Mauri Paasilinna – De heremiet van de Roittorug: En meer Finse verhalen. Groningen, Wilde aardbeien, 2010, 112 pagina's.
Vertaald uit het Fins door Fleur van Groen, Nettie Jansen, Ernst Kal, Gerard Reijerse en Päivi Schot.
In De heremiet van de Roittorug. En meer Finse verhalen zijn twaalf korte verhalen bijeengebracht van de Finse auteur Mauri Paasilinna (1947). Mauri Paasilinna is de jongste in het zeven kinderen tellende kunstenaarsgezin Paasilinna, zijn broers Arto, Erno en Reino verdienden eveneens hun sporen als schrijver.
De verhalen van Mauri Paasilinna spelen zich af in het landschap van de tunturi’s, de typische bergen in het Finse Lapland. Dit grenzeloze landschap, dat zich uitstrekt over Finland, Rusland, Noorwegen en Zweden, trekt allerlei vreemdelingen aan: Italianen, Duitsers, Helsinkiërs. De ontmoeting tussen de inwoners van Lapland en de vreemdelingen leidt tot absurde, trieste en humoristische voorvallen. De confrontatie met het woeste en ledige landschap brengt de 'bezoekers' uit evenwicht. Losgeslagen en ver van alles, onder een winterse middaghemel zonder zon, of tijdens de midzomernacht, wanneer de zon niet ondergaat, verliezen bekende bakens hun betekenis. De natuurbeschrijvingen en de beschrijvingen van de ontreddering van de stadsmens zijn juweeltjes, versierd met een diadeem van ironie en mededogen.
Van Finland weet ik, na een verblijf van een week in Helsinki in 2010, een heel klein beetje. Van Lapland weet ik vrijwel niets. Dat is waarom ik ooit voor mezelf heb opgeschreven dat ik eens iets van Mauri Paasilinna moest proberen te lezen. En dat werd De heremiet van de Roittorug, omdat dat voorhanden was in de bibliotheek.
De heremiet van de Roittorug is een bundel korte verhalen, die alle gesitueerd zijn in Lapland. De natuur in Lapland is een constante in de verhalen in de bundel. Daarnaast beschrijft Paasilinna vooral het contrast tussen de inwoners van Lapland en de 'vreemden', die korter of langer in Lapland zijn. Zij komen vaak onvoorbereid – denk aan inwoners van Helsinki, die in de winter komen maar niet eens deugdelijke winterkleding bij zich hebben – of zij zien de natuur in Lapland wlechts als een plek waar zij aan hun gerief kunnen komen – denk aan een stel Duitsers, dat per se eieren uit een nest wil halen, dat hen wordt getoond door een Lapse gids.
Paasilinna schrijft met humor. Zijn personages zijn niet altijd even aangepast aan de moderne Finse maatschappij, zoeken vaak bewust de eenzaamheid van een bestaan buiten de maatschappij op. Paasilinna’s humor is wrang, omdat er regelmatig geen ontkomen lijkt aan weer een noodlottige afloop van het verhaal.
Deze laatste zinnen van het titelverhaal raakten me bijzonder:
Waar ga je heen als de woestenij te benauwd wordt om te wonen? Vlucht je verder de wildernis in? Of probeer je de grens over te komen naar het oosten? Zijn er in de grensbeekjes nog steeds stalen netten? Is er geen ander alternatief? Tanno laadde zijn pistool en richtte. [bladzijde 68]
Ze raakten me, omdat je hier de gevolgen van het ingrijpen van de mens ziet: het Russische gedeelte van Lapland ligt zo dichtbij, maar is tegelijkertijd zo ver weg en onbereikbaar, vanwege de grensversperringen dat de drang naar alleen zijn van de heremiet toch beknot wordt.
Uit ieder verhaal spreekt liefde van de schrijver voor Lapland, voor de mensen die er wonen en de schrijvers bezorgdheid over waar het naartoe moet met de natuur en de dorpen die er nog zijn, maar ontvolkt raken. Het smaakt naar meer – meer lezen en hopelijk, ooit, zelf die plek bezoeken.
flickr
vrijdag 16 maart 2012
dinsdag 13 maart 2012
Franka Hummels | De generatorgeneratie
Franka Hummels - De generatorgeneratie: Leven na Tsjernobyl. Amsterdam/Antwerpen, Contact, 2011, 271 pagina's.
In de Oekraïense grensplaats Tsjernobyl ontploft op 26 april 1986 een kernreactor. Wereldwijde paniek is het gevolg. In Wit-Rusland, waar 70 procent van de nucleaire regen valt, weten de mensen van niets. Sommigen geloven zelfs dat de straling afneemt als ze veel wodka drinken. Niemand kent de feiten, want de regenring houdt nog steeds veel informatie achter. Mismaakte kinderen, extreem veel gevallen van schildklierkanker en vruchtbaarheidsproblemen doen het ergste vrezen.
De kinderen van toen zijn volwassen geworden en Franka Hummels sprak met deze Wit-Russische 'generatorgeneratie'. Welke invloed heeft de ramp op hun gezondheid en mentaliteit? Hoe is het om op te groeien in een dictatuur waarin de waarheid geen rol speelt? Aan de hand van de levensverhalen van drie hoofdpersonen belicht Hummels de menselijke kant van deze ramp.
Franka Hummels (1978) is freelance journalist. Na een studie geschiedenis en een postdoctorale opleiding journalistiek vertrok ze naar Londen, waar ze correspondent was voor het Algemeen Dagblad. Ze werkt nu voor verschillende tijdschriften en voor Radio 1. Hummels komt al tien jaar met grote regelmaat in Wit-Rusland, waar ze onder andere een documentaire maakte over jongerenbewegingen en oppositie.
In 2009 bezocht ik in Kiev het Tsjernobylmuseum. Een indrukwekkende ervaring. Het begint al voordat je de eigenlijke tentoonstellingsruimte betreedt. Je moet eerst een trap op lopen. Boven die trap hangen plaatsnaamborden. Alle borden dragen de naam van dorpen en stadjes die na de Tsjernobylramp onbewoonbaar zijn verklaard. En dat is nog maar het begin.
De tentoonstelling toont met foto's, kleding en attributen hoe een gedeelte van Oekraïne tot onbewoonbaar gebied verklaard moest worden en wat dat voor gevolgen had voor de mensen die er woonden, maar ook voor de mensen die in de kerncentrale werkten en voor de mensen die na de ramp in de centrale en in de zone rond de centrale te werk werden gesteld om de gevolgen van de ramp te bestrijden, de likvidatory.
Des te groter was het contrast, een paar dagen later, toen een nieuwe versie van een computerspel, S.T.A.L.K.E.R.: Зов Припяти (S.T.A.L.K.E.R.: Call of Pripyat) werd geïntroduceerd op het plein voor ons hotel. Het spel is gesitueerd in de zone rondom de kerncentrales in Tsjernobyl. In die zone kom je allerlei gemuteerde wezens tegen, waartegen je moet strijden. Er werd een heus festival ter ere van de introductie van het spel georganiseerd, waarop veel in de juiste kleding uitgedoste jongeren afkwamen. Het was raar om te zien hoe een ramp als die in Tsjernobyl commercieel geëxploiteerd wordt.
Tot zover mijn Oekraïense indrukken van Tsjernobyl, vanuit Kiev in 2009. Hummels wijdt in haar boek De generatorgeneratie één hoofdstuk aan hoe men in Oekraïne op dit moment omgaat met de de ramp in Tsjernobyl, als contrast met de manier waarop dat in Wit-Rusland gebeurt. Zij interviewt bijvoorbeeld de directrice van het Tsjernobylmuseum in Kiev. Vandaar mijn lange introductie via mijn eigen herinneringen en foto's.
Hummels komt zeer regelmatig in Wit-Rusland. Tijdens die bezoeken heeft Hummels een groot aantal mensen geïnterviewd, omdat ze nieuwsgierig is naar de mensen die achter de statistieken schuilgaan. Hoe is de evacuatie verlopen, wat herinneren zij zich van die mooie lentedagen in 1986, direct na de ramp, hoe gaat het met hun gezondheid, kunnen zij zonder problemen kinderen krijgen? Wat is de invloed van de officiële opvattingen van de staat op de manier waarop de Wit-Russen denken over de ramp? En wat drijft mensen die een andere opvatting zijn toegedaan om tegen de officiële opvattingen in te gaan, ook als dat betekent dat zij hun werk verliezen of gearresteerd zullen worden?
Het resultaat is een bijzonder interessant, heel leesbaar geschreven boek. De generatorgeneratie biedt inzicht in hoe een dictatuur functioneert, hoe de staat ook het denken over de Tsjernobylramp wil controleren, hoe wetenschappelijke gegevens worden gemanipuleerd, hoe hulpgoederen niet meer rechtstreeks kunnen worden afgeleverd bij de mensen die ze nodig hebben, maar moeten worden afgeleverd bij het Ministerie van Binnenlandse Zaken, zodat vervolgens de indruk kan worden gewekt dat de hulpgoederen van de staat komen, hoe de kinderen die in het buitenland op krachten kunnen komen worden ingezet bij diplomatieke spelletjes.
Bijzonder is dat Hummels beschrijft hoe het denken van haar tolk, Paulina, over de ramp gaandeweg wijzigt. Eerst deelt Paulina haar mee dat zij zich niet kan voorstellen waarom een buitenlandse journalist over een ramp die al zo lang geleden heeft plaatsgevonden wil schrijven. Uiteindelijk ziet zij zelf in dat de ramp weliswaar meer dan 25 jaar geleden is, maar dat de gevolgen nog dagelijks voelbaar zijn voor velen in haar land. En dat zijzelf ook door de ramp geraakt is.
De generatorgeneratie is verplichte kost voor iedereen die zich interesseert voor Wit-Rusland en voor de gevolgen van de Tsjernobylramp. Des te wranger was het dat ik het boek las in het weekend waarin de tsunami en de daaropvolgende kernramp in Fukushima van 11 maart 2011 werd herdacht.
Franka Hummels
In de Oekraïense grensplaats Tsjernobyl ontploft op 26 april 1986 een kernreactor. Wereldwijde paniek is het gevolg. In Wit-Rusland, waar 70 procent van de nucleaire regen valt, weten de mensen van niets. Sommigen geloven zelfs dat de straling afneemt als ze veel wodka drinken. Niemand kent de feiten, want de regenring houdt nog steeds veel informatie achter. Mismaakte kinderen, extreem veel gevallen van schildklierkanker en vruchtbaarheidsproblemen doen het ergste vrezen.
De kinderen van toen zijn volwassen geworden en Franka Hummels sprak met deze Wit-Russische 'generatorgeneratie'. Welke invloed heeft de ramp op hun gezondheid en mentaliteit? Hoe is het om op te groeien in een dictatuur waarin de waarheid geen rol speelt? Aan de hand van de levensverhalen van drie hoofdpersonen belicht Hummels de menselijke kant van deze ramp.
Franka Hummels (1978) is freelance journalist. Na een studie geschiedenis en een postdoctorale opleiding journalistiek vertrok ze naar Londen, waar ze correspondent was voor het Algemeen Dagblad. Ze werkt nu voor verschillende tijdschriften en voor Radio 1. Hummels komt al tien jaar met grote regelmaat in Wit-Rusland, waar ze onder andere een documentaire maakte over jongerenbewegingen en oppositie.
In 2009 bezocht ik in Kiev het Tsjernobylmuseum. Een indrukwekkende ervaring. Het begint al voordat je de eigenlijke tentoonstellingsruimte betreedt. Je moet eerst een trap op lopen. Boven die trap hangen plaatsnaamborden. Alle borden dragen de naam van dorpen en stadjes die na de Tsjernobylramp onbewoonbaar zijn verklaard. En dat is nog maar het begin.
De tentoonstelling toont met foto's, kleding en attributen hoe een gedeelte van Oekraïne tot onbewoonbaar gebied verklaard moest worden en wat dat voor gevolgen had voor de mensen die er woonden, maar ook voor de mensen die in de kerncentrale werkten en voor de mensen die na de ramp in de centrale en in de zone rond de centrale te werk werden gesteld om de gevolgen van de ramp te bestrijden, de likvidatory.
Des te groter was het contrast, een paar dagen later, toen een nieuwe versie van een computerspel, S.T.A.L.K.E.R.: Зов Припяти (S.T.A.L.K.E.R.: Call of Pripyat) werd geïntroduceerd op het plein voor ons hotel. Het spel is gesitueerd in de zone rondom de kerncentrales in Tsjernobyl. In die zone kom je allerlei gemuteerde wezens tegen, waartegen je moet strijden. Er werd een heus festival ter ere van de introductie van het spel georganiseerd, waarop veel in de juiste kleding uitgedoste jongeren afkwamen. Het was raar om te zien hoe een ramp als die in Tsjernobyl commercieel geëxploiteerd wordt.
Tot zover mijn Oekraïense indrukken van Tsjernobyl, vanuit Kiev in 2009. Hummels wijdt in haar boek De generatorgeneratie één hoofdstuk aan hoe men in Oekraïne op dit moment omgaat met de de ramp in Tsjernobyl, als contrast met de manier waarop dat in Wit-Rusland gebeurt. Zij interviewt bijvoorbeeld de directrice van het Tsjernobylmuseum in Kiev. Vandaar mijn lange introductie via mijn eigen herinneringen en foto's.
Hummels komt zeer regelmatig in Wit-Rusland. Tijdens die bezoeken heeft Hummels een groot aantal mensen geïnterviewd, omdat ze nieuwsgierig is naar de mensen die achter de statistieken schuilgaan. Hoe is de evacuatie verlopen, wat herinneren zij zich van die mooie lentedagen in 1986, direct na de ramp, hoe gaat het met hun gezondheid, kunnen zij zonder problemen kinderen krijgen? Wat is de invloed van de officiële opvattingen van de staat op de manier waarop de Wit-Russen denken over de ramp? En wat drijft mensen die een andere opvatting zijn toegedaan om tegen de officiële opvattingen in te gaan, ook als dat betekent dat zij hun werk verliezen of gearresteerd zullen worden?
Het resultaat is een bijzonder interessant, heel leesbaar geschreven boek. De generatorgeneratie biedt inzicht in hoe een dictatuur functioneert, hoe de staat ook het denken over de Tsjernobylramp wil controleren, hoe wetenschappelijke gegevens worden gemanipuleerd, hoe hulpgoederen niet meer rechtstreeks kunnen worden afgeleverd bij de mensen die ze nodig hebben, maar moeten worden afgeleverd bij het Ministerie van Binnenlandse Zaken, zodat vervolgens de indruk kan worden gewekt dat de hulpgoederen van de staat komen, hoe de kinderen die in het buitenland op krachten kunnen komen worden ingezet bij diplomatieke spelletjes.
Bijzonder is dat Hummels beschrijft hoe het denken van haar tolk, Paulina, over de ramp gaandeweg wijzigt. Eerst deelt Paulina haar mee dat zij zich niet kan voorstellen waarom een buitenlandse journalist over een ramp die al zo lang geleden heeft plaatsgevonden wil schrijven. Uiteindelijk ziet zij zelf in dat de ramp weliswaar meer dan 25 jaar geleden is, maar dat de gevolgen nog dagelijks voelbaar zijn voor velen in haar land. En dat zijzelf ook door de ramp geraakt is.
De generatorgeneratie is verplichte kost voor iedereen die zich interesseert voor Wit-Rusland en voor de gevolgen van de Tsjernobylramp. Des te wranger was het dat ik het boek las in het weekend waarin de tsunami en de daaropvolgende kernramp in Fukushima van 11 maart 2011 werd herdacht.
Franka Hummels
zaterdag 10 maart 2012
Robert Giebels | Onze excuses voor het ongemak
Robert Giebels - Onze excuses voor het ongemak: Adembenemende avonturen van een treinforens. Amsterdam, Balans, 2011, 172 pagina's.
Elke ochtend nemen minstens een half miljoen mensen de trein naar hun werk. En 's avonds gaan ze weer terug. Dat forenzen vormt een substantieel deel van hun leven. Maar in het koninkrijk van de treinforens gaat het niet altijd helemaal goed. En soms gaat het zelfs helemaal fout.
Volkskrant-journalist Robert Giebels, treinforens, schrijft even hilarisch als waarheidsgetrouw over de uitdagingen waar hij en zijn soortgenoten voor staan. Al jaren lang zit hij elke dag een uur of vier in de trein. Kwaad maakt hij zich allang niet meer. Wel vrolijk. Over kleine vertragingen die ontaarden in onbeheersbare calamiteiten. Over treinen die wegrijden zodra er horden forensen op af komen. Over de onnavolgbare treininformatie die van redelijke reizigers radeloze gokkers maakt. En over het harde werken dat reizen met de NS eigenlijk is.
Ik forens met de trein, maar ik klaag niet. Met deze zin opent deze bundel. In het laatste hoofdstuk meldt Giebels dat er vooral toch ook heel veel goed gaat bij NS. De bundel begint dus met een vrolijke noot begint en eindigt met een bemoedigende vaststelling. Daartussen volgen allerlei beschrijvingen van calamiteiten die zich de afgelopen jaren op het spoor hebben voorgedaan, zoals een omvangrijke stremming bij station Den Bosch, omdat er een bom in een trein zou zijn achtergelaten. Giebels beschrijft de gevolgen van dit soort calamiteiten voor zijn dagelijkse reizen tussen Breda en Amsterdam.
Zoals in de eerste zin wordt aangekondigd, klaagt de forens in kwestie niet. Integendeel, hij benadrukt in zijn columns dat de doorgewinterde forens niet meer klaagt, maar er juist het beste van probeert te maken. In zijn optiek zijn de ergste klagers juist de onervaren reizigers. In een top tien van do's en don'ts staat dan ook dat je je waardig moet gedragen. Ook vind je in deze bundel instructies voor het verkrijgen van de beste zitplaats, en een trei-netiquette. Op nummer 1 van wat je niet moet doen, is instappen in de eerste klas om door te lopen naar de tweede klas, zodat je eerder in de tweede klas binnen bent dan de mensen die buiten voor de tweede klas in de rij staan.
De stukjes van Giebels zijn zeer leesbaar, vaak zelfs grappig. Voor degenen die zelf veel met de trein reizen zal deze bundel een feest der herkenning zijn. En ik ben vooral blij dat ik op de fiets naar mijn werk kan gaan!
Elke ochtend nemen minstens een half miljoen mensen de trein naar hun werk. En 's avonds gaan ze weer terug. Dat forenzen vormt een substantieel deel van hun leven. Maar in het koninkrijk van de treinforens gaat het niet altijd helemaal goed. En soms gaat het zelfs helemaal fout.
Volkskrant-journalist Robert Giebels, treinforens, schrijft even hilarisch als waarheidsgetrouw over de uitdagingen waar hij en zijn soortgenoten voor staan. Al jaren lang zit hij elke dag een uur of vier in de trein. Kwaad maakt hij zich allang niet meer. Wel vrolijk. Over kleine vertragingen die ontaarden in onbeheersbare calamiteiten. Over treinen die wegrijden zodra er horden forensen op af komen. Over de onnavolgbare treininformatie die van redelijke reizigers radeloze gokkers maakt. En over het harde werken dat reizen met de NS eigenlijk is.
Ik forens met de trein, maar ik klaag niet. Met deze zin opent deze bundel. In het laatste hoofdstuk meldt Giebels dat er vooral toch ook heel veel goed gaat bij NS. De bundel begint dus met een vrolijke noot begint en eindigt met een bemoedigende vaststelling. Daartussen volgen allerlei beschrijvingen van calamiteiten die zich de afgelopen jaren op het spoor hebben voorgedaan, zoals een omvangrijke stremming bij station Den Bosch, omdat er een bom in een trein zou zijn achtergelaten. Giebels beschrijft de gevolgen van dit soort calamiteiten voor zijn dagelijkse reizen tussen Breda en Amsterdam.
Zoals in de eerste zin wordt aangekondigd, klaagt de forens in kwestie niet. Integendeel, hij benadrukt in zijn columns dat de doorgewinterde forens niet meer klaagt, maar er juist het beste van probeert te maken. In zijn optiek zijn de ergste klagers juist de onervaren reizigers. In een top tien van do's en don'ts staat dan ook dat je je waardig moet gedragen. Ook vind je in deze bundel instructies voor het verkrijgen van de beste zitplaats, en een trei-netiquette. Op nummer 1 van wat je niet moet doen, is instappen in de eerste klas om door te lopen naar de tweede klas, zodat je eerder in de tweede klas binnen bent dan de mensen die buiten voor de tweede klas in de rij staan.
De stukjes van Giebels zijn zeer leesbaar, vaak zelfs grappig. Voor degenen die zelf veel met de trein reizen zal deze bundel een feest der herkenning zijn. En ik ben vooral blij dat ik op de fiets naar mijn werk kan gaan!
dinsdag 6 maart 2012
Дина Рубина | Белая голубка Кордовы
Дина Рубина - Белая голубка Кордовы. Москва, Эксмо, 2009, 544 с.
(Dina Rubin - Belaya golubka Kordovy. Moskva, Eksmo, 2009, 544 s.)
Воистину, ни один человек на земле не способен сказать - кто он.
Гений подделки, влюбленный в живопись. Фальсификатор с душою истинного художника. Благородный авантюрист, эдакий Робин Гуд от искусства, блистательный интеллектуал и обаятельный мошенник, - новый в литературе и неотразимый образ главного героя романа "Белая голубка Кордовы".
Трагическая и авантюрная судьба Захара Кордовина выстраивает сюжет его жизни в стиле захватывающего триллера. События следуют одно за другим, буквально не давая вздохнуть ни герою, ни читателям. Винница и Питер, Иерусалим и Рим, Толедо, Кордова и Ватикан изображены автором с завораживающей точностью деталей и поистине звенящей красотой.
Новый, седьмой, роман Дины Рубиной открывает особый этап в ее творчестве.
Dina Rubina schrijft groots opgezette romans. Belaya golubka Kordovy (Het witte duifje van Cordoba) is zo’n groots opgezette roman. De hoofdpersoon, Zakhar Kordovin, ontwikkelt zich tot een meestervervalser van schilderijen. Kort samengevat beschrijft ze hoe Kordovin zijn eigen graf gaaft, door ervoor te kiezen niet zijn eigen schilderijen te schilderen, maar die van anderen na te maken. Op superieure wijze, dat wel.
Rubina beschrijft ook de geschiedenis van Kordovins familie, tot twee generaties terug. De ene helft komt uit Vinnitsa en leeft voor de oorlog het leven van arme joden in een provincieplaats. De andere helft komt uit de stad die nu Sint-Petersburg heet en leeft daar voor de oorlog in weelde, omdat Kordovins opa een NKVD-officier is. De vertelling beslaat zo ruwweg de hele twintigste eeuw.
De hoofdstukken waarin de familiegeschiedenis wordt verteld vind ik het mooist. Die hoofdstukken deden me denken aan Na solnechnoy storone ulicy, dat ik in 2010 las. Ze gebruikt daarbij dezelfde beeldende taal, zodat je de personages, de huisjes, de omgeving, de uitgehongerde stad Leningrad voor je ziet.
Je krijgt het gevoel als lezer dat de schrijfster deze bladzijden met een weemoedige glimlach op het gezicht, vol liefde voor die verdwenen wereld heeft geschreven. Er zijn hilarische scenes, zoals de manoeuvres die nodig zijn om de beerput van Zakhars oom leeg te halen. Het kost nogal wat gedoe voordat de wagen die dat moet doen op de juiste plek op de binnenplaats staat. Dat Zakhars tante daarbij haar welriekende bloemetjes moet opofferen, is zo’n interessant beeldend details: allen door die bloemetjes op te voeren roept Rubina de geur van zo’n wagen en de geopende beerput op.
Deze roman heeft mij verder als leek een klein beetje kennis laten maken met de kunstwereld: schilderen, restaureren, vervalsen en de verkoop van echte en vervalste werken. Toch had ik het wat moeilijk met deze hoofdpersoon, Zakhar Kordovin. Zijn oom, oom Syema Litvak, vind ik oneindig veel sympathieker, door de manier waarop hij stijfkoppig blijft houden van Zakhars 'wilde' moeder Riorita (Ritka) en van Zakhar zelf.
Belaya golubka Kordovy is een geslaagde roman, die ik zeker kan aanraden. Dat ik er een maand over gedaan hebben om de roman uit te lezen ligt niet aan de kwaliteiten van de roman, maar meer aan mijn tijdgebrek.
Дина Рубина | На солнечной стороне улицы
Дина Рубина | Синдикат
Дина Рубина | Почерк Леонардо
Dina Rubina (Russisch)
Dina Rubina op Wikipedia (Engels)
flickr
(Dina Rubin - Belaya golubka Kordovy. Moskva, Eksmo, 2009, 544 s.)
Воистину, ни один человек на земле не способен сказать - кто он.
Гений подделки, влюбленный в живопись. Фальсификатор с душою истинного художника. Благородный авантюрист, эдакий Робин Гуд от искусства, блистательный интеллектуал и обаятельный мошенник, - новый в литературе и неотразимый образ главного героя романа "Белая голубка Кордовы".
Трагическая и авантюрная судьба Захара Кордовина выстраивает сюжет его жизни в стиле захватывающего триллера. События следуют одно за другим, буквально не давая вздохнуть ни герою, ни читателям. Винница и Питер, Иерусалим и Рим, Толедо, Кордова и Ватикан изображены автором с завораживающей точностью деталей и поистине звенящей красотой.
Новый, седьмой, роман Дины Рубиной открывает особый этап в ее творчестве.
Dina Rubina schrijft groots opgezette romans. Belaya golubka Kordovy (Het witte duifje van Cordoba) is zo’n groots opgezette roman. De hoofdpersoon, Zakhar Kordovin, ontwikkelt zich tot een meestervervalser van schilderijen. Kort samengevat beschrijft ze hoe Kordovin zijn eigen graf gaaft, door ervoor te kiezen niet zijn eigen schilderijen te schilderen, maar die van anderen na te maken. Op superieure wijze, dat wel.
Rubina beschrijft ook de geschiedenis van Kordovins familie, tot twee generaties terug. De ene helft komt uit Vinnitsa en leeft voor de oorlog het leven van arme joden in een provincieplaats. De andere helft komt uit de stad die nu Sint-Petersburg heet en leeft daar voor de oorlog in weelde, omdat Kordovins opa een NKVD-officier is. De vertelling beslaat zo ruwweg de hele twintigste eeuw.
De hoofdstukken waarin de familiegeschiedenis wordt verteld vind ik het mooist. Die hoofdstukken deden me denken aan Na solnechnoy storone ulicy, dat ik in 2010 las. Ze gebruikt daarbij dezelfde beeldende taal, zodat je de personages, de huisjes, de omgeving, de uitgehongerde stad Leningrad voor je ziet.
Je krijgt het gevoel als lezer dat de schrijfster deze bladzijden met een weemoedige glimlach op het gezicht, vol liefde voor die verdwenen wereld heeft geschreven. Er zijn hilarische scenes, zoals de manoeuvres die nodig zijn om de beerput van Zakhars oom leeg te halen. Het kost nogal wat gedoe voordat de wagen die dat moet doen op de juiste plek op de binnenplaats staat. Dat Zakhars tante daarbij haar welriekende bloemetjes moet opofferen, is zo’n interessant beeldend details: allen door die bloemetjes op te voeren roept Rubina de geur van zo’n wagen en de geopende beerput op.
Deze roman heeft mij verder als leek een klein beetje kennis laten maken met de kunstwereld: schilderen, restaureren, vervalsen en de verkoop van echte en vervalste werken. Toch had ik het wat moeilijk met deze hoofdpersoon, Zakhar Kordovin. Zijn oom, oom Syema Litvak, vind ik oneindig veel sympathieker, door de manier waarop hij stijfkoppig blijft houden van Zakhars 'wilde' moeder Riorita (Ritka) en van Zakhar zelf.
Belaya golubka Kordovy is een geslaagde roman, die ik zeker kan aanraden. Dat ik er een maand over gedaan hebben om de roman uit te lezen ligt niet aan de kwaliteiten van de roman, maar meer aan mijn tijdgebrek.
Дина Рубина | На солнечной стороне улицы
Дина Рубина | Синдикат
Дина Рубина | Почерк Леонардо
Dina Rubina (Russisch)
Dina Rubina op Wikipedia (Engels)
flickr
zondag 5 februari 2012
Laurent Binet | HhhH
Laurent Binet – HhhH: Himmlers hersenen heten Heydrich. Amsterdam, J.M. Meulenhoff, 2010, 347 pagina’s.
Oorspronkelijke Franse titel: HHhH, vertaald door Liesbeth van Nes. 2010 (Frankrijk, 1).
Nazikopstuk Reinhard Heydrich, alias 'de beul van Praag' en 'het blonde beest', is uitvinder en uitvoerder van de Shoah, en een van de wreedste nazi’s die het Derde Rijk kende. Hij was de chef van Eichmann en de rechterhand van Himmler. Bij de SS noemden ze hem 'HhhH': Himmlers hersenen heten Heydrich. In mei 1942 wordt hij in Praag in zijn open Mercedes getroffen door een granaat.
De gevolgen zijn meedogenloos: de granaat is geworpen door de Tsjechische parachutist jan Kubiš, en als represaille worden twee Tsjechische dorpen met de grond gelijkgemaakt, honderden mannen standrechtelijke geëxecuteerd en duizenden vrouwen en kinderen afgevoerd en vergast.
Alle personages die in dit boek voorkomen hebben bestaan of bestaan nog steeds. Alle feiten die worden verteld zijn waargebeurd. Maar achter de beschrijving van de aanslag vindt een andere strijd plaats: die tussen fictie en werkelijkheid. Laurent Binet levert deze strijd met verve.
Laurent Binet (1972) bracht zijn militaire dienst in Slowakije door en woonde in Praag. Hij is docent Frans aan de Universiteit van Seine-Saint-Denis. HhhH is zijn eerste roman, die in Frankrijk verscheen bij uitgeverij Grasset. Hij ontving hiervoor de prestigieuze Prix Goncourt du Premier Roman 2010.
HhhH is een heel bijzondere roman. Ik schrijf roman, maar het valt eigenlijk niet mee om te bepalen wat voor soort boek HhhH is. Je kunt HhhH geen non-fictie noemen, omdat de gebeurtenissen door de schrijver worden geïnterpreteerd en aangevuld met eigen verzinsels, zoals dialogen waarvan de schrijver vindt dat zij mogelijk zo hebben plaatsgevonden.
HhhH is echter ook geen fictie, want de beschreven gebeurtenissen, Operatie Anthropoid, hebben echt plaatsgevonden en de personen die worden beschreven hebben echt bestaan. Verder is het in een historische roman niet gebruikelijk dat een auteur zo nadrukkelijk aanwezig is in het verhaal. Binet is niet aanwezig als een alwetende verteller, maar hij verwordt zelf tot een van de personages of personen, door er openlijk aan te twijfelen of zijn veronderstellingen wel juist zijn, of zijn literatuuronderzoek wel compleet is. Hij plaatst zichzelf als een toeschouwer en medelevende in de gebeurtenissen in 1942.
Dit laatste is precies wat HhhH voor mij zo bijzonder maakt. Het twijfelen aan de juiste versie en het zoeken naar steeds meer informatie maakt dat je sterker het verhaal wordt 'ingezogen' dan wanneer er een alwetende verteller aan het woord zou zijn geweest. De gebeurtenissen op zich zijn al indrukwekkend genoeg, maar door die fascinatie zo nadrukkelijk te verpersoonlijken gaat het nóg meer leven.
Wellicht zal deze constructie sommige lezers afschrikken, maar ik raad iedereen aan het in ieder geval toch te proberen. HhhH is een bijzonder en mooi papieren monument voor de Tsjech Kubiš en de Slowaak Gabčik, die hun eigen leven hebben opgeofferd om de wereld te laten zien dat het verzet in Tsjecho-Slowakije in 1942 in tegenstelling tot wat de nazi's propageerden niet gebroken was.
Laurent Binet op Wikipedia
flickr
Oorspronkelijke Franse titel: HHhH, vertaald door Liesbeth van Nes. 2010 (Frankrijk, 1).
Nazikopstuk Reinhard Heydrich, alias 'de beul van Praag' en 'het blonde beest', is uitvinder en uitvoerder van de Shoah, en een van de wreedste nazi’s die het Derde Rijk kende. Hij was de chef van Eichmann en de rechterhand van Himmler. Bij de SS noemden ze hem 'HhhH': Himmlers hersenen heten Heydrich. In mei 1942 wordt hij in Praag in zijn open Mercedes getroffen door een granaat.
De gevolgen zijn meedogenloos: de granaat is geworpen door de Tsjechische parachutist jan Kubiš, en als represaille worden twee Tsjechische dorpen met de grond gelijkgemaakt, honderden mannen standrechtelijke geëxecuteerd en duizenden vrouwen en kinderen afgevoerd en vergast.
Alle personages die in dit boek voorkomen hebben bestaan of bestaan nog steeds. Alle feiten die worden verteld zijn waargebeurd. Maar achter de beschrijving van de aanslag vindt een andere strijd plaats: die tussen fictie en werkelijkheid. Laurent Binet levert deze strijd met verve.
Laurent Binet (1972) bracht zijn militaire dienst in Slowakije door en woonde in Praag. Hij is docent Frans aan de Universiteit van Seine-Saint-Denis. HhhH is zijn eerste roman, die in Frankrijk verscheen bij uitgeverij Grasset. Hij ontving hiervoor de prestigieuze Prix Goncourt du Premier Roman 2010.
HhhH is een heel bijzondere roman. Ik schrijf roman, maar het valt eigenlijk niet mee om te bepalen wat voor soort boek HhhH is. Je kunt HhhH geen non-fictie noemen, omdat de gebeurtenissen door de schrijver worden geïnterpreteerd en aangevuld met eigen verzinsels, zoals dialogen waarvan de schrijver vindt dat zij mogelijk zo hebben plaatsgevonden.
HhhH is echter ook geen fictie, want de beschreven gebeurtenissen, Operatie Anthropoid, hebben echt plaatsgevonden en de personen die worden beschreven hebben echt bestaan. Verder is het in een historische roman niet gebruikelijk dat een auteur zo nadrukkelijk aanwezig is in het verhaal. Binet is niet aanwezig als een alwetende verteller, maar hij verwordt zelf tot een van de personages of personen, door er openlijk aan te twijfelen of zijn veronderstellingen wel juist zijn, of zijn literatuuronderzoek wel compleet is. Hij plaatst zichzelf als een toeschouwer en medelevende in de gebeurtenissen in 1942.
Dit laatste is precies wat HhhH voor mij zo bijzonder maakt. Het twijfelen aan de juiste versie en het zoeken naar steeds meer informatie maakt dat je sterker het verhaal wordt 'ingezogen' dan wanneer er een alwetende verteller aan het woord zou zijn geweest. De gebeurtenissen op zich zijn al indrukwekkend genoeg, maar door die fascinatie zo nadrukkelijk te verpersoonlijken gaat het nóg meer leven.
Wellicht zal deze constructie sommige lezers afschrikken, maar ik raad iedereen aan het in ieder geval toch te proberen. HhhH is een bijzonder en mooi papieren monument voor de Tsjech Kubiš en de Slowaak Gabčik, die hun eigen leven hebben opgeofferd om de wereld te laten zien dat het verzet in Tsjecho-Slowakije in 1942 in tegenstelling tot wat de nazi's propageerden niet gebroken was.
Laurent Binet op Wikipedia
flickr
zondag 22 januari 2012
Michael Cunningham | By Nightfall
Michael Cunningham - By Nightfall. New York, Picador / Farrar, Straus and Giroux, September 2011 (1), 228 pagina's. 2010 (1, VS).
Peter and Rebecca Harris: midforties, and prosperous denizens of Manhattan. He's an art dealer, she's an editor. They live well. They have their troubles–their ebbing passions, their wayward daughter, and certain doubts about their career –but they feel as though they’re happy. Happy enough. Until Rebecca's much young, look-alike brother, Ethan (known in the family as Mizzy, the Mistake), comes to visit. And after he arrives, nothing will ever be the same again.
This poetic and compelling masterpiece is a heartbreaking look at a marriage and the way we live now. Full of shocks and aftershocks. By Nightfall is a novel about the uses and meaning of beauty, and the place of love in our lives.
By Nightfall beschrijft een driehoeksverhouding. Het beginpunt is een echtpaar dat midden veertig is, Peter en Rebecca. Zij heeft een veel jongere broer, een nakomeling en de enige jongen in het gezin. Hij is niet erg geschikt voor de eisen die het moderne leven stelt. De naam 'Mistake', afgekort tot Mizzy, is toepasselijk, want hij is intelligent, maar gestopt met zijn studie aan Harvard, verslaafd geweest aan drugs, afgekickt, maar toch weer bezig terug te vallen. Om uit te zoeken of hij net als zwager Peter 'iets in de kunstwereld wil doen', komt hij een tijd bij Peter en Rebecca in New York wonen.
Mizzy's komst brengt Peter aan het twijfelen over zaken die tot nog toe zeker leken. Dochter Bea woont ver van huis en wil alleen met haar moeder praten, omdat Peter een slechte vader zou zijn geweest. De kunstwereld ging altijd voor haar belangen, zo is haar indruk. Een oudere collega van Peter meldt dat zij kanker heeft. De vraag is of hij een van haar kunstenaars wil 'overnemen'. Dat plaatst Peter voor de vraag of hij door wil met dat wat hij doet: een kleine galerie runnen, met een groep niet echt enorm succesvolle kunstenaars, die het wellicht wel ooit kunnen maken.
Rebecca en Peter zien elkaar eigenlijk alleen gedurende langere tijd op zondag, als ze niet hoeven te werken. Hun huwelijk is tot vaste regelmaat overgegaan. Mizzy is een mannelijke versie van hoe Rebecca was toen Peter haar ontmoette. Gaandeweg de roman blijkt dat Peter zich erg aangetrokken voelt tot deze mannelijke, jongere versie van zijn eigen vrouw. Dat is de ergste twijfel: is het gevoel wederzijds, is er een toekomst voor hen tweeën, of moet hij zwijgen?
Naast deze persoonlijke verhaallijn neem je als lezer een kijkje in de keuken van de kunstwereld in Manhattan, waar enorme bedragen worden neergeteld voor kunstwerken waarvan je je afvraagt of ze wel zo veel geld waard zijn. Zo stelt Peter ingepakte schilderijen tentoon. Als één van de verpakkingen beschadigd raakt, kan Peter zijn nieuwsgierigheid niet bedwingen en blijkt dat er in de verpakking onbeholpen schilderijen zitten. De inpakkende schilder bedondert de boel dus. Deze scene is tekenend voor de manier waarop Cunningham schrijft over de kunstwereld in deze roman.
Cunningham schrijft prettige dialogen, weet op een voortreffelijke manier zinderende situaties op te roepen. De laatste bladzijden, waarop Peter zowel de confrontatie met Mizzy als met Rebecca moet aangaan, zijn ronduit spannend. Een heel mooie psychologische roman.
Michael Cunningham (Engels)
flickr
Peter and Rebecca Harris: midforties, and prosperous denizens of Manhattan. He's an art dealer, she's an editor. They live well. They have their troubles–their ebbing passions, their wayward daughter, and certain doubts about their career –but they feel as though they’re happy. Happy enough. Until Rebecca's much young, look-alike brother, Ethan (known in the family as Mizzy, the Mistake), comes to visit. And after he arrives, nothing will ever be the same again.
This poetic and compelling masterpiece is a heartbreaking look at a marriage and the way we live now. Full of shocks and aftershocks. By Nightfall is a novel about the uses and meaning of beauty, and the place of love in our lives.
By Nightfall beschrijft een driehoeksverhouding. Het beginpunt is een echtpaar dat midden veertig is, Peter en Rebecca. Zij heeft een veel jongere broer, een nakomeling en de enige jongen in het gezin. Hij is niet erg geschikt voor de eisen die het moderne leven stelt. De naam 'Mistake', afgekort tot Mizzy, is toepasselijk, want hij is intelligent, maar gestopt met zijn studie aan Harvard, verslaafd geweest aan drugs, afgekickt, maar toch weer bezig terug te vallen. Om uit te zoeken of hij net als zwager Peter 'iets in de kunstwereld wil doen', komt hij een tijd bij Peter en Rebecca in New York wonen.
Mizzy's komst brengt Peter aan het twijfelen over zaken die tot nog toe zeker leken. Dochter Bea woont ver van huis en wil alleen met haar moeder praten, omdat Peter een slechte vader zou zijn geweest. De kunstwereld ging altijd voor haar belangen, zo is haar indruk. Een oudere collega van Peter meldt dat zij kanker heeft. De vraag is of hij een van haar kunstenaars wil 'overnemen'. Dat plaatst Peter voor de vraag of hij door wil met dat wat hij doet: een kleine galerie runnen, met een groep niet echt enorm succesvolle kunstenaars, die het wellicht wel ooit kunnen maken.
Rebecca en Peter zien elkaar eigenlijk alleen gedurende langere tijd op zondag, als ze niet hoeven te werken. Hun huwelijk is tot vaste regelmaat overgegaan. Mizzy is een mannelijke versie van hoe Rebecca was toen Peter haar ontmoette. Gaandeweg de roman blijkt dat Peter zich erg aangetrokken voelt tot deze mannelijke, jongere versie van zijn eigen vrouw. Dat is de ergste twijfel: is het gevoel wederzijds, is er een toekomst voor hen tweeën, of moet hij zwijgen?
Naast deze persoonlijke verhaallijn neem je als lezer een kijkje in de keuken van de kunstwereld in Manhattan, waar enorme bedragen worden neergeteld voor kunstwerken waarvan je je afvraagt of ze wel zo veel geld waard zijn. Zo stelt Peter ingepakte schilderijen tentoon. Als één van de verpakkingen beschadigd raakt, kan Peter zijn nieuwsgierigheid niet bedwingen en blijkt dat er in de verpakking onbeholpen schilderijen zitten. De inpakkende schilder bedondert de boel dus. Deze scene is tekenend voor de manier waarop Cunningham schrijft over de kunstwereld in deze roman.
Cunningham schrijft prettige dialogen, weet op een voortreffelijke manier zinderende situaties op te roepen. De laatste bladzijden, waarop Peter zowel de confrontatie met Mizzy als met Rebecca moet aangaan, zijn ronduit spannend. Een heel mooie psychologische roman.
Michael Cunningham (Engels)
flickr
zondag 8 januari 2012
Donald O'Donovan | Highway
Donald O'Donovan - Highway. Open Books, 2011, 170 pagina's.
Highway is author Donald O'Donovan's third novel in which we find his quintessential hero, Jerzy Mulvaney, portrayed in early life as an over-the-road truck driver—a bedbug hauler, as the industry labels those who move furniture rather than commercial goods. But Mulvaney is anything but a typical road warrior; he is an aspiring author consorting with the underbelly of American society, a bohemian artist in search of stimulating experiences and colorful characters.
Typical of O'Donovan's novels, not only the characters are colorful, but the situations in which they find themselves are equally vibrant. And then there is Jerzy Mulvaney himself, rough on the outside but thoughtful and sensitive on the inside. As he navigates his course from coast to coast over eighteen wheels, he is introspective and provocative. The miles grind away underneath the rubber, but the real story is inside Jerzy's mind as he searches for balance and expression.
Highway is the road trip you always imagined but never took; mile after mile is marked with candid observations, outlandish circumstances and insights that define the American experience.
Over het algemeen is het geen goed teken als ik over een boek dat slechts 170 pagina’s telt twee weken doe, zeker als ik in de periode ook nog vakantie heb. Of ik heb weinig tijd om te lezen, of het boek bevalt niet.
De beschrijving van het boek in de LibraryThing-groep Early Reviewers sprak me bijzonder aan. O'Donovan zou in deze roman de wereld van vrachtwagenchauffeurs in de Verenigde Staten beschrijven. Daarbij heeft hij de onderklasse van die beroepsgroep tot hoofdpersoon gemaakt: een chauffeur die meubels over het hele land rondrijdt, de bedbug haulers. Ik verwachtte een roman die net zo interessant zou zijn als een goede roadmovie.
Het idee van de roman – een man die eigenlijk schrijver wil zijn, maar moet werken voor zijn geld en daarom als vrachtwagenchauffeur van hot naar her rijdt en daarbij ook ideeën voor zijn schrijfsels opdoet – vind ik goed. De uitwerking echter vind ik bijzonder teleurstellend.
Zo zijn er te veel verschillende verhaallijnen naar mijn smaak en wemelt het in ieder hoofdstuk van steeds weer nieuwe personages. Dat mag je verwachten bij een road novel, maar wat de meeste personages te vertellen hebben kon mij niet boeien. Dat de hoofdpersoon zelfs in het Amazonegebied terechtkomt, is weinig geloofwaardig. Een teleurstellende leeservaring, die me deed verlangen naar een wel geslaagde road novel als Miriam Toews The Flying Troutmans.
flickr
Highway is author Donald O'Donovan's third novel in which we find his quintessential hero, Jerzy Mulvaney, portrayed in early life as an over-the-road truck driver—a bedbug hauler, as the industry labels those who move furniture rather than commercial goods. But Mulvaney is anything but a typical road warrior; he is an aspiring author consorting with the underbelly of American society, a bohemian artist in search of stimulating experiences and colorful characters.
Typical of O'Donovan's novels, not only the characters are colorful, but the situations in which they find themselves are equally vibrant. And then there is Jerzy Mulvaney himself, rough on the outside but thoughtful and sensitive on the inside. As he navigates his course from coast to coast over eighteen wheels, he is introspective and provocative. The miles grind away underneath the rubber, but the real story is inside Jerzy's mind as he searches for balance and expression.
Highway is the road trip you always imagined but never took; mile after mile is marked with candid observations, outlandish circumstances and insights that define the American experience.
Over het algemeen is het geen goed teken als ik over een boek dat slechts 170 pagina’s telt twee weken doe, zeker als ik in de periode ook nog vakantie heb. Of ik heb weinig tijd om te lezen, of het boek bevalt niet.
De beschrijving van het boek in de LibraryThing-groep Early Reviewers sprak me bijzonder aan. O'Donovan zou in deze roman de wereld van vrachtwagenchauffeurs in de Verenigde Staten beschrijven. Daarbij heeft hij de onderklasse van die beroepsgroep tot hoofdpersoon gemaakt: een chauffeur die meubels over het hele land rondrijdt, de bedbug haulers. Ik verwachtte een roman die net zo interessant zou zijn als een goede roadmovie.
Het idee van de roman – een man die eigenlijk schrijver wil zijn, maar moet werken voor zijn geld en daarom als vrachtwagenchauffeur van hot naar her rijdt en daarbij ook ideeën voor zijn schrijfsels opdoet – vind ik goed. De uitwerking echter vind ik bijzonder teleurstellend.
Zo zijn er te veel verschillende verhaallijnen naar mijn smaak en wemelt het in ieder hoofdstuk van steeds weer nieuwe personages. Dat mag je verwachten bij een road novel, maar wat de meeste personages te vertellen hebben kon mij niet boeien. Dat de hoofdpersoon zelfs in het Amazonegebied terechtkomt, is weinig geloofwaardig. Een teleurstellende leeservaring, die me deed verlangen naar een wel geslaagde road novel als Miriam Toews The Flying Troutmans.
flickr
Abonneren op:
Posts (Atom)
