zondag 31 oktober 2010

Александра Маринина | Взгляд из вечности: Ад

Александра Маринина - Взгляд из вечности. Книга третья: Ад. Москва, Эксмо, 2010, 480 страниц)
(Aleksandra Marinina - Vzglyad iz vechnosti. Kniga tret'ya: Ad. Moskva, Eksmo, 2010, 480 pagina's)

Где же ангел-хранитель семьи Романовых, оберегавший их долгие годы от всяческих бед и несчастий? Все, что так тщательно выстраивалось годами, в одночасье рухнуло, как карточный домик. Ушли близкие люди, за сыном охотятся явные уголовники и он скрывается неизвестно где, совсем чужой стала дочь. Горечь и отчаяние поселились в душах Родислава и Любы. Ложь, годами разъедавшая их семейный уклад, окончательно победила: они оказались на руинах собственной, казавшейся такой счастливой и гармоничной, жизни. И никакие внешние - такие никчемные! - признаки успеха и благополучия не могут их утешить. Что они могут противопоставить жесткой и неприятной правде о самих себе? Опять какую-нибудь утешающую ложь? Но они больше не хотят и не могут прятаться от самих себя, продолжать своими руками превращать жизнь в настоящий ад. И все же вопреки всем внешним обстоятельствам они всегда любили друг друга, и неужели это не поможет им преодолеть любые, даже самые трагические испытания?


Omdat het tweede deel van deze trilogie me nogal zwaar viel, leek het me verstandig om maar direct te beginnen aan het derde deel. Anders zou het zo maar kunnen gebeuren dat ik deze trilogie niet zou uitlezen. Het grootste struikelblok van het tweede deel was, dat de hoofdpersonages op zo’n onuitstaanbare manier een potje van hun persoonlijke leven maakten en tegelijkertijd de schone schijn wilden ophouden. Hoe vergaat het ze in dit deel?

Daar kan ik kort over zijn: het zit ze niet mee. Geheimen komen uit, gezinsleden overlijden en gaandeweg blijkt dat Rodislav en Lyuba zich onnodig in allerlei bochten hebben gewrongen om een buurmeisje en haar grootmoeder te helpen nadat de moeder van het meisje vermoord is en haar vader voor die moord werd veroordeeld. Ik zal het maar eerlijk bekennen: ik had nogal eens de neiging om hardop 'Boontje komt om zijn loontje' te roepen. De Nederlandse vertaling van het woord Ад (Ad) uit de titel is niet voor niets 'hel'...

Toch heb ik dit derde deel niet alleen gelezen om mijn gevoel van rechtvaardigheid te herstellen. Dit deel beslaat de periode waarin de Sovjet-Unie uiteenvalt, de acht jaren onder Jeltsin en de acht jaren onder Putin. Dat zijn jaren die ik mij goed herinner, omdat ik ze bewust heb meegemaakt, ik een bovenmatige interesse heb voor Rusland en ik tijdens sommige gebeurtenissen in Rusland was.

Marinina beschrijft de onzekerheid na dat uiteenvallen, de economische en sociale kansen die de nieuw tijd bood, de manier waarop de grenzen tussen de boven- en onderwereld steeds meer vervagen, maar ook de gevolgen van de economische hervormingen en verschillende economische crisissen tijdens de jaren 1990. Daarop volgt een nieuwe onzekerheid: de aanslagen op de Twin Towers in New York, maar vooral ook talloze terroristische aanslagen in Rusland zelf, zoals de gijzeling van de school in Beslan in 2004. Verder komen er ander memorabele momenten voorbij, zoals de voetbalwedstrijd van Rusland tegen Nederland in de kwartfinale van het Europees Kampioenschap 2008. Bijzonder om dit soort dingen die nog op mijn netvlies gebrand staan zo verwerkt te zien worden in fictie.

Ook wordt in dit deel eindelijk onthuld wie er zo op cruciale momenten op het gezin van Rodislav en Lyuba past, om hen voor rampspoed te behoeden.

Toch heb ik dit boek met een teleurgesteld gevoel dichtgeslagen. Dat komt doordat de fabelfiguur De Steen op de laatste bladzijden toegeeft dat hij heeft net gedaan wat drie delen lang niet mocht: het lot van de hoofdpersonen veranderen, omdat dat leuker is voor de kijker (lezer). Ik voelde me wat bekocht, alsof wij als lezers na meer dan 1000 bladzijden niet zonder een positief Hollywoodeinde zouden kunnen.

Александра Маринина | Взгляд из вечности: Дорога
Александра Маринина | Взгляд из вечности: Благие намерения
Александра Маринина | Все не так

Александра Маринина (Russisch)

flickr

zaterdag 23 oktober 2010

Александра Маринина | Взгляд из вечности: Дорога

Александра Маринина - Взгляд из вечности. Книга вторая: Дорога. Москва, Эксмо, 2010, 416 страниц)
(Aleksandra Marinina - Vzglyad iz vechnosti. Kniga vtoraya: Doroga. Moskva, Eksmo, 2010, 416 pagina's)

Все не так просто, не так ладно в семейной жизни Родислава и Любы Романовых, начинавшейся столь счастливо. Какой бы идиллической ни казалась их семья, тайные трещины и скрытые изъяны неумолимо подтачивают ее основы. И Любе, и уж тем более Родиславу есть за что упрекнуть себя, в чем горько покаяться, над чем подумать бессонными ночами.
И с детьми начинаются проблемы, особенно с сыном. То обстоятельство, что фактически по их вине в тюрьме сидит невиновный человек, тяжким грузом лежит на совести Романовых. Так дальше жить нельзя - эта угловатая, колючая, некомфортная истина становится все очевидней.
Но Родислав и Люба даже не подозревают, как близки к катастрофе, какая тонкая грань отделяет супругов от того момента, когда все внезапно вскроется и жизнь покатится по совершенно непредсказуемому пути...

In april las ik het eerste deel van deze trilogie. Toen verheugde ik me erop om aan dit tweede deel en daarna het derde deel te kunnen beginnen. Zijn mijn hooggespannen verwachtingen uitgekomen?

Om maar direct met de deur in huis te vallen: nee, niet helemaal. Ik heb me in dit tweede deel enorm laten verblinden door mijn ergernis over het gedrag van de hoofdpersonут Rodislav en Lyuba. Rodislav gaat tijdenlang vreemd, Lyuba slikt het niet alleen, maar bedenkt ook nog eens manieren waarop hij zich aan zijn geliefde en andere kinderen kan wijden, ze vertelt leugentjes om bestwil zodat hij weg kan blijven en ze slikt haar verdriet over de situatie in. Goed, zij heeft op het moment dat hierover afspraken werden gemaakt zelf ook een ander, maar die liefde strandt al snel als blijkt dat de jongeman in kwestie een leeghoofd is. En Rodislav mag zijn relatie gewoon voortzetten.

Beide ouders doen ook hun uiterste best om hun snel ontsporende zoon de hand boven het hoofd te houden en om hem uit de handen van justitie te houden. Over beide zaken heb ik mij vreselijk over opgewonden, zo erg dat ik de personages in het boek wilde toeschreeuwen dat ze toch eens moesten ophouden met die poppenkast.

Het zou logisch lijken om dan maar niet verder te lezen. Toch heeft dit deel ook zo zijn kwaliteiten. De rol van de fabelfiguren de Steen, de Raaf, de Slang en de Wind zijn minder overheersend dan in het eerste deel. Marinina gebruikt hen ook hier weer om de gebeurtenissen te duiden, en ook dit keer is niet alles even duidelijk. Er blijkt iemand te zijn die op het welzijn van de leden van het gezin let. Maar, wie het is en waarom hij dat doet, wordt niet duidelijk in dit deel.

Interessant is ook dat we met dit deel zijn aangeland in de laatste jaren van de Sovjet-Unie. Marinina beschrijft onder andere de Olympische Spelen in Moskou en de dood van de immens populaire acteur en zanger Vysotskiy tijdens die Spelen in 1980, de dood van Brezjnev, Andropov en Tsjernenko. Het meest aandacht besteedt Marinina aan de gevolgen van glasnost' en perestrojka, de verwarring die dit oproept bij ouderen, de ineenstorting van de economie en het nijpende gebrek aan zo ongeveer alles dat daarbij hoort. Een interessante mix van fictie en feiten.

Toch neemt dit niet weg dat ik bij het lezen van het tweede deel nogal eens het gevoel kreeg dat ik een soap op papier volgde. Dat de fabelfiguren steeds over het 'kijken van een serie' spreken, hielp daarbij niet echt.

Александра Маринина | Взгляд из вечности: Ад
Александра Маринина | Взгляд из вечности: Благие намерения
Александра Маринина | Все не так

Александра Маринина (Russisch)

flickr

woensdag 13 oktober 2010

Donna Leon | Death at La Fenice

Donna Leon - Death at La Fenice The First Guido Brunetti Mystery. New York, Harper Torch, z.j., 278 pagina's. 1992 (1).

There is little violent crime in Venice, a serenely beautiful floating city of mystery and magic, history and decay. But the evil that does occasionally rear its head is the jurisdiction of Guido Brunetti, the suave, urbane vice-commissario of police and a genius at detection. Now all of his admirable abilities must come into play in the deadly affair of Maestro Helmut Wellauer, a world-renowned conductor who died painfully from cyanide poisoning during an intermission at La Fenice.

But as the investigation unfolds, a chilling picture slowly begins to take shape - a detailed portrait of revenge painted with vivid strokes of hatred and shocking depravity. And the dilemma for Guido Brunetti will not be finding a murder suspect, but rather narrowing the choices down to one.


Vriendin F. raadde mij de boeken van Donna Leon over inspecteur Guido Brunetti aan. Een welkom advies, nu er geen nieuwe boeken meer zullen verschijnen waarin Kurt Wallander de hoofdrol speelt. Death at La Fenice is de eerste roman uit een hele serie, dus mijn idee was dat ik de komende tijd even zoet zou zijn op detectivegebied, zou het klikken tussen Brunetti en mij.

Brunetti onderzoekt in deze eerste roman de zelfmoord van een wereldberoemde dirigent in het La Fenice Operatheater in Venetië. Dankzij Brunetti's onbekendheid met de operawereld en de uitleg die hij gaandeweg krijgt, is het verhaal ook goed te volgen als je niet bekend bent met opera's.

Brunetti onderzoekt vooral door te praten, met familieleden en werknemers van het slachtoffer, maar ook met mensen die hem moeten inlichten over de muziekwereld en die het karakter en verleden van het slachtoffer moeten duiden. En daar neemt hij de tijd voor. Dat geeft deze roman een prettig verteltempo.

Leon neemt tevens ruim de tijd om de stad Venetië te beschrijven, als Brunetti door de stad loopt of vaart. Voor mensen die Venetië kennen lijkt me dat een feest van herkenning.

Verder voldoet Brunetti in bijna alles aan het clichébeeld van een detective. Hij worstelt met een moeilijke chef, die graag zelf met de eer van een opgeloste zaak gaat strijken maar hem niet bijstaat als het moeilijk wordt. Brunetti is weliswaar gelukkig getrouwd en heeft twee kinderen, maar hij heeft nogal eens moeite zijn vrouw te begrijpen. Ook zijn opstandige zoon bezorgt hem moeilijke momenten. Tel daarbij zijn angst voor zijn steenrijke schoonouders op en dan is ook het gezinsleven van Brunetti toch niet helemaal vlekkeloos. Precies zoals het hoort dus.

Tot slot, het mag gezegd worden: ik was ervan overtuigd dat het plot anders zou zijn dan het uiteindelijk bleek te zijn. Al met al een lekker prettig lezend boek, met een verrassend plot. Dat smaakt naar meer!

Donna Leon | Fatalità
Donna Leon | Nobiltà
Donna Leon | Een stille dood
Donna Leon | Acqua alta
Donna Leon | Salto Mortale
Donna Leon | De dood draagt rode schoenen
Donna Leon | Duister glas
Donna Leon | Dood in den vreemde

Donna Leon op Wikipedia (Engels)
Death at La Fenice op Wikipedia (Engels)

flickr

donderdag 7 oktober 2010

Martin Cruz Smith | Wolves Eat Dogs

Martin Cruz Smith - Wolves Eat Dogs. London, Pan Books, 2005, 401 pagina's. 2005 (1).

Chernobyl: the Zone of Exclusion. A ghostly place, deserted and forgotten for almost two decades; now inhabited by militia, shady scavengers, a few reckless scientists, and some elderly Ukrainian peasants who would rather ignore the Geiger counters than relocate. This is the eerie and dangerous world Inspector Arkady Renko must navigate if he is to find out the truth behind the death of one of Russia's richest oligarchs...

Pasha Ivanov has been found dead on the pavement outside his luxury high-rise apartment in Moscow. It seems like a straightforward suicide, but Renko, never one to take evidence at face value, refuses to drop the case, and there is something puzzling him: a mountain of salt found in Ivanov's wardrobe... Determined to look deeper into the circumstances of Ivanov's demise, he acquaints himself with this wealthy businessman's powerful and corrupt circle, until his investigations lead him to Chernobyl's notorious Zone of Exclusion, where the body of Lev Timofeyev, Ivanov's former research partner, has been discovered in a contaminated cemetery...

Masterfully crafted and told with extraordinary insight and imaginative breadth, the bestselling author of GORKY PARK brings us Renko's most beguiling and unusual adventure to date.

Dit vijfde deel van de reeks boeken over hoofdpersoon Arkady Renko las ik in Helsinki. Het boek deed me terugdenken aan mijn week in Kiev, iets meer dan een jaar geleden. Een klein gedeelte van Wolves Eat Dogs speelt in Kiev zelf. Het grootste gedeelte echter speelt in de tot verboden gebied verklaarde zone rond de kerncentrale in Tsjernobyl.

Ik ben daar zelf nooit geweest, maar een bezoek aan het Tsjernobylmuseum in Kiev vorig jaar heeft diepe indruk op me gemaakt. Je kunt je de gevolgen voor het dagelijks leven van de slachtoffers moeilijk voorstellen als je deze ramp weliswaar bewust, maar op een min of meer veilige afstand hebt meegemaakt. Des te beklemmender is het dan om in Cruz Smiths boek te lezen hoe deze zone toch bewoond wordt, door wetenschappelijke onderzoekers, door stropers en jagers en door mensen die het gevoel hebben dat zij geen kant op kunnen of die kwaad in de zin hebben.

In deze roman speelt daarom niet alleen het jagen op de moordenaar van miljonair Pasha Ivanov en de invloed van miljonairs op de Russische maatschappij een belangrijke rol, maar ook de gevolgen van de ontploffing van reactor nummer 4, bijna twintig jaar na dato.

Het resultaat is een ontzettend spannende roman, die ik moeilijk weg kon leggen, terwijl er zo veel moois in Helsinki te zien was. Gelukkig hielp het dat mijn Fins bij lange na niet goed genoegd is om normaal tv te kunnen kijken in onze hotelkamer. Een absolute aanrader.

Martin Cruz Smith | Gorky Park
Martin Cruz Smith | Havana Bay
Martin Cruz Smith | Polar Star
Martin Cruz Smith | Red Square

Martin Cruz Smith op Wikipedia (Engels)
Arkady Renko op Wikipedia (Engels)

flickr

maandag 4 oktober 2010

Олег Зоберн | Тихий Иерихон

Олег Зоберн - Тихий Иерихон: повесть, рассказы. Москва, Вагриус, 2008, 224 страницы.
(Oleg Zobern - Tikhiy Ierikhon: povest', rasskazy Moskva, Vagrius, 2008, 224 bladzijden)

"Тихий Иерихон" - первая книга Олега Зоберна. Критики считают его одним из самых перспективных авторов нового поколения. На очень маленьком пространстве рассказа О. Зоберн создает свой мир - мир переживаний современного молодого человека, живущего в реальности, которая не то чтобы безжалостна к нему, а скорее его не замечает. Несмотря на это автору удается показать власть героя над обстоятельствами.

Deze verhalenbundel is onder de titel Stil Jericho in het Nederlands verschenen. Omdat Zobern door zijn Nederlandse en Russische uitgevers als een van de meest veelbelovende schrijvers van zijn generatie wordt gepresenteerd, werd ik nieuwsgierig. Mijn voornemen was om deze bundel in het Russisch in Moskou te kopen, toen ik daar vlak voor de zomer was.

Dat viel nog niet mee. In één boekhandel kenden ze Zobern bij navraag helemaal niet, in een andere waren de exemplaren die zij hadden juist weer ingepakt om terug te sturen naar de uitgeverij, omdat niemand ze wilde kopen. Toen ik de moed al had opgegeven, waren we in een boekhandel waar ik het eerder niet had kunnen vinden, ondanks een centrale zoekcomputer. En wat bleek: er stonden nog wel drie exemplaren op de plank!

Was het boek ook al die moeite van het najagen waard? Ik vind dat dat zeker het geval is. Het boek bevat een groot aantal korte verhalen – sommige niet meer dan een pagina of vier, vijf – waarin Zobern met een nauwkeurig afgemeten aantal woorden, soms met alleen maar dialoog, een volledige wereld weet te scheppen. Het boek eindigt vervolgens met een verhaal dat je qua omvang haast een novelle zou kunnen noemen.

Zobern beschrijft het Rusland van nu en maakt het leven van zijn personages niet mooier dan het leven van de gemiddelde Rus is. Zijn hoofdpersonen zijn vooral mannen, mannen binnen de Russisch-Orthodoxe kerk, soldaten of 'gewone mannen'. Op zich niets bijzonders, zou je zeggen, maar ik heb de afgelopen veel Russische romans gelezen waarin vrouwen de hoofdrol spelen, dus voor mij persoonlijk was dit een verademing.

Op internet vond ik een paar korte opmerkingen van Russische lezers, waarin zij weliswaar de technische kwaliteiten van de verhalen prezen, maar ook punten van kritiek uitten: één lezer vond dat de verhalen emotie missen. Een andere lezer meldde dat je weliswaar van de verhalen kon genieten, maar dat je niet kon meeleven.

Ik ben het daar niet mee eens. Zo is er één verhaal, Большая голубая конструкция (Bol’shaya golubaya konstrukciya) waarin een aantal dienstplichtigen wordt beschreven. Ik heb wel degelijk meegeleefd met deze personages – er wordt zijdelings gesproken over de dedovshchina, en ik verwachtte voortdurend dat de situatie uit de hand zou lopen en dat het slecht zou aflopen met de hoofdpersonages. Dat dat om andere redenen gebeurt, is des te verrassender.

Mocht je de Nederlandse vertaling tegenkomen, dan raad ik deze bundel zeker aan!

Oleg Zobern (Russisch)

flicr

vrijdag 1 oktober 2010

Дина Рубина | На солнечной стороне улицы

Дина Рубина - На солнечной стороне улицы. Москва, Эксмо, 2006, 432 страницы.
(Dina Rubina - Na solnechnoy storone ulicy. Moskva, Eksmo, 2006, 432 bladzijden)

Новый роман Дины Рубиной - новость во всех смыслах этого слова: неожиданный виртуозный кульбит «под куполом литературы», абсолютное преображение стиля писателя, его привычной интонации и круга тем.
Причудливый судьбы героев романа, в «высоковольтном» сюжете переплелись любовь и преступления, талант и страсть, способная уничтожить личность или вознести к вершинам творчества.
Откройте этот роман - и вас не отпустит поистине вавилонское столпотворение типов: городские безумцы и алкаши, русские дворяне, ссыльные и отбывшие срок зэки, «белые колонизаторы» и «охотники за гашишем»...


Normaal gesproken spelen de romans van Rubina zich af in twee steden: Moskou en Jeruzalem. In deze roman heeft zij ervoor gekozen een andere stad, Tasjkent, en de bewoners van die stad te beschrijven. Tasjkent is de stad waar Rubina zelf opgroeide. Het boek beslaat ruwweg de periode van de Tweede Wereldoorlog tot onze tijd.

De vorm die Rubina heeft gekozen, sprak me erg aan. Deze roman bevat uit twee verhaallijnen. De ene verhaallijn behandelt het verzonnen personage Vera, de dochter van twee criminelen, die opgroeit bij haar moeder Katya, die haar volledig verwaarloost en soms zo maar maandenlang 'verdwijnt'. Zij wordt in de praktijk opgevoed door 'oom Misja', een alcoholist die na het uitzitten van zijn straf in Tasjkent is gebleven. De andere verhaallijn gebruikt Rubina om haar eigen herinneringen aan Tasjkent en de herinneringen van personen uit haar jeugd aan die stad te beschrijven.

Rubina knoopt deze twee verhaallijnen als het ware aan elkaar, door het te doen voorkomen dat zij Vera zelf in haar jeugd en later in haar volwassen leven tegenkomt. Dat zorgt voor een bijzondere mix van fictie en non-fictie en geeft Rubina de mogelijkheid om op een andere manier dan via een alwetende verteller te oordelen over het karakter en leven van haar hoofdpersoon.

Naast Vera is er nóg een belangrijke hoofdpersoon in deze roman: de stad Tasjkent. Omdat de stad op 25 april 1966 getroffen werd door een zware aardbeving, beschrijft Rubina een grotendeels verdwenen wereld. Het Tasjkent van direct na de Tweede Wereldoorlog werd door een bonte mix mensen bevolkt: Oezbeken en andere Aziaten, Joden, Russen, criminelen, mensen die naar Oezbekistan verbannen of tijdens de Tweede Wereldoorlog vanuit het Europese Rusland naar Tasjkent geëvacueerd waren en mensen die na het uitzitten van hun straf zijn blijven hangen. Daarmee was de stad binnen de Sovjet-Unie bijzonder, vooral ook omdat er een tamelijk vrije atmosfeer in de stad heerste.

Na de aardbeving is de stad opnieuw opgebouwd, natuurlijk in Sovjetstijl. Het karakter van de stad veranderde daarmee voorgoed, al was het alleen al omdat er grote flats werden gebouwd en brede wegen en enorme pleinen werden aangelegd. Na solnechnoy storone ulicy kun je daarom zien als een poging die verdwenen stad opnieuw op te bouwen, op papier. Dat doet Rubina op zo’n manier dat je zelf het gevoel krijgt dat je in de verzengende hitte of bittere kou door de smalle straatjes en over binnenplaatsen zwerft. Een heel indrukwekkend boek!

Дина Рубина | Белая голубка Кордовы
Дина Рубина | Синдикат
Дина Рубина | Почерк Леонардо

Dina Rubina (Russisch)
Dina Rubina op Wikipedia (Engels)

flickr