zondag 19 april 2009

Pieter Waterdrinker | Kaviaar en ander leed

Pieter Waterdrinker - Kaviaar en ander leed. Notities uit Rusland. ’s-Gravenhage, BZZTôH, 2000, 224 pagina’s.

Wat is er geworden van de achterkleinzoon van de schrijver Fjodor Dostojevski? En hoe vergaat het de laatste telg uit het geslacht van Lev Tolstoj? Hoe is het nachtleven in Moskou? De prostitutie? En wat is er overgebleven van de Russische adel? Pieter Waterdrinker toont in Kaviaar en ander leed een land dat de afgelopen tien jaar een moeizame overgang heeft proberen te maken van het eens zo geprezen communisme naar het voorheen zo verguisde kapitalisme.

In Kaviaar en ander leed wordt niet de Kremlinpolitiek op de snijtafel gelegd, maar beschrijft Waterdrinker de dagelijkse gang van zaken die lange tijd aan de westerse blik onttrokken was. Hoe ziet een straat eruit in Moersmank? Hoe weet men te overleven in het Siberische hoge Noorden, waar de temperatuur tot vijftig graden onder nul kan dalen? Hoe gaan Russen op vakantie nu de hele wereld ineens voor hen openstaat?

In de bergen van de voormalige Sovjetrepubliek Kirgizië bezoekt Waterdrinker een kliniek waar maffiabazen op unieke wijze van hun drugsverslaving proberen af te komen; in de Armeense hoofdstad Jerevan proeft hij van de beroemde, lokaal gestookte cognac. En natuurlijk komt Ruslands onbetwiste trots aan de orde: de kaviaar – een delicatesse die door de stroopjacht op de steur in de volgende eeuw mogelijkerwijs zal verdwijnen.


Waterdrinker, pseudoniem van Pieter van der Sloot, is een correspondent van De Telegraaf. Hij woont al langere tijd in Rusland. Ik ken zijn artikelen uit De Telegraaf niet omdat ik die krant niet lees, maar dit boek heeft me aangenaam verrast. Waterdrinker heeft een prettige schrijfstijl. Hij schrijft in korte alinea’s, gebruikt heldere taal, weet veel over zijn onderwerp en schrijft er met de nodige ironie over, zonder dat die ironie vervelend gaat overheersen.

Interessant was ’t ook dat een aantal interessante figuren in dit boek voorkomen. Frank Westerman figureert bijvoorbeeld in het verhaal over een bezoek aan Birobidzjan. Zijn weergave van dat bezoek vind je in Ingenieurs van de ziel, een boek dat ik jaren geleden met veel plezier heb belezen en dat ik nu graag opnieuw wil lezen.

Verder wijdt Waterdrinker een kort stukje aan het overlijden van Karel van het Reve. Dat heeft ervoor gezorgd dat ik vanmiddag een aantal boeken van Van het Reve uit de bibliotheek heb meegenomen.

De Russische fotograaf Oleg Klimov, die onder andere voor NRC Handelsblad fotografeert, komt in meerdere verhalen voor. Bekijk vooral eens zijn – helaas – alleen Russischtalige blog hier.

Een voor mij in meerdere opzichten inspirerend boek dus, dat ook voor mensen die minder bezeten zijn van Rusland zeker interessant is.

Pieter Waterdrinker | Montagne Russe

Pieter Waterdrinker (Nederlands, Engels, Duits en Russisch)

flickr

vrijdag 17 april 2009

Lauren Weisberger | The Devil wears Prada

Lauren Weisberger – The Devil wears Prada. New York, Anchor Books, 2006, 432 paginga’s. 2003 (1).

What would you do if your heaven-sent job turned out to be a living hell?


Een boek dus over een helse baan. Andrea Sachs, net afgestudeerd en absoluut niet geïnteresseerd in mode, wordt de persoonlijke assistente van Miranda Priestly, de hoofdredactrice van een modeblad. De baan is hels, omdat er onmenselijke en onmogelijke dingen geëist worden van Andrea. Ze werkt onmogelijk lange dagen en is de rest van de tijd ook permanent beschikbaar zodat ze geen tijd meer heeft voor een privéleven. Andrea doet haar werk volgens haar baas nooit snel en goed genoeg. Andrea krijgt dit dan ook de hele dag door te horen.

De beschrijving van Andrea’s worsteling met haar droombaan is geen hoogstaande literatuur, maar zeker onderhoudende chicklit. Het verhaal is vlot en met de nodige ironie geschreven. Omdat het vanuit de ik-persoon is geschreven, is het makkelijk om je te identificeren met de arme Andrea, die het als buitenstaander niet makkelijk heeft onder het schrikbewind van de modediva Miranda. Dat maakt Miranda tegelijkertijd ook steeds meer onuitstaanbaar.

Persoonlijk vind ik dat de beschrijving van de vele voorvallen tussen Andrea en Miranda wel wat korter had gekund. Het boek werpt wel een interessante vraag op: hoe ver kun en wil je gaan in het bereiken van een droom, of dat nu een professionele droom of een andere is. Dat Weisberger kiest voor een einde waarbij de hoofdpersoon na een climax “bij zinnen” komt en het verhaal alsnog goed afloopt, is voorspelbaar. Het verklaart denk ik wel – zonder dat ik de film gezien heb – waarom dit boek verfilmd is.

Dit is een aardig boek om in de tuin of op het strand te lezen, of als je een lange tijd in de trein of het vliegtuig moet doorbrengen, waarbij je zeker zult glimlachen.

Lauren Weisberger (Engels)

flickr

dinsdag 14 april 2009

Michael Chabon | Werewolves in Their Youth

Michael Chabon - Werewolves in Their Youth. New York, Random House, 1999, 212 pagina's.

Tekst van bol.com bij gebrek aan flaptekst:
The second collection of short stories from the highly acclaimed author of the novels The Mysteries of Pittsburgh and Wonder Boys. There are the two boys of the title story, locked in their own world of fantasy and make-believe, reaching out to each other to survive the terrible prospect of fatherlessness. 'House Hunting' shows us the grim spectacle of a couple whose marriage is in its death throes, and whose search for a happy home is doomed; in another story a couple struggle to overcome the effects of a brutal rape. Elsewhere, a family therapist comes face to face with the dark secret of his childhood, and an American football star down on his luck makes his peace with his father. The collection culminates in a daring and wonderfully baroque horror story 'In the Black Mill', which chronicles the terrifying fate that befalls an archaeologist as he uncovers cannibalism and ritual sacrifice in a gloomy Pennsylvanian town. Serious in their subject matter, yet shot through with wit, humour and compassion, these nine short stories demonstrate Chabon's ability to weave together comedy and tragedy with unforgettable results.


In deze verhalenbundel spelen alle verhalen, met uitzondering van de laatste, in het hier en nu van het moderne Amerika. We treffende de hoofdpersonages op moeilijke momenten in hun leven aan, momenten waarop iets cruciaals staat te gebeuren. Het zijn zeer verschillende verhalen, maar bij sommige verhalen vond ik het einde wat teleurstellend, omdat het Chabon dan toch voor een positief einde heeft gekozen, terwijl ik in de loop van het verhaal de indruk kreeg dat we naar een open of minder positief einde onderweg waren.

Bijzonder vond ik het verhaal Son of the Wolfman. Chabon beschrijft de vrouwelijke hoofdpersoon Cara, die verkracht wordt en daarna zwanger blijkt te zijn. Omdat Cara en haar man al jaren proberen een kind te krijgen, besluit Cara geen abortus te laten plegen. Er volgt een ingewikkelde zwangerschap, vooral omdat Cara’s man het moeilijk heeft met dit kind dat niet van hem is. De beschrijving van de worsteling met deze zwangerschap van de beide hoofdpersonen heeft me erg aangegrepen.

Het slotverhaal, In the Black Mill, staat los van de voorgaande acht verhalen. Het verhaal speelt na de Tweede Wereldoorlog en wordt gepresenteerd als een verhaal geschreven door August van Zorn. Deze schrijver kennen we uit Wonder Boys, waarin hij het voorbeeld was van hoofdpersoon Grady Tripp toen deze nog een kleine jongen was. Niet alleen dat sprak me aan, maar ook de manier waarop Chabon hier met genres speelt, alsof hij heeft willen kijken of het hem zou lukken om een horrorverhaal te schrijven.

Een aardige verhalenbundel!

Michael Chabon op Wikipedia (Engels)


Michael Chabon | The Final Solution
Michael Chabon | The Yiddish Policemen's Union
Michael Chabon | Wonder Boys
Michael Chabon | Gentlemen of the Road

flickr

vrijdag 10 april 2009

Макс Велтхейс | Лягушонок и чужестранец

Макс Велтхейс – Лягушонок и чужестранец. Москва, Текст, 2005. 1993 (1).
Oorspronkelijke Nederlandse titel: Kikker en de vreemdeling, vertaald door Irina Mikhaylova.
(Max Velthuis – Lyagushonok i chuzhestranec. Moskva, Tekst, 2005)

Рядом со звериной деревушкой поселился неведомо откуда пришедший Крысёнок. С ним никто не хотел заняться. Кроме Лягушонка. Но скоро звери поняли: чужой совсем не значит плохой. И когда Крысёнок снова отправился в путь, все ужасно огорчились...


Het boekje Kikker en de vreemdeling verscheen een paar jaar geleden ook in het Russisch. Dat is gebeurd in het kader van het MATRA-programma, een programma van de Nederlandse overheid dat de democratisering in Oost-Europa probeert te bevorderen. Dit verhaal, waarin kinderen wordt bijgebracht dat vreemdelingen net zo behulpzaam, aardig en wijs kunnen zijn als ieder ander, past prima in dat kader.

Ik heb het Nederlandse origineel er niet naast kunnen leggen, maar mijn indruk is dat dit een goede Russische vertaling is. Het leest in ieder geval prettig, als een modern sprookje dat uitgerust is met leuke tekeningen van het verhaal.

Ik vraag me alleen af in hoeverre dit boekje ook daadwerkelijk in Russische boekhandels te vinden is. Het heeft mij via een Nederlandse boekhandel in ieder geval vier maanden wachten gekost…

Velthuijs ontving voor dit boekje in 1994 de E. du Perronprijs.

Max Velthuijs op Wikipedia

flickr

dinsdag 7 april 2009

Henning Mankell | Labyrint

Henning Mankell – Labyrint. Breda, De Geus, 2007, 247 pagina’s. Oorspronkelijke Zweedse titel: Labyrinten, vertaald door Janny Middelbeek-Oortgiesen.

Labyrint is een politieke thriller die iedereen zal raken.

Aan de Zweedse kust wordt een menselijke schedel gevonden. Wie is de dode? Hoe is de schedel hier beland? En waar is de rest van het lichaam? Dit zijn de vragen waarmee officier van justitie Louise Rehnström wordt belast. Er doen geruchten de ronde: de schedel zou van Bengt Ingemarsson zijn, de ‘grote weldoener’, die de gemeente kwam redden met zijn imposante investeringsplannen. Van die plannen is niks terechtgekomen, er zijn veel gedupeerde investeerders en tijdens de rechtszaak is Ingemarsson spoorloos verdwenen. En met hem de ingelegde gelden.


Mankell heeft dit verhaal eerst geschreven in de vorm van een scenario. Daarna heeft hij het bewerkt tot een roman. De structuur van een scenario is echter wel bewaard gebleven. Het boek bestaat uit een groot aantal zeer korte hoofdstukken of scènes. Je zapt zo al lezend als het ware door het verhaal heen, waardoor het geheel niet echt beklijft.

In het verhaal levert Mankell kritiek op de drang om snel makkelijk geld te verdienen, desnoods met bedrog. Dat gegeven is in deze tijd natuurlijk erg actueel, maar de geheven vinger, waar Mankell wel vaker mee werkt, is nogal nadrukkelijk aanwezig.

Ik vond het boek dan ook wat teleurstellend, misschien wel vooral omdat ik wat moeite had om sympathie op te brengen voor de hoofdpersoon, die een mislukt huwelijk zin lijkt te willen geven met een kind, dat er maar niet komt ondanks alle pogingen. Ondertussen blijft ze wel te pas en te onpas stiekem wodkaflesjes leegdrinken in haar kantoor.

Henning Mankell op Wikipedia (Engels)

Henning Mankell | Het graf
Henning Mankell | De gekwelde man
Henning Mankell | De Chinees
Henning Mankell | Kennedy's brein
Henning Mankell | Italiaanse schoenen
Henning Mankell | Depths

flickr

vrijdag 3 april 2009

Coen Peppelenbos | Victorie

Coen Peppelenbos – Victorie. Amsterdam/Antwerpen, De Arbeiderspers, 2008.

Gevonden in een sloot. Vermoord.

Victor woont samen met zijn broer en twee tantes op een kasteeltje in Salland. Op een dag wordt hij gevonden, vermoord. Zijn vriendin Sarah is spoorloos verdwenen. Zijn vriend Stefan blijft alleen achter. Wat is er gebeurd aan het eind van het examenjaar waarin deze drie uitdagende jongeren op waren naar de grenzen van het bestaan?
Na Victors dood ruilt zijn broer Merijn zijn leventje als fotograaf in voor een actieve rol als leider van de politieke beweging Victorie. Zijn persoonlijke zoektocht tijdens de verwerking van de dood van zijn broer wordt in de krant gevolgd door de gefrustreerde moordenaar.
Victorie is een roman die aansluit bij de actualiteit van geweld, massahysterie, uit de grond gestampte politieke bewegingen en de grimmige wereld waarin jongeren moeten zien te overleven. Een aangrijpende roman, geschreven in een lichtvoetige stijl.


Het verhaal is aardig bedacht, de ontrafeling van wat er nu gebeurd is wordt op zich goed gedoseerd, Peppelenbos’ keuze voor het belichten van het verhaal vanuit drie verschillende perspectieven vind ik goed, maar nu ik het boek uit heb, blijf ik toch met het gevoel achter dat dit boek een gemiste kans is.

De tekst op de achterflap is pretentieus genoeg. Ik had het gevoel dat Peppelenbos te veel in dit boek heeft willen stoppen: een beschrijving van “de jeugd van tegenwoordig”, verschillende seksuele escapades, een duister verleden van een van de hoofdpersonen, maatschappijkritiek en een rode draad van een moord die opgelost moet worden, om het vervolgens niet voldoende uit te werken – met uitzondering van alle seksuele escapades. Sommige formuleringen, bijvoorbeeld “weggetjes die je uitnodigen je auto om een boom te vouwen”, doen aan als te gezochte pogingen om lollig te doen.

Het tweede gedeelte, dat Sarah heet maar geschreven is vanuit het perspectief van de moordenaar, vond ik het sterkste, juist omdat Peppelenbos daarin een poging doet in de geest van de moordenaar te kijken zonder zich in al te veel bijzaken te verliezen. Helaas sluit de rest van het boek niet aan bij dit gedeelte.

Coen Peppelenbos

flickr