurt. Zij interviewt bijvoorbeeld de directrice van het Tsjernobylmuseum in Kiev. Vandaar mijn lange introductie via mijn eigen herinneringen en foto's.
Hummels komt zeer regelmatig in Wit-Rusland. Tijdens die bezoeken heeft Hummels een groot aantal mensen geïnterviewd, omdat ze nieuwsgierig is naar de mensen die achter de statistieken schuilgaan. Hoe is de evacuatie verlopen, wat herinneren zij zich van die mooie lentedagen in 1986, direct na de ramp, hoe gaat het met hun gezondheid, kunnen zij zonder problemen kinderen krijgen? Wat is de invloed van de officiële opvattingen van de staat op de manier waarop de Wit-Russen denken over de ramp? En wat drijft mensen die een andere opvatting zijn toegedaan om tegen de officiële opvattingen in te gaan, ook als dat betekent dat zij hun werk verliezen of gearresteerd zullen worden?
Het resultaat is een bijzonder interessant, heel leesbaar geschreven boek. De generatorgeneratie biedt inzicht in hoe een dictatuur functioneert, hoe de staat ook het denken over de Tsjernobylramp wil controleren, hoe wetenschappelijke gegevens worden gemanipuleerd, hoe hulpgoederen niet meer rechtstreeks kunnen worden afgeleverd bij de mensen die ze nodig hebben, maar moeten worden afgeleverd bij het Ministerie van Binnenlandse Zaken, zodat vervolgens de indruk kan worden gewekt dat de hulpgoederen van de staat komen, hoe de kinderen die in het buitenland op krachten kunnen komen worden ingezet bij diplomatieke spelletjes.
Bijzonder is dat Hummels beschrijft hoe het denken van haar tolk, Paulina, over de ramp gaandeweg wijzigt. Eerst deelt Paulina haar mee dat zij zich niet kan voorstellen waarom een buitenlandse journalist over een ramp die al zo lang geleden heeft plaatsgevonden wil schrijven. Uiteindelijk ziet zij zelf in dat de ramp weliswaar meer dan 25 jaar geleden is, maar dat de gevolgen nog dagelijks voelbaar zijn voor velen in haar land. En dat zijzelf ook door de ramp geraakt is.
De generatorgeneratie is verplichte kost voor iedereen die zich interesseert voor Wit-Rusland en voor de gevolgen van de Tsjernobylramp. Des te wranger was het dat ik het boek las in het weekend waarin de tsunami en de daaropvolgende kernramp in Fukushima van 11 maart 2011 werd herdacht.
Franka Hummels
In de Oekraïense grensplaats Tsjernobyl ontploft op 26 april 1986 een kernreactor. Wereldwijde paniek is het gevolg. In Wit-Rusland, waar 70 procent van de nucleaire regen valt, weten de mensen van niets. Sommigen geloven zelfs dat de straling afneemt als ze veel wodka drinken. Niemand kent de feiten, want de regenring houdt nog steeds veel informatie achter. Mismaakte kinderen, extreem veel gevallen van schildklierkanker en vruchtbaarheidsproblemen doen het ergste vrezen.
De kinderen van toen zijn volwassen geworden en Franka Hummels sprak met deze Wit-Russische 'generatorgeneratie'. Welke invloed heeft de ramp op hun gezondheid en mentaliteit? Hoe is het om op te groeien in een dictatuur waarin de waarheid geen rol speelt? Aan de hand van de levensverhalen van drie hoofdpersonen belicht Hummels de menselijke kant van deze ramp.
Franka Hummels (1978) is freelance journalist. Na een studie geschiedenis en een postdoctorale opleiding journalistiek vertrok ze naar Londen, waar ze correspondent was voor het Algemeen Dagblad. Ze werkt nu voor verschillende tijdschriften en voor Radio 1. Hummels komt al tien jaar met grote regelmaat in Wit-Rusland, waar ze onder andere een documentaire maakte over jongerenbewegingen en oppositie.
In 2009 bezocht ik in Kiev het Tsjernobylmuseum. Een indrukwekkende ervaring. Het begint al voordat je de eigenlijke tentoonstellingsruimte betreedt. Je moet eerst een trap op lopen. Boven die trap hangen plaatsnaamborden. Alle borden dragen de naam van dorpen en stadjes die na de Tsjernobylramp onbewoonbaar zijn verklaard. En dat is nog maar het begin.
De tentoonstelling toont met foto's, kleding en attributen hoe een gedeelte van Oekraïne tot onbewoonbaar gebied verklaard moest worden en wat dat voor gevolgen had voor de mensen die er woonden, maar ook voor de mensen die in de kerncentrale werkten en voor de mensen die na de ramp in de centrale en in de zone rond de centrale te werk werden gesteld om de gevolgen van de ramp te bestrijden, de likvidatory.
Des te groter was het contrast, een paar dagen later, toen een nieuwe versie van een computerspel, S.T.A.L.K.E.R.: Зов Припяти (S.T.A.L.K.E.R.: Call of Pripyat) werd geïntroduceerd op het plein voor ons hotel. Het spel is gesitueerd in de zone rondom de kerncentrales in Tsjernobyl. In die zone kom je allerlei gemuteerde wezens tegen, waartegen je moet strijden. Er werd een heus festival ter ere van de introductie van het spel georganiseerd, waarop veel in de juiste kleding uitgedoste jongeren afkwamen. Het was raar om te zien hoe een ramp als die in Tsjernobyl commercieel geëxploiteerd wordt.
Tot zover mijn Oekraïense indrukken van Tsjernobyl, vanuit Kiev in 2009. Hummels wijdt in haar boek De generatorgeneratie één hoofdstuk aan hoe men in Oekraïne op dit moment omgaat met de de ramp in Tsjernobyl, als contrast met de manier waarop dat in Wit-Rusland gebeurt. Zij interviewt bijvoorbeeld de directrice van het Tsjernobylmuseum in Kiev. Vandaar mijn lange introductie via mijn eigen herinneringen en foto's.
Hummels komt zeer regelmatig in Wit-Rusland. Tijdens die bezoeken heeft Hummels een groot aantal mensen geïnterviewd, omdat ze nieuwsgierig is naar de mensen die achter de statistieken schuilgaan. Hoe is de evacuatie verlopen, wat herinneren zij zich van die mooie lentedagen in 1986, direct na de ramp, hoe gaat het met hun gezondheid, kunnen zij zonder problemen kinderen krijgen? Wat is de invloed van de officiële opvattingen van de staat op de manier waarop de Wit-Russen denken over de ramp? En wat drijft mensen die een andere opvatting zijn toegedaan om tegen de officiële opvattingen in te gaan, ook als dat betekent dat zij hun werk verliezen of gearresteerd zullen worden?
Het resultaat is een bijzonder interessant, heel leesbaar geschreven boek. De generatorgeneratie biedt inzicht in hoe een dictatuur functioneert, hoe de staat ook het denken over de Tsjernobylramp wil controleren, hoe wetenschappelijke gegevens worden gemanipuleerd, hoe hulpgoederen niet meer rechtstreeks kunnen worden afgeleverd bij de mensen die ze nodig hebben, maar moeten worden afgeleverd bij het Ministerie van Binnenlandse Zaken, zodat vervolgens de indruk kan worden gewekt dat de hulpgoederen van de staat komen, hoe de kinderen die in het buitenland op krachten kunnen komen worden ingezet bij diplomatieke spelletjes.
Bijzonder is dat Hummels beschrijft hoe het denken van haar tolk, Paulina, over de ramp gaandeweg wijzigt. Eerst deelt Paulina haar mee dat zij zich niet kan voorstellen waarom een buitenlandse journalist over een ramp die al zo lang geleden heeft plaatsgevonden wil schrijven. Uiteindelijk ziet zij zelf in dat de ramp weliswaar meer dan 25 jaar geleden is, maar dat de gevolgen nog dagelijks voelbaar zijn voor velen in haar land. En dat zijzelf ook door de ramp geraakt is.
De generatorgeneratie is verplichte kost voor iedereen die zich interesseert voor Wit-Rusland en voor de gevolgen van de Tsjernobylramp. Des te wranger was het dat ik het boek las in het weekend waarin de tsunami en de daaropvolgende kernramp in Fukushima van 11 maart 2011 werd herdacht.
Franka Hummels
zaterdag 10 maart 2012
Robert Giebels | Onze excuses voor het ongemak
Robert Giebels - Onze excuses voor het ongemak: Adembenemende avonturen van een treinforens. Amsterdam, Balans, 2011, 172 pagina's.
Elke ochtend nemen minstens een half miljoen mensen de trein naar hun werk. En 's avonds gaan ze weer terug. Dat forenzen vormt een substantieel deel van hun leven. Maar in het koninkrijk van de treinforens gaat het niet altijd helemaal goed. En soms gaat het zelfs helemaal fout.
Volkskrant-journalist Robert Giebels, treinforens, schrijft even hilarisch als waarheidsgetrouw over de uitdagingen waar hij en zijn soortgenoten voor staan. Al jaren lang zit hij elke dag een uur of vier in de trein. Kwaad maakt hij zich allang niet meer. Wel vrolijk. Over kleine vertragingen die ontaarden in onbeheersbare calamiteiten. Over treinen die wegrijden zodra er horden forensen op af komen. Over de onnavolgbare treininformatie die van redelijke reizigers radeloze gokkers maakt. En over het harde werken dat reizen met de NS eigenlijk is.
Ik forens met de trein, maar ik klaag niet. Met deze zin opent deze bundel. In het laatste hoofdstuk meldt Giebels dat er vooral toch ook heel veel goed gaat bij NS. De bundel begint dus met een vrolijke noot begint en eindigt met een bemoedigende vaststelling. Daartussen volgen allerlei beschrijvingen van calamiteiten die zich de afgelopen jaren op het spoor hebben voorgedaan, zoals een omvangrijke stremming bij station Den Bosch, omdat er een bom in een trein zou zijn achtergelaten. Giebels beschrijft de gevolgen van dit soort calamiteiten voor zijn dagelijkse reizen tussen Breda en Amsterdam.
Zoals in de eerste zin wordt aangekondigd, klaagt de forens in kwestie niet. Integendeel, hij benadrukt in zijn columns dat de doorgewinterde forens niet meer klaagt, maar er juist het beste van probeert te maken. In zijn optiek zijn de ergste klagers juist de onervaren reizigers. In een top tien van do's en don'ts staat dan ook dat je je waardig moet gedragen. Ook vind je in deze bundel instructies voor het verkrijgen van de beste zitplaats, en een trei-netiquette. Op nummer 1 van wat je niet moet doen, is instappen in de eerste klas om door te lopen naar de tweede klas, zodat je eerder in de tweede klas binnen bent dan de mensen die buiten voor de tweede klas in de rij staan.
De stukjes van Giebels zijn zeer leesbaar, vaak zelfs grappig. Voor degenen die zelf veel met de trein reizen zal deze bundel een feest der herkenning zijn. En ik ben vooral blij dat ik op de fiets naar mijn werk kan gaan!
Elke ochtend nemen minstens een half miljoen mensen de trein naar hun werk. En 's avonds gaan ze weer terug. Dat forenzen vormt een substantieel deel van hun leven. Maar in het koninkrijk van de treinforens gaat het niet altijd helemaal goed. En soms gaat het zelfs helemaal fout.
Volkskrant-journalist Robert Giebels, treinforens, schrijft even hilarisch als waarheidsgetrouw over de uitdagingen waar hij en zijn soortgenoten voor staan. Al jaren lang zit hij elke dag een uur of vier in de trein. Kwaad maakt hij zich allang niet meer. Wel vrolijk. Over kleine vertragingen die ontaarden in onbeheersbare calamiteiten. Over treinen die wegrijden zodra er horden forensen op af komen. Over de onnavolgbare treininformatie die van redelijke reizigers radeloze gokkers maakt. En over het harde werken dat reizen met de NS eigenlijk is.
Ik forens met de trein, maar ik klaag niet. Met deze zin opent deze bundel. In het laatste hoofdstuk meldt Giebels dat er vooral toch ook heel veel goed gaat bij NS. De bundel begint dus met een vrolijke noot begint en eindigt met een bemoedigende vaststelling. Daartussen volgen allerlei beschrijvingen van calamiteiten die zich de afgelopen jaren op het spoor hebben voorgedaan, zoals een omvangrijke stremming bij station Den Bosch, omdat er een bom in een trein zou zijn achtergelaten. Giebels beschrijft de gevolgen van dit soort calamiteiten voor zijn dagelijkse reizen tussen Breda en Amsterdam.
Zoals in de eerste zin wordt aangekondigd, klaagt de forens in kwestie niet. Integendeel, hij benadrukt in zijn columns dat de doorgewinterde forens niet meer klaagt, maar er juist het beste van probeert te maken. In zijn optiek zijn de ergste klagers juist de onervaren reizigers. In een top tien van do's en don'ts staat dan ook dat je je waardig moet gedragen. Ook vind je in deze bundel instructies voor het verkrijgen van de beste zitplaats, en een trei-netiquette. Op nummer 1 van wat je niet moet doen, is instappen in de eerste klas om door te lopen naar de tweede klas, zodat je eerder in de tweede klas binnen bent dan de mensen die buiten voor de tweede klas in de rij staan.
De stukjes van Giebels zijn zeer leesbaar, vaak zelfs grappig. Voor degenen die zelf veel met de trein reizen zal deze bundel een feest der herkenning zijn. En ik ben vooral blij dat ik op de fiets naar mijn werk kan gaan!
dinsdag 6 maart 2012
Дина Рубина | Белая голубка Кордовы
Дина Рубина - Белая голубка Кордовы. Москва, Эксмо, 2009, 544 с.
(Dina Rubin - Belaya golubka Kordovy. Moskva, Eksmo, 2009, 544 s.)
Воистину, ни один человек на земле не способен сказать - кто он.
Гений подделки, влюбленный в живопись. Фальсификатор с душою истинного художника. Благородный авантюрист, эдакий Робин Гуд от искусства, блистательный интеллектуал и обаятельный мошенник, - новый в литературе и неотразимый образ главного героя романа "Белая голубка Кордовы".
Трагическая и авантюрная судьба Захара Кордовина выстраивает сюжет его жизни в стиле захватывающего триллера. События следуют одно за другим, буквально не давая вздохнуть ни герою, ни читателям. Винница и Питер, Иерусалим и Рим, Толедо, Кордова и Ватикан изображены автором с завораживающей точностью деталей и поистине звенящей красотой.
Новый, седьмой, роман Дины Рубиной открывает особый этап в ее творчестве.
Dina Rubina schrijft groots opgezette romans. Belaya golubka Kordovy (Het witte duifje van Cordoba) is zo’n groots opgezette roman. De hoofdpersoon, Zakhar Kordovin, ontwikkelt zich tot een meestervervalser van schilderijen. Kort samengevat beschrijft ze hoe Kordovin zijn eigen graf gaaft, door ervoor te kiezen niet zijn eigen schilderijen te schilderen, maar die van anderen na te maken. Op superieure wijze, dat wel.
Rubina beschrijft ook de geschiedenis van Kordovins familie, tot twee generaties terug. De ene helft komt uit Vinnitsa en leeft voor de oorlog het leven van arme joden in een provincieplaats. De andere helft komt uit de stad die nu Sint-Petersburg heet en leeft daar voor de oorlog in weelde, omdat Kordovins opa een NKVD-officier is. De vertelling beslaat zo ruwweg de hele twintigste eeuw.
De hoofdstukken waarin de familiegeschiedenis wordt verteld vind ik het mooist. Die hoofdstukken deden me denken aan Na solnechnoy storone ulicy, dat ik in 2010 las. Ze gebruikt daarbij dezelfde beeldende taal, zodat je de personages, de huisjes, de omgeving, de uitgehongerde stad Leningrad voor je ziet.
Je krijgt het gevoel als lezer dat de schrijfster deze bladzijden met een weemoedige glimlach op het gezicht, vol liefde voor die verdwenen wereld heeft geschreven. Er zijn hilarische scenes, zoals de manoeuvres die nodig zijn om de beerput van Zakhars oom leeg te halen. Het kost nogal wat gedoe voordat de wagen die dat moet doen op de juiste plek op de binnenplaats staat. Dat Zakhars tante daarbij haar welriekende bloemetjes moet opofferen, is zo’n interessant beeldend details: allen door die bloemetjes op te voeren roept Rubina de geur van zo’n wagen en de geopende beerput op.
Deze roman heeft mij verder als leek een klein beetje kennis laten maken met de kunstwereld: schilderen, restaureren, vervalsen en de verkoop van echte en vervalste werken. Toch had ik het wat moeilijk met deze hoofdpersoon, Zakhar Kordovin. Zijn oom, oom Syema Litvak, vind ik oneindig veel sympathieker, door de manier waarop hij stijfkoppig blijft houden van Zakhars 'wilde' moeder Riorita (Ritka) en van Zakhar zelf.
Belaya golubka Kordovy is een geslaagde roman, die ik zeker kan aanraden. Dat ik er een maand over gedaan hebben om de roman uit te lezen ligt niet aan de kwaliteiten van de roman, maar meer aan mijn tijdgebrek.
Дина Рубина | На солнечной стороне улицы
Дина Рубина | Синдикат
Дина Рубина | Почерк Леонардо
Dina Rubina (Russisch)
Dina Rubina op Wikipedia (Engels)
flickr
(Dina Rubin - Belaya golubka Kordovy. Moskva, Eksmo, 2009, 544 s.)
Воистину, ни один человек на земле не способен сказать - кто он.
Гений подделки, влюбленный в живопись. Фальсификатор с душою истинного художника. Благородный авантюрист, эдакий Робин Гуд от искусства, блистательный интеллектуал и обаятельный мошенник, - новый в литературе и неотразимый образ главного героя романа "Белая голубка Кордовы".
Трагическая и авантюрная судьба Захара Кордовина выстраивает сюжет его жизни в стиле захватывающего триллера. События следуют одно за другим, буквально не давая вздохнуть ни герою, ни читателям. Винница и Питер, Иерусалим и Рим, Толедо, Кордова и Ватикан изображены автором с завораживающей точностью деталей и поистине звенящей красотой.
Новый, седьмой, роман Дины Рубиной открывает особый этап в ее творчестве.
Dina Rubina schrijft groots opgezette romans. Belaya golubka Kordovy (Het witte duifje van Cordoba) is zo’n groots opgezette roman. De hoofdpersoon, Zakhar Kordovin, ontwikkelt zich tot een meestervervalser van schilderijen. Kort samengevat beschrijft ze hoe Kordovin zijn eigen graf gaaft, door ervoor te kiezen niet zijn eigen schilderijen te schilderen, maar die van anderen na te maken. Op superieure wijze, dat wel.
Rubina beschrijft ook de geschiedenis van Kordovins familie, tot twee generaties terug. De ene helft komt uit Vinnitsa en leeft voor de oorlog het leven van arme joden in een provincieplaats. De andere helft komt uit de stad die nu Sint-Petersburg heet en leeft daar voor de oorlog in weelde, omdat Kordovins opa een NKVD-officier is. De vertelling beslaat zo ruwweg de hele twintigste eeuw.
De hoofdstukken waarin de familiegeschiedenis wordt verteld vind ik het mooist. Die hoofdstukken deden me denken aan Na solnechnoy storone ulicy, dat ik in 2010 las. Ze gebruikt daarbij dezelfde beeldende taal, zodat je de personages, de huisjes, de omgeving, de uitgehongerde stad Leningrad voor je ziet.
Je krijgt het gevoel als lezer dat de schrijfster deze bladzijden met een weemoedige glimlach op het gezicht, vol liefde voor die verdwenen wereld heeft geschreven. Er zijn hilarische scenes, zoals de manoeuvres die nodig zijn om de beerput van Zakhars oom leeg te halen. Het kost nogal wat gedoe voordat de wagen die dat moet doen op de juiste plek op de binnenplaats staat. Dat Zakhars tante daarbij haar welriekende bloemetjes moet opofferen, is zo’n interessant beeldend details: allen door die bloemetjes op te voeren roept Rubina de geur van zo’n wagen en de geopende beerput op.
Deze roman heeft mij verder als leek een klein beetje kennis laten maken met de kunstwereld: schilderen, restaureren, vervalsen en de verkoop van echte en vervalste werken. Toch had ik het wat moeilijk met deze hoofdpersoon, Zakhar Kordovin. Zijn oom, oom Syema Litvak, vind ik oneindig veel sympathieker, door de manier waarop hij stijfkoppig blijft houden van Zakhars 'wilde' moeder Riorita (Ritka) en van Zakhar zelf.
Belaya golubka Kordovy is een geslaagde roman, die ik zeker kan aanraden. Dat ik er een maand over gedaan hebben om de roman uit te lezen ligt niet aan de kwaliteiten van de roman, maar meer aan mijn tijdgebrek.
Дина Рубина | На солнечной стороне улицы
Дина Рубина | Синдикат
Дина Рубина | Почерк Леонардо
Dina Rubina (Russisch)
Dina Rubina op Wikipedia (Engels)
flickr
Abonneren op:
Posts (Atom)
