Ismail Kadare | Het reisverbod

Ismail Kadare - Het reisverbod: Reguiem voor Linda B. Amsterdam, Van Gennep, 2013, 208 pagina's.
Originele Albanese titel: E penguara. Requiem për Linda B. Vertaald door Roel Schuyt.

De beroemde toneelschrijver Rudian Stefa wordt door een onderzoekscommissie van de partij ondervraagd over zijn relatie met een meisje. Ze doelen op zijn minnares Migena, denkt hij, maar dat blijkt een misverstand. Het gaat hen om een vriendin van haar: Linda B., een meisje dat zelfmoord heeft gepleegd. Het vreemde is: hij heeft Linda B. eigenlijk niet gekend. Hij heeft alleen ooit, na een première, een boek voor haar gesigneerd – maar zonder te weten dat het exemplaar voor haar bestemd was.

Waarom wordt Rudian over Linda ondervraagd? Wat is haar relatie met Migena? Waarom pleegde zij zelfmoord? Linda B. blijkt op afstand verliefd te zijn geweest op Rudian, en hij op zijn beurt kan nu maar geen afscheid nemen van de mysterieuze figuur Linda B., het meisje uit de verbannen familie dat zo hartstochtelijk hield van Tirana, de stad die ze nu nooit te zien zou krijgen.

In Het reisverbod verweeft Ismail Kadare op fenomenale wijze de waanzin van het leven in communistisch Albanië met het mythische verhaal over Orpheus en Eurydice. Een intens tragische geschiedenis over liefde, macht en noodlot.


Op de achterflap van deze roman staat een citaat van Abdelkader Benali, dat luidt "Kadare zal als schrijver de tand des tijds doorstaan én zou de volgende Nobelprijs moeten winnen." Dat is nogal een ronkende aanprijzing. Ik zou graag de context waarin dit gezegd of geschreven is willen lezen, maar ik heb niet kunnen vinden. Mocht iemand het weten, meld het dan vooral.

Of Kadare de Nobelprijs verdient, daar kan ik moeilijk over oordelen. Wel realiseerde ik me bij het lezen van deze roman dat het goed past in Kadares enorme oeuvre. Kadare schrijft veel over Albanië, van folkloristisch aandoende werken die meerdere eeuwen geleden spelen tot werken die het moderne Albanië beschrijven.

Het reisverbod is dan ook aan de ene kant een beschrijving van het dagelijkse leven in het totalitair geregeerde Albanië van de jaren 1980. Het is echter onduidelijk of het land nog geregeerd wordt door Enver Hoxha, die in 1985 overleed. Feit is dat de banden met Cuba nog goed zijn, dat er aan allerlei dagelijkse producten gebrek is en dat de organen van de partij nog almachtig zijn. Iedereen is voor iedereen bang en iedere daad, elk woord kan ernstige gevolgen hebben. Aan de andere kant is Het reisverbod een haast romantisch boek over verlangen naar iets dat je niet kunt krijgen, en de vraag hoever je moet of kunt gaan om toch zo dicht mogelijk bij dat onbereikbare te komen.

Aan het begin van de roman wordt de toneelschrijver Rudian opgeroepen voor een gesprek met een commissie van de communistische partij. Zij proberen zijn relatie tot een meisje te ontrafelen. Dat het gaat om een meisje dat hij helemaal niet kent, dat ook nog eens zelfmoord blijkt te hebben gepleegd, blijkt al vrij snel. In de loop van de roman wordt ontrafeld hoe er toch een band blijkt te zijn tussen Rudian en het meisje Linda B., en waarom haar leven zo tragisch geëindigd is. Kadare schrijft daar mooi naar toe – tot het einde blijft het verhaal boeien. Een fijne roman, die het verdient om gelezen te worden, en dan niet alleen door lezers die geïnteresseerd zijn in Albanië.

Ismail Kadare op Wikipedia

flickr