Владимир Маканин - Испуг. Москва, Гелеос, 2006, 416 страниц.
(Vladimir Makanin - Ispug. Moskva, Geleos, 2006, 416 pagina's)
Владимир Маканин - один из самых известных на Западе современных российских писателей. Это неудивительно, ведь каждая новая книга Маканина - заметное литературное событие. Роман, который вы держите в руках, уже готовится к выходу во Франции, Германии, Голландии, Румынии и Греции.
Роман "Испуг" - асимметричный ответ набоковской "Лолите".
На этот раз писателя интересует "психология любви" зрелого мужчины к юным особам. Испуг - наверное, то общее чувство, которое испытывают обе стороны в такой ситуации. И неизвестно, кто оказывается более ранимым и незащищенным - молодая барышня или искушенный, но уже неуверенный в себе сатирмэн. И кто из них получает большее удовольствие от прикосновения к запретному плоду.
De hoofdpersoon van Ispug (Schrik) doet denken aan de hoofdpersoon van Makanins Underground, of een held van onze tijd. Ze worden door de schrijver beiden haast liefkozend Petrovitsj genoemd. Het zijn beide oudere mannen, die door op de huizen of datsja’s van anderen te passen over woonruimte beschikken. Beiden worden wel eens opgenomen in psychiatrische ziekenhuizen. De hoofdpersoon van deze roman, Petrovitsj, heeft echter een heel specifieke karaktertrek: hij voelt een onbedwingbare drang om ’s nachts, liefst bij volle maan, jonge vrouwen in zijn datsjadorp in hun slaapkamer te bezoeken. Om ze van een afstandje te bekijken, of om ze ook daadwerkelijk aan te raken en, als het meezit, verder te gaan.
Die bezeten liefde voor jongere vrouwen is een rode draad door het hele boek. Makanin gebruikt deze rode draad om Petrovitsj allerlei verschillende personages te laten ontmoeten. Aan de hand van de levensverhalen van deze personages schetst Makanin opnieuw de Russische maatschappij aan het begin van de jaren 1990. De culminatie van het boek is de beschrijving van de belegering van het Witte Huis in 1993, waar Petrovitsj aan de arm van een van zijn jongedames terechtkomt. De beschrijving van de gebeurtenissen daar vind ik fenomenaal.
Naast deze maatschappijkritische kant staat het boek voor mij ook voor eenzaamheid. Veel vrouwen laten zich de aandacht van de oude sater Petrovitsj weliswaar aanleunen, maar er komt altijd onverbiddelijk een moment waarop Petrovitsj aan de kant wordt gezet omdat zich er een betere (en jongere) man aandient. Waarop Petrovitsj op zoek gaat naar een volgende jonge bloem. Die eenzame zoektocht doet je als lezer ongewild denken aan je eigen eindigheid.
Wel moet ik toegeven dat het boek zijn zwakke plekken kent. Maar het heeft zeker zin om door te zetten, want aan het einde van het boek word je getrakteerd op de hoofdstukken waarin de belegering van het Witte Huis beschreven worden. En die zijn een waar genot om te lezen, als ik het zo mag zeggen…
Владимир Маканин | Один и одна
Владимир Маканин | Андерграунд, или герой нашего времени
Vladimir Makanin op Wikipedia
flickr
donderdag 27 mei 2010
zaterdag 15 mei 2010
Илья Бояшов | Танкист, или "Белый тигр"
Илья Бояшов - Танкист, или "Белый тигр". Санкт-Петербург/Москва, Лимбус Пресс, 2008, 224 страницы
(Ilya Boyashov - Tankist, ili "Bely tigr". Sankt-Peterburg/Moskva, Limbus Press, 2008, 224 pagina's)
Вторая мировая война. Потери в танковых дивизиях с обеих сторон исчисляются тысячами подбитых машин и десятками тысяч погибших солдат. Однако у "Белого тигра", немецкого танка, порожденного самим адом, и Ваньки Смерти, чудом выжившего русского танкиста с уникальным даром, своя битва. Свое сражение. Свой поединок.
Новый роман лауреата премии "Национальный бестселлер" - ничуть не менее завораживающее и интригующее чтение, чем знаменитый "Путь Мури".
Kort samengevat is dit een roman die geen roman is, maar een moderne parabel over de tegenstelling tussen goed en kwaad. Dit boek is gesitueerd in een oorlog, de Tweede Wereldoorlog. Een tankbestuurder overleeft tegen alle verwachtingen in ernstige brandwonden, maar hij is zijn herinneringen aan zijn vroegere leven wel kwijt. Eenmaal genezen, maar letterlijk voor het leven getekend, keert Ivan (Vanka) terug naar het front, als tankbestuurder. Daar wordt hij, door zijn verminkte gezicht, niet met open armen ontvangen.
Vechtend aan het front komt hij in aanraking met 'de Witte Tijger', een Duitse tank die volgens de overlevering overal aan het Duits-Russische front opduikt, vervolgens dood en verderf zaait en even onverwacht weer in het niets verdwijnt. Vanka was al geobsedeerd door tanks, die hij menselijke gevoelens toekent, die, zo is zijn overtuiging, door een eigen God bestuurd worden en die in een eigen hemel terechtkomen. De resterende jaren van de Tweede Wereldoorlog lopen voor Vanka uit op een permanente jacht op deze 'Witte Tijger', die hoe dan ook vernietigd moet worden.
Boyashov verwijst zelf naar Cervantes' Don Quichot. Met Don Quichot heeft Vanka gemeen dat ook hij zijn gezonde verstand verloren is. Hij herinnert zich niet alleen meer wie hij was voor zijn ongeluk, maar hij is niet meer in staat tot normaal menselijk contact. De plaats van mensen is ingenomen door tanks, en hij jaagt als een dolleman op 'de Witte Tijger' om deze te vernietigen. Deze strijd doet denken aan Don Quichots strijd tegen de windmolens.
Het moge duidelijk zijn dat het nogal wat is, dat wat Boyashov beschrijft. Er sneuvelen niet alleen veel soldaten, maar de met zo veel moeite geproduceerde tanks overleven in de regel geen hele veldslag. Boyashov schrikt er evenmin voor terug om het alcoholgebruik van de soldaten, de roofpartijen en de verkrachtingen op Pools en Duits grondgebied te beschrijven. Boyashov beschrijft het binnenste van de tanks zo, dat je het gevoel krijgt dat je zelf met de bemanning in een tank gevangen zit, onzeker over de vraag of je op tijd kunt vluchten als de tank geraakt wordt.
Boyashov schrijft zonder de in Russische romans over de Tweede Wereldoorlog zo gebruikelijke heroïek. Daardoor dwingt de schrijver je na te denken over deze specifieke oorlog en het idee van oorlog in het algemeen. Tegelijkertijd is dit boek door de bijzondere personages die Boyashov beschrijft humoristisch, en soms zelfs lichtvoetig. Een bijzonder boek.
Илья Бояшов | Кто не знает братца Кролика!
Илья Бояшов | Конунг
Илья Бояшов | Путь Мури
flickr
(Ilya Boyashov - Tankist, ili "Bely tigr". Sankt-Peterburg/Moskva, Limbus Press, 2008, 224 pagina's)
Вторая мировая война. Потери в танковых дивизиях с обеих сторон исчисляются тысячами подбитых машин и десятками тысяч погибших солдат. Однако у "Белого тигра", немецкого танка, порожденного самим адом, и Ваньки Смерти, чудом выжившего русского танкиста с уникальным даром, своя битва. Свое сражение. Свой поединок.
Новый роман лауреата премии "Национальный бестселлер" - ничуть не менее завораживающее и интригующее чтение, чем знаменитый "Путь Мури".
Kort samengevat is dit een roman die geen roman is, maar een moderne parabel over de tegenstelling tussen goed en kwaad. Dit boek is gesitueerd in een oorlog, de Tweede Wereldoorlog. Een tankbestuurder overleeft tegen alle verwachtingen in ernstige brandwonden, maar hij is zijn herinneringen aan zijn vroegere leven wel kwijt. Eenmaal genezen, maar letterlijk voor het leven getekend, keert Ivan (Vanka) terug naar het front, als tankbestuurder. Daar wordt hij, door zijn verminkte gezicht, niet met open armen ontvangen.
Vechtend aan het front komt hij in aanraking met 'de Witte Tijger', een Duitse tank die volgens de overlevering overal aan het Duits-Russische front opduikt, vervolgens dood en verderf zaait en even onverwacht weer in het niets verdwijnt. Vanka was al geobsedeerd door tanks, die hij menselijke gevoelens toekent, die, zo is zijn overtuiging, door een eigen God bestuurd worden en die in een eigen hemel terechtkomen. De resterende jaren van de Tweede Wereldoorlog lopen voor Vanka uit op een permanente jacht op deze 'Witte Tijger', die hoe dan ook vernietigd moet worden.
Boyashov verwijst zelf naar Cervantes' Don Quichot. Met Don Quichot heeft Vanka gemeen dat ook hij zijn gezonde verstand verloren is. Hij herinnert zich niet alleen meer wie hij was voor zijn ongeluk, maar hij is niet meer in staat tot normaal menselijk contact. De plaats van mensen is ingenomen door tanks, en hij jaagt als een dolleman op 'de Witte Tijger' om deze te vernietigen. Deze strijd doet denken aan Don Quichots strijd tegen de windmolens.
Het moge duidelijk zijn dat het nogal wat is, dat wat Boyashov beschrijft. Er sneuvelen niet alleen veel soldaten, maar de met zo veel moeite geproduceerde tanks overleven in de regel geen hele veldslag. Boyashov schrikt er evenmin voor terug om het alcoholgebruik van de soldaten, de roofpartijen en de verkrachtingen op Pools en Duits grondgebied te beschrijven. Boyashov beschrijft het binnenste van de tanks zo, dat je het gevoel krijgt dat je zelf met de bemanning in een tank gevangen zit, onzeker over de vraag of je op tijd kunt vluchten als de tank geraakt wordt.
Boyashov schrijft zonder de in Russische romans over de Tweede Wereldoorlog zo gebruikelijke heroïek. Daardoor dwingt de schrijver je na te denken over deze specifieke oorlog en het idee van oorlog in het algemeen. Tegelijkertijd is dit boek door de bijzondere personages die Boyashov beschrijft humoristisch, en soms zelfs lichtvoetig. Een bijzonder boek.
Илья Бояшов | Кто не знает братца Кролика!
Илья Бояшов | Конунг
Илья Бояшов | Путь Мури
flickr
zondag 9 mei 2010
Martin Cruz Smith | Red Square
Martin Cruz Smith - Red Square. New York, Ballantine Books, z.j., 382 pagina's. 1992 (1).
Back from exile in the hellish reaches of the Soviet Union, homicide investigator Arkady Renko returns to find that his country, his Moscow, even his job, are nearly dead. But his enemies are very much alive, and foremost among them are the powerful black-market crime lords of the Russian mafia. Hounded by the terryfing new Russian underworld, chased by the ruthless minions of the newly rich and powerful, and tempted by his great love, defector Irina Asanova, Arkady can only hope desperately for escape. Fate, however, has other ideas...
Red Square is de vierde roman die ik over Arkady Renko las. Dat het de vierde en niet de derde is, komt doordat ik me vergist heb in de volgorde van de romans. In deze derde roman zijn we aangeland in het voor Rusland (de Sovjet-Unie) woelige jaar 1991, in de dagen voorafgaand aan de coup die op 20 augustus van dat jaar plaatsvond.
Het verhaal is, zoals we dat gewend zijn van Cruz Smith, spannend geschreven. Renko raakt in verschillende precaire situaties verzeild. Door de stijl en de snelle dialogen en ontwikkelingen leest Red Square net als de eerdere romans als een trein.
Wat me in deze roman echter vooral trof, is dat het de schrijver - die toch niet Russisch is - zo goed lukt om het besef dat het zo niet langer verder kan, dat er verandering in de lucht moet hangen – ten goede, of ten slechte – over te brengen op de lezer. Renko was natuurlijk al langer geen lid meer van de Communistische Partij, maar in de loop van het verhaal raakt hij nog meer los van de dan nog officieel heersende ideologie. Ik vond het heel interessant om Renko daarmee te zien worstelen, en met de vraag of hij moest terugkeren naar het moeilijke bestaan in de Sovjet-Unie. Dat ik die moeilijke zomer voor het eerst in de Sovjet-Unie was en dat ik me de coup van eind augustus 1991 nog zo goed kan herinneren, vergroot de indruk die het boek maakt alleen maar.
Toch heb ik wel wat kritiek. Een gedeelte va het verhaal speelt zich af in München, waar Renko telefoneert met een vrouw die zich voordoet als schoonmaakster. Deze vrouw blijkt later geen native speaker van het Duits te zijn. Misschien noemt zij zichzelf daarom op bladzijde 154 een Reinmachefrau, een term die vertaald wordt als housecleaner. Of het is gewoon niet zo goed vertaald door of voor Cruz Smith.
Erger vind ik het echter dat Cruz Smith de toch niet onbekende Russische dichteres Marina Tsvetajeva tot twee maal toe Tsetaeva noemt. Jammer dat deze tikfouten na 17 jaar heruitgaven drukken nog steeds niet verbeterd zijn. Maar, dit zijn natuurlijk details, die je er op zich niet van hoeven te weerhouden om van dit boek te genieten.
Martin Cruz Smith | Gorky Park
Martin Cruz Smith | Havana Bay
Martin Cruz Smith | Polar Star
Martin Cruz Smith | Wolves Eat Dogs
Martin Cruz Smith op Wikipedia (Engels)
Arkady Renko op Wikipedia (Engels)
flickr
Back from exile in the hellish reaches of the Soviet Union, homicide investigator Arkady Renko returns to find that his country, his Moscow, even his job, are nearly dead. But his enemies are very much alive, and foremost among them are the powerful black-market crime lords of the Russian mafia. Hounded by the terryfing new Russian underworld, chased by the ruthless minions of the newly rich and powerful, and tempted by his great love, defector Irina Asanova, Arkady can only hope desperately for escape. Fate, however, has other ideas...
Red Square is de vierde roman die ik over Arkady Renko las. Dat het de vierde en niet de derde is, komt doordat ik me vergist heb in de volgorde van de romans. In deze derde roman zijn we aangeland in het voor Rusland (de Sovjet-Unie) woelige jaar 1991, in de dagen voorafgaand aan de coup die op 20 augustus van dat jaar plaatsvond.
Het verhaal is, zoals we dat gewend zijn van Cruz Smith, spannend geschreven. Renko raakt in verschillende precaire situaties verzeild. Door de stijl en de snelle dialogen en ontwikkelingen leest Red Square net als de eerdere romans als een trein.
Wat me in deze roman echter vooral trof, is dat het de schrijver - die toch niet Russisch is - zo goed lukt om het besef dat het zo niet langer verder kan, dat er verandering in de lucht moet hangen – ten goede, of ten slechte – over te brengen op de lezer. Renko was natuurlijk al langer geen lid meer van de Communistische Partij, maar in de loop van het verhaal raakt hij nog meer los van de dan nog officieel heersende ideologie. Ik vond het heel interessant om Renko daarmee te zien worstelen, en met de vraag of hij moest terugkeren naar het moeilijke bestaan in de Sovjet-Unie. Dat ik die moeilijke zomer voor het eerst in de Sovjet-Unie was en dat ik me de coup van eind augustus 1991 nog zo goed kan herinneren, vergroot de indruk die het boek maakt alleen maar.
Toch heb ik wel wat kritiek. Een gedeelte va het verhaal speelt zich af in München, waar Renko telefoneert met een vrouw die zich voordoet als schoonmaakster. Deze vrouw blijkt later geen native speaker van het Duits te zijn. Misschien noemt zij zichzelf daarom op bladzijde 154 een Reinmachefrau, een term die vertaald wordt als housecleaner. Of het is gewoon niet zo goed vertaald door of voor Cruz Smith.
Erger vind ik het echter dat Cruz Smith de toch niet onbekende Russische dichteres Marina Tsvetajeva tot twee maal toe Tsetaeva noemt. Jammer dat deze tikfouten na 17 jaar heruitgaven drukken nog steeds niet verbeterd zijn. Maar, dit zijn natuurlijk details, die je er op zich niet van hoeven te weerhouden om van dit boek te genieten.
Martin Cruz Smith | Gorky Park
Martin Cruz Smith | Havana Bay
Martin Cruz Smith | Polar Star
Martin Cruz Smith | Wolves Eat Dogs
Martin Cruz Smith op Wikipedia (Engels)
Arkady Renko op Wikipedia (Engels)
flickr
zondag 2 mei 2010
Dmitri Verhulst | Problemski Hotel
Dimitri Verhulst - Problemski Hotel. Amsterdam/Antwerpen, Contact, oktober 2003 (2), 110 pagina's. Augustus 2003 (1).
Iedereen kent wel televisie- en krantenreportages over asielzoekers. Maar wat zich werkelijk afspeelt achter de hekken van een opvangcentrum is minder bekend. Dimitri Verhulst liet zich voor het Vlaamse tijdschrift Deux ex Machina enkele dagen opsluiten in het AZC van Arendonk. Het resultaat was een tijdschriftreportage, maar wat hij had gezien liet hem niet meer los: de mensen van wie de dagen en dromen doordrenkt zijn van doorstane gruwelen; de onderlinge spanningen tussen verschillende bevolkingsgroepen, de vernederende omstandigheden in het centrum, de contacten met mensensmokkelaars en de uitzichtloze ontsnappingspogingen - al dan niet in vrachtcontainers waarin zuurstofgebrek soms tot de dood leidt. Het resultaat is Problemski Hotel. Fictie die de wrange werkelijkheid zo dicht benadert dat het de lezer onder de huid raakt.
Na Terrins De bewaker las ik met Problemski Hotel weer een roman van een Belgische schrijver. Problemski Hotel wekt een vergelijkbaar ongemak op als de roman van Terrin.
Verhulst heeft zich bij het schrijven van deze korte roman gebaseerd op een verblijf in een Belgisch asielzoekerscentrum. Hij laat ons vervolgens kennismaken met een aantal verschillende bewoners van een vergelijkbaar asielzoekerscentrum. Hij schetst op zeer cynische toon het uitzichtloze bestaan in dit AZC, waar de bewoners altijd op zoek zijn naar manieren om hun kans op een verblijfstatus te vergroten.
Met dit boek houdt Verhulst de westerse samenleving een spiegel voor. Want is het juist om mensen maanden- of jarenlang in onzekerheid over hun lot te laten verkeren? En werkt die onzekerheid niet juist een schaamteloze vluchtelingenindustrie in de hand? Durf de confrontatie met deze schrijver, die letterlijk geen blad voor de mond neemt, en zijn spiegel aan!
Dimitri Verhulst | De helaasheid der dingen
Dimitri Verhulst | Mevrouw Verona daalt de heuvel af
Dimitri Verhulst op Wikipedia
flickr
Iedereen kent wel televisie- en krantenreportages over asielzoekers. Maar wat zich werkelijk afspeelt achter de hekken van een opvangcentrum is minder bekend. Dimitri Verhulst liet zich voor het Vlaamse tijdschrift Deux ex Machina enkele dagen opsluiten in het AZC van Arendonk. Het resultaat was een tijdschriftreportage, maar wat hij had gezien liet hem niet meer los: de mensen van wie de dagen en dromen doordrenkt zijn van doorstane gruwelen; de onderlinge spanningen tussen verschillende bevolkingsgroepen, de vernederende omstandigheden in het centrum, de contacten met mensensmokkelaars en de uitzichtloze ontsnappingspogingen - al dan niet in vrachtcontainers waarin zuurstofgebrek soms tot de dood leidt. Het resultaat is Problemski Hotel. Fictie die de wrange werkelijkheid zo dicht benadert dat het de lezer onder de huid raakt.
Na Terrins De bewaker las ik met Problemski Hotel weer een roman van een Belgische schrijver. Problemski Hotel wekt een vergelijkbaar ongemak op als de roman van Terrin.
Verhulst heeft zich bij het schrijven van deze korte roman gebaseerd op een verblijf in een Belgisch asielzoekerscentrum. Hij laat ons vervolgens kennismaken met een aantal verschillende bewoners van een vergelijkbaar asielzoekerscentrum. Hij schetst op zeer cynische toon het uitzichtloze bestaan in dit AZC, waar de bewoners altijd op zoek zijn naar manieren om hun kans op een verblijfstatus te vergroten.
Met dit boek houdt Verhulst de westerse samenleving een spiegel voor. Want is het juist om mensen maanden- of jarenlang in onzekerheid over hun lot te laten verkeren? En werkt die onzekerheid niet juist een schaamteloze vluchtelingenindustrie in de hand? Durf de confrontatie met deze schrijver, die letterlijk geen blad voor de mond neemt, en zijn spiegel aan!
Dimitri Verhulst | De helaasheid der dingen
Dimitri Verhulst | Mevrouw Verona daalt de heuvel af
Dimitri Verhulst op Wikipedia
flickr
dinsdag 27 april 2010
Peter Terrin | De bewaker
Peter Terrin - De bewaker. Amsterdam/Antwerpen, De Arbeiderspers, 2009, 219 pagina's.
Twee mannen bewaken de enige ingang van een buitengewoon gebouw met veertig luxueuze appartementen, bewoond door de rijken der aarde. Die ingang bevindt zich in de kelder, op de zwaarbeveiligde parkeerverdieping. De bewakers vormen de laatste linie van verdediging, ze houden de wacht bij de lift.
Wanneer op een dag op een na alle bewoners vertrekken weten zij niet wat er buiten, in de stad, in het land, gaande is. Hun enige bron van informatie is de man die zorgt voor hun bevoorrading. Maar ook voor hem zijn ze op hun hoede. Waarom draagt hij geen lederen schoenen en stropdas, zoals zij? En wat te denken van de aangekondigde derde bewaker, die maar niet verschijnt?
De bewaker is een spannend, allegorisch verhaal over oorlog en vrede: oorlog met een ongrijpbare vijand, vrede die elk voor zichzelf moet bevechten. Een tijdloos boek, geschreven in de puntgave stijl waarvoor Peter Terrin geroemd wordt.
De roman De bewaker is genomineerd voor de Libris Literatuurprijs 2010. Omdat de naam van de schrijver me helemaal niets zei, heb ik deze roman toen de shortlist van deze prijs bekend werd geleend uit de bibliotheek. Daarbij bleek dat Terrin eerder al drie romans en twee verhalenbundels heeft geschreven. De bewaker is zijn recentste roman.
De bewaker beschrijft een surrealistische situatie: twee bewakers zijn samen met één bewoner achtergebleven in een appartementencomplex voor de rijken der aarde. Waarom de andere bewoners het gebouw verlaten hebben, is niet bekend. De twee bewakers, Michel en Harry, zijn ervan overtuigd dat er oorlog of een opstand is uitgebroken in de stad. Het is hun taak de beveiliging van het gebouw en de achtergebleven bewoner ondanks deze toestand naar beste kunnen te verzorgen.
Wat volgt is zeker geen aangenaam, maar wel een heel goed geschreven boek. Niet in de tegenwoordig zo gebruikelijke jachtige schrijfstijl, maar kalm, met veel aandacht voor zintuiglijke details. Wat ik vooral zo knap vind van deze roman is dat het Terrin lukt om je al lezende te laten zelf steeds meer te laten twijfelen aan de vraag welke angsten die de bewakers voelen nu echt zijn, en welke angsten slechts tussen de oren van de beide mannen zitten.
Niet alleen de angsten van de beide bewakers worden beschreven, maar ook de verhouding tussen de beide mannen. Er is sprake van een hiërarchische verhouding: Harry is overduidelijk de meerdere van Michel. We beleven het verhaal vanuit het perspectief van deze laatste. Tegelijkertijd benadrukt Terrin de onderlinge afhankelijkheid van Harry en Michel. Harry droomt hardop van een 'gezamenlijke bevordering', als zij hun huidige opdracht goed uitvoeren. Dat er zo op elkaars lip zittend haast sprake is van een liefdesrelatie, wordt in een paar alinea’s geschetst. Dat Harry vindt dat de gezamenlijke droom hoe dank ook beschermd moet worden, maakt het boek extra beklemmend.
De bewaker is een duister boek, dat desalniettemin zeker de moeite van het lezen waard is. Ik ben benieuwd of de jury van de Libris Literatuurprijs het boek zal belonen.
Peter Terrin op Wikipedia
flickr
Twee mannen bewaken de enige ingang van een buitengewoon gebouw met veertig luxueuze appartementen, bewoond door de rijken der aarde. Die ingang bevindt zich in de kelder, op de zwaarbeveiligde parkeerverdieping. De bewakers vormen de laatste linie van verdediging, ze houden de wacht bij de lift.
Wanneer op een dag op een na alle bewoners vertrekken weten zij niet wat er buiten, in de stad, in het land, gaande is. Hun enige bron van informatie is de man die zorgt voor hun bevoorrading. Maar ook voor hem zijn ze op hun hoede. Waarom draagt hij geen lederen schoenen en stropdas, zoals zij? En wat te denken van de aangekondigde derde bewaker, die maar niet verschijnt?
De bewaker is een spannend, allegorisch verhaal over oorlog en vrede: oorlog met een ongrijpbare vijand, vrede die elk voor zichzelf moet bevechten. Een tijdloos boek, geschreven in de puntgave stijl waarvoor Peter Terrin geroemd wordt.
De roman De bewaker is genomineerd voor de Libris Literatuurprijs 2010. Omdat de naam van de schrijver me helemaal niets zei, heb ik deze roman toen de shortlist van deze prijs bekend werd geleend uit de bibliotheek. Daarbij bleek dat Terrin eerder al drie romans en twee verhalenbundels heeft geschreven. De bewaker is zijn recentste roman.
De bewaker beschrijft een surrealistische situatie: twee bewakers zijn samen met één bewoner achtergebleven in een appartementencomplex voor de rijken der aarde. Waarom de andere bewoners het gebouw verlaten hebben, is niet bekend. De twee bewakers, Michel en Harry, zijn ervan overtuigd dat er oorlog of een opstand is uitgebroken in de stad. Het is hun taak de beveiliging van het gebouw en de achtergebleven bewoner ondanks deze toestand naar beste kunnen te verzorgen.
Wat volgt is zeker geen aangenaam, maar wel een heel goed geschreven boek. Niet in de tegenwoordig zo gebruikelijke jachtige schrijfstijl, maar kalm, met veel aandacht voor zintuiglijke details. Wat ik vooral zo knap vind van deze roman is dat het Terrin lukt om je al lezende te laten zelf steeds meer te laten twijfelen aan de vraag welke angsten die de bewakers voelen nu echt zijn, en welke angsten slechts tussen de oren van de beide mannen zitten.
Niet alleen de angsten van de beide bewakers worden beschreven, maar ook de verhouding tussen de beide mannen. Er is sprake van een hiërarchische verhouding: Harry is overduidelijk de meerdere van Michel. We beleven het verhaal vanuit het perspectief van deze laatste. Tegelijkertijd benadrukt Terrin de onderlinge afhankelijkheid van Harry en Michel. Harry droomt hardop van een 'gezamenlijke bevordering', als zij hun huidige opdracht goed uitvoeren. Dat er zo op elkaars lip zittend haast sprake is van een liefdesrelatie, wordt in een paar alinea’s geschetst. Dat Harry vindt dat de gezamenlijke droom hoe dank ook beschermd moet worden, maakt het boek extra beklemmend.
De bewaker is een duister boek, dat desalniettemin zeker de moeite van het lezen waard is. Ik ben benieuwd of de jury van de Libris Literatuurprijs het boek zal belonen.
Peter Terrin op Wikipedia
flickr
zondag 18 april 2010
Merel Roze | De weekenden waren voor haar
Merel Roze - De weekenden waren voor haar. Amsterdam, Archipel, 2008, 207 pagina's.
Wat is er vroeger gebeurd?
Na de dood van haar moeder wordt de achtjarige Maya Regter door haar vader ieder weekend naar een gezin op een afgelegen boerderij gebracht. Daar woont de één jaar oudere Frederieke, met wie Maya de weekenden spelend doorbrengt. Plotseling komt er aan de bezoeken een einde.
Bijna twintig jaar later staan de vrouwen voor het eerst weer oog in oog. Maya hoopt op een hernieuwde vriendschap, maar Frederieke blijkt woedend op haar. Hoe kunnen de twee vrouwen het verleden zo anders hebben beleefd? En waarom bracht Maya's vader haar eigenlijk ieder weekend weg?
Merel Roze (1975) debuteerde in 2006 met de roman Fantastica. Ze was tekstredacteur voor AT5 en columnist voor NRC Handelsblad. Haar weblog bereikt al jaren duizenden lezers, net als haar column voor Libelle.
Wat vind ik van dit boek? Het bevat een op zich aardig bedacht plot, de informatie die voortkomt uit de zoektocht naar wat er in het verleden gebeurd is, wordt goed gedoseerd en vlot leesbaar verstrekt, maar het verhaal deed me eigenlijk niets. En dat terwijl je zou verwachten dat het boek je naar de keel grijpt.
Het is immers nogal wat: je bent acht, je hebt net je moeder verloren en je vader brengt je ieder weekend 'weg'. Dan ben je net gewend, en houdt het ineens zonder verklaring op. En ben je volwassen, dan blijkt ineens dat ze daar boos op je zijn, maar jij weet van niets. Dat zou toch op z’n minst medelijden moeten oproepen. Maar, dat deed het dus niet. Misschien wel omdat het me allemaal te veel aan de oppervlakte bleef. Alsof de schrijfster zich er meer op heeft gericht om de vaart in het verhaal te houden, dan op de daadwerkelijke inhoud.
Ook heb ik me nogal eens geërgerd aan de door Roze gebruikte beeldspraak. Een voorbeeld, gevonden in de eerste alinea van bladzijde 18:
Ik was ook onderzocht, maar bleek niets te mankeren. Het luchtte me op en tegelijkertijd speet het me, zoals wanneer je je heel hard hebt gestoten en het niet eens bloedt.
Dat is een vergelijking die bij mij alleen maar verwondering opwekt. Ik heb mezelf nog nooit zo hard gestoten dat het bloedde.
Ook staan er ongerijmdheden in deze roman. Ik citeer de tweede alinea van bladzijde 101:
Mijn woede veroorzaakte een stoot adrenaline, die alle andere emoties en condities tijdelijk van ondergeschikt belang maakte. Wat was dat verhelderend! De kou raakte me niet, ook al was ik mijn sjaal en jas in de auto vergeten.
Maya loopt dus zonder jas over het tuinpad naar haar vaders voordeur. Twee bladzijden verder stapt Maya dan eindelijk naar binnen. Dit staat er in de eerste twee alinea’s van pagina 103:
'Geef je jas maar.'
In papa’s huis nam zijn vriendin mijn jas aan. Ik was net zo blij met mijn woede en nu werd hij door haar rust gedwongen af te nemen.
Hier heeft Maya dus ineens wel een jas aan.
De zinnen die voorafgaan en volgen op deze ongerijmdheden zijn tekenend voor wat er vooral wringt in dit boek: dit voortdurend benoemen van emoties van de hoofdpersoon. Als je zo’n plot bedenkt, waarbij de wereld van de hoofdpersoon op de kop wordt gezet vanwege iets dat in haar jeugd gebeurd is en dat haar doet twijfelen aan wie zij is en hoe zij haar leven heeft ingericht, is het juist de kunst om de emoties die daarmee gepaard gaan al dan niet subtiel te suggereren, in plaats van steeds maar te zeggen dat je boos of verdrietig bent. Een gemiste kans, deze roman.
Merel Roze
flickr
Wat is er vroeger gebeurd?
Na de dood van haar moeder wordt de achtjarige Maya Regter door haar vader ieder weekend naar een gezin op een afgelegen boerderij gebracht. Daar woont de één jaar oudere Frederieke, met wie Maya de weekenden spelend doorbrengt. Plotseling komt er aan de bezoeken een einde.
Bijna twintig jaar later staan de vrouwen voor het eerst weer oog in oog. Maya hoopt op een hernieuwde vriendschap, maar Frederieke blijkt woedend op haar. Hoe kunnen de twee vrouwen het verleden zo anders hebben beleefd? En waarom bracht Maya's vader haar eigenlijk ieder weekend weg?
Merel Roze (1975) debuteerde in 2006 met de roman Fantastica. Ze was tekstredacteur voor AT5 en columnist voor NRC Handelsblad. Haar weblog bereikt al jaren duizenden lezers, net als haar column voor Libelle.
Wat vind ik van dit boek? Het bevat een op zich aardig bedacht plot, de informatie die voortkomt uit de zoektocht naar wat er in het verleden gebeurd is, wordt goed gedoseerd en vlot leesbaar verstrekt, maar het verhaal deed me eigenlijk niets. En dat terwijl je zou verwachten dat het boek je naar de keel grijpt.
Het is immers nogal wat: je bent acht, je hebt net je moeder verloren en je vader brengt je ieder weekend 'weg'. Dan ben je net gewend, en houdt het ineens zonder verklaring op. En ben je volwassen, dan blijkt ineens dat ze daar boos op je zijn, maar jij weet van niets. Dat zou toch op z’n minst medelijden moeten oproepen. Maar, dat deed het dus niet. Misschien wel omdat het me allemaal te veel aan de oppervlakte bleef. Alsof de schrijfster zich er meer op heeft gericht om de vaart in het verhaal te houden, dan op de daadwerkelijke inhoud.
Ook heb ik me nogal eens geërgerd aan de door Roze gebruikte beeldspraak. Een voorbeeld, gevonden in de eerste alinea van bladzijde 18:
Ik was ook onderzocht, maar bleek niets te mankeren. Het luchtte me op en tegelijkertijd speet het me, zoals wanneer je je heel hard hebt gestoten en het niet eens bloedt.
Dat is een vergelijking die bij mij alleen maar verwondering opwekt. Ik heb mezelf nog nooit zo hard gestoten dat het bloedde.
Ook staan er ongerijmdheden in deze roman. Ik citeer de tweede alinea van bladzijde 101:
Mijn woede veroorzaakte een stoot adrenaline, die alle andere emoties en condities tijdelijk van ondergeschikt belang maakte. Wat was dat verhelderend! De kou raakte me niet, ook al was ik mijn sjaal en jas in de auto vergeten.
Maya loopt dus zonder jas over het tuinpad naar haar vaders voordeur. Twee bladzijden verder stapt Maya dan eindelijk naar binnen. Dit staat er in de eerste twee alinea’s van pagina 103:
'Geef je jas maar.'
In papa’s huis nam zijn vriendin mijn jas aan. Ik was net zo blij met mijn woede en nu werd hij door haar rust gedwongen af te nemen.
Hier heeft Maya dus ineens wel een jas aan.
De zinnen die voorafgaan en volgen op deze ongerijmdheden zijn tekenend voor wat er vooral wringt in dit boek: dit voortdurend benoemen van emoties van de hoofdpersoon. Als je zo’n plot bedenkt, waarbij de wereld van de hoofdpersoon op de kop wordt gezet vanwege iets dat in haar jeugd gebeurd is en dat haar doet twijfelen aan wie zij is en hoe zij haar leven heeft ingericht, is het juist de kunst om de emoties die daarmee gepaard gaan al dan niet subtiel te suggereren, in plaats van steeds maar te zeggen dat je boos of verdrietig bent. Een gemiste kans, deze roman.
Merel Roze
flickr
vrijdag 16 april 2010
Александра Маринина | Взгляд из вечности: Благие намерения
Александра Маринина - Взгляд из вечности. Книга первая: Благие намерения. Москва, Эксмо, 2009, 384 страницы.
(Aleksandra Marinina - Vzglyad iz vechnosti. Kniga pervaya: Blagie namereniya. Moskva, Eksmo, 2009, 384 pagina's).
Никто не сомневается, что Люба и Родислав - идеальная пара: красивые, статные, да еще и знакомы с детства. Юношеская влюбленность переросла в настоящую любовь, и все завершилось счастливым браком. Кажется, впереди безоблачное будущее. Как говорится, браки заключаются на небесах, а в повседневности они подвергаются всяческим испытаниям. Вот и в жизни молодой семьи Романовых и их близких возникли проблемы, сначала вроде пустяковые, но со временем все более трудные и запутанные. У каждого из них появилась своя тайна, хранить которую становится все мучительней. События нарастают как снежный ком, и что-то неизбежно должно произойти. Прогремит ли все это очистительной грозой или ситуация осложнится еще сильнее? Никто не знает ответа, и все боятся заглянуть в свое ближайшее будущее...
Aleksandra Marinina (pseudoniem van Marina Alekseyeva) is een van de bekendste Russische detectiveschrijvers. Deze detectives worden in veel talen vertaald, ook in het Nederlands. Het was echter al een tijd geleden dat er een nieuwe detective van haar hand verscheen. En toen was daar vorig jaar ineens deze roman, het eerste deel van een trilogie, die totaal onverwacht, gesigneerd en wel, als verjaardagscadeau op onze mat viel.
Het is niet voor het eerst dat Marinina van het detectivegenre afwijkt. Eerder verschenen al een bundel toneelstukken met de titel Комедии (Komedii) en een familieroman met de titel Тот, кто знает (Tot, kto znaet). Dit eerste deel van de trilogie Взгляд из вечности borduurt voort op het stramien dat Marinina in Tot, kto znaet heeft gebruikt. Ook hier volgen we het lot van een Russisch gezin in de tweede helft van de twintigste eeuw. Dit eerste deel begint midden jaren vijftig en eindigt in 1978. We volgen de gezinnen Golovin en Romanov, die met elkaar verbonden worden doordat een van de dochters uit het eerste gezin, Lyuba, trouwt met de enige zoon uit het tweede gezin, Rodislav.
We hebben hier echter niet te maken met een familieroman waarin de gebeurtenissen strikt lineair worden gepresenteerd. Marinina presenteert het verhaal dit keer als een soort fabel. Er is een viertal personages dat als een soort koor in een Griekse toneelstuk functioneert: de Raaf reist door de tijd en bekijkt zo het leven van de personages, dat hij vervolgens navertelt aan de Steen, de Slang en de Wind. De Raaf bezoekt verschillende plaatsen en tijden om 'soaps te kijken'. De vier personages geven ieder hun eigen commentaar op dat wat ze zien en horen, en heb zo hun favoriete personages. Ze lijken al-wetend te zijn, maar gaandeweg blijkt dat de Raaf het niet altijd even goed lukt om dat wat hij ziet juist te interpreteren.
In eerste instantie ergerde ik me nogal aan dit veelvuldig terugkerende viertal. Ik had het gevoel dat ze het ontspinnen van het verhaal hinderden. Later ben ik hun aanwezigheid gaan waarderen, toen bleek dat ze je als lezer op het verkeerde been zetten en dat ze je aanzetten tot nadenken over de 'normen en waarden' van de tijd die behandeld wordt. Ook gebruikt Marinina deze figuren als een middel om de 'losse eindjes' van het verhaal aan elkaar te knopen.
Het venijn van de gebeurtenissen in dit eerste deel zit in de staart: in de laatste vijftig tot honderd bladzijden blijkt dat alles toch anders is dan het tot dan toe heeft geleken. Marinina sluit af met een heel slimme cliffhanger, waardoor je eigenlijk direct aan het tweede deel wilt beginnen.
Voor mij bewijst Marinina met dit boek dat zij niets 'slechts' een detectiveschrijver is. Het zou voor haar wellicht makkelijker zijn geweest om nog een detective te schrijven, maar Marinina heeft ervoor gekozen een heel ander, onzeker pad in te slaan. De roman mag dan, zoals ze zelf in het voorwoord schrijft, pas na heel veel moeite tot stand zijn gekomen, maar dat zie je niet terug in het boek. Marinina geeft met deze roman niet alleen maar inzicht in de verhoudingen tussen man en vrouw zoals die in de Sovjet-Unie waren in de beschreven periode. Ze neemt eigenlijk de hele toenmalige samenleving onder de loep en ze schrikt er daarbij niet voor terug om kritiek te leveren op trekken van die samenleving die de Russische samenleving van nu ook nog kenmerken. Dat maakt me nieuwsgierig naar de andere twee delen, die al wel verschenen zijn, maar die ik nog niet heb kunnen kopen of lenen.
Александра Маринина | Взгляд из вечности: Ад
Александра Маринина | Взгляд из вечности: Дорога
Александра Маринина | Все не так
Александра Маринина (Russisch)
(Aleksandra Marinina - Vzglyad iz vechnosti. Kniga pervaya: Blagie namereniya. Moskva, Eksmo, 2009, 384 pagina's).
Никто не сомневается, что Люба и Родислав - идеальная пара: красивые, статные, да еще и знакомы с детства. Юношеская влюбленность переросла в настоящую любовь, и все завершилось счастливым браком. Кажется, впереди безоблачное будущее. Как говорится, браки заключаются на небесах, а в повседневности они подвергаются всяческим испытаниям. Вот и в жизни молодой семьи Романовых и их близких возникли проблемы, сначала вроде пустяковые, но со временем все более трудные и запутанные. У каждого из них появилась своя тайна, хранить которую становится все мучительней. События нарастают как снежный ком, и что-то неизбежно должно произойти. Прогремит ли все это очистительной грозой или ситуация осложнится еще сильнее? Никто не знает ответа, и все боятся заглянуть в свое ближайшее будущее...
Aleksandra Marinina (pseudoniem van Marina Alekseyeva) is een van de bekendste Russische detectiveschrijvers. Deze detectives worden in veel talen vertaald, ook in het Nederlands. Het was echter al een tijd geleden dat er een nieuwe detective van haar hand verscheen. En toen was daar vorig jaar ineens deze roman, het eerste deel van een trilogie, die totaal onverwacht, gesigneerd en wel, als verjaardagscadeau op onze mat viel.
Het is niet voor het eerst dat Marinina van het detectivegenre afwijkt. Eerder verschenen al een bundel toneelstukken met de titel Комедии (Komedii) en een familieroman met de titel Тот, кто знает (Tot, kto znaet). Dit eerste deel van de trilogie Взгляд из вечности borduurt voort op het stramien dat Marinina in Tot, kto znaet heeft gebruikt. Ook hier volgen we het lot van een Russisch gezin in de tweede helft van de twintigste eeuw. Dit eerste deel begint midden jaren vijftig en eindigt in 1978. We volgen de gezinnen Golovin en Romanov, die met elkaar verbonden worden doordat een van de dochters uit het eerste gezin, Lyuba, trouwt met de enige zoon uit het tweede gezin, Rodislav.
We hebben hier echter niet te maken met een familieroman waarin de gebeurtenissen strikt lineair worden gepresenteerd. Marinina presenteert het verhaal dit keer als een soort fabel. Er is een viertal personages dat als een soort koor in een Griekse toneelstuk functioneert: de Raaf reist door de tijd en bekijkt zo het leven van de personages, dat hij vervolgens navertelt aan de Steen, de Slang en de Wind. De Raaf bezoekt verschillende plaatsen en tijden om 'soaps te kijken'. De vier personages geven ieder hun eigen commentaar op dat wat ze zien en horen, en heb zo hun favoriete personages. Ze lijken al-wetend te zijn, maar gaandeweg blijkt dat de Raaf het niet altijd even goed lukt om dat wat hij ziet juist te interpreteren.
In eerste instantie ergerde ik me nogal aan dit veelvuldig terugkerende viertal. Ik had het gevoel dat ze het ontspinnen van het verhaal hinderden. Later ben ik hun aanwezigheid gaan waarderen, toen bleek dat ze je als lezer op het verkeerde been zetten en dat ze je aanzetten tot nadenken over de 'normen en waarden' van de tijd die behandeld wordt. Ook gebruikt Marinina deze figuren als een middel om de 'losse eindjes' van het verhaal aan elkaar te knopen.
Het venijn van de gebeurtenissen in dit eerste deel zit in de staart: in de laatste vijftig tot honderd bladzijden blijkt dat alles toch anders is dan het tot dan toe heeft geleken. Marinina sluit af met een heel slimme cliffhanger, waardoor je eigenlijk direct aan het tweede deel wilt beginnen.
Voor mij bewijst Marinina met dit boek dat zij niets 'slechts' een detectiveschrijver is. Het zou voor haar wellicht makkelijker zijn geweest om nog een detective te schrijven, maar Marinina heeft ervoor gekozen een heel ander, onzeker pad in te slaan. De roman mag dan, zoals ze zelf in het voorwoord schrijft, pas na heel veel moeite tot stand zijn gekomen, maar dat zie je niet terug in het boek. Marinina geeft met deze roman niet alleen maar inzicht in de verhoudingen tussen man en vrouw zoals die in de Sovjet-Unie waren in de beschreven periode. Ze neemt eigenlijk de hele toenmalige samenleving onder de loep en ze schrikt er daarbij niet voor terug om kritiek te leveren op trekken van die samenleving die de Russische samenleving van nu ook nog kenmerken. Dat maakt me nieuwsgierig naar de andere twee delen, die al wel verschenen zijn, maar die ik nog niet heb kunnen kopen of lenen.
Александра Маринина | Взгляд из вечности: Ад
Александра Маринина | Взгляд из вечности: Дорога
Александра Маринина | Все не так
Александра Маринина (Russisch)
Abonneren op:
Posts (Atom)
