Людмила Улицкая - Зеленый шатер. Москва, Эксмо, 2011, 592 с.
(Lyudmila Ulickaya - Zeleny shater. Moskva, Eksmo, 2011, 592 s.)
Новый роман Людмилы Улицкой «Зеленый шатер» по праву может претендовать на первостепенное место в иерархии главных книг, формирующих идеи, осмыслающих эпоху.
«Зеленый шатер» - это роман о любви, о судьбах, о характерах. Это настоящая психологическая проза. Но вместе с тем, новое произведение Улицкой шире этих определений.
И, как всегда у Улицкой, кроме идейного и нравственного посыла, есть еще эмоциональная живопись, тот ее уникальный дар, который и выводит книги писательницы на десятки языков к миллионам читателей. Только ей присуща бронебойная ироничность, благодаря чему многие эпизоды на уровне одного абзаца перетекают из высокой трагедии в почти что швейковский комизм.
«Зеленый шатер» - очень серьезная и очень смешная книга.
Als je op internet zoekt naar reacties van gewone lezers op deze roman valt op dat je of weg bent van het boek, of je vindt het niets. Er schijnt geen tussenweg te zijn.
In de negatieve stukjes over Zeleny shater schrijven sommigen over het grote aantal personages, dat het moeilijk maakt om het verhaal te volgen. Het kost in het begin inderdaad wat moeite om de familiebanden en andere relaties tussen de personages uit elkaar te houden. Maar, dat is een kwestie van doorzetten. Bovendien verwijten we andere schrijver van romans die een grote periode beslaan toch ook niet dat zij zoveel personages beschrijven in die romans?
Uiteindelijk is het aantal personages wel een pre. Het is, vermoed ik, niet het aantal personages dat het lezen van deze roman bemoeilijkt, maar het per hoofdstuk wisselende vertelperspectief. Ulickaya gebruikt dat wisselende vertelperspectief om een belangrijke les uit deze roman duidelijk te maken: de mens presenteert zichzelf naar de buitenwereld op een bepaalde manier, omdat hij graag zo gezien wil worden door anderen. Dat betekent echter bij lange na niet dat deze persoon ook de persoon is die hij zegt te zijn.
Een ander veel gelezen bezwaar tegen Zeleny shater is dat het wéér een boek over het leven onder de Sovjet-Unie in het algemeen en in dissidentenkringen van de jaren 1960 tot 1980 is. Zo wordt Andrey Sakharov opgevoerd als een bijpersonage in deze roman. Misschien zijn de negatieve reacties op het onderwerp van deze roman vergelijkbaar met reacties op de zoveelste roman of film die over de Tweede Wereldoorlog gaat. Met dit soort opmerkingen geeft je uiting aan een gevoeg van verzadiging over zo'n onderwerp, maar je kunt niet iedere nieuwe roman of film per definitie op deze manier afschrijven als niet de moeite waard.
Dat geldt ook voor deze roman. Ja, een aantal personages raakt in de dissententenwereld verzeild en Ulickaya beschrijft in deze fictieve roman aan welke gevaren dissidenten zich vanwege hun idealen of uit andere overwegingen blootstelden. De nadruk ligt daarbij echter niet op het beschrijven van de historische feiten, maar op de uitwerking die bepaalde keuzes hebben op de psyche van die personages en op het verloop van hun leven. Juist daarin is Ulickaya erg goed. Dat talent maakt haar, wat mij betreft, tot een van de belangrijkste Russischtalige schrijfster van dit moment. Zeleny shatter is een belangrijk boek, dat gelezen zou moeten worden die jonge Russen die deze periode niet bewust hebben meegemaakt en zeker ook door niet-Russen die iets willen begrijpen van waarom Rusland is zoals het is.
Людмила Улицкая | Медея и ее дети
Людмила Улицкая | Даниэль Штайн, переводчик
Lyudmila Ulickaya op Wikipedia (Engels)
Lyudmila Ulickaya op Wikipedia (Russisch)
flickr
woensdag 29 juni 2011
maandag 13 juni 2011
Gary Shteyngart | The Russian's Debutante Handbook
Gary Shteyngart – The Russian Debutante’s Handbook. New York, Riverhead Books, z.j. (8), 476 pagina’s. May 2003 (1, paperback edition), June 2002 (1, hardcover edition).
This national bestseller is a wildly original, brilliantly crafted novel about a young Russian immigrant's misadventures while trying to figure out what it means to be an American.
Dinsdag 14 juni 2011 werd bekend dat Ruud Gullit ontslagen zou worden als trainer van de voetbalclub Terek Grozny. Dat werd aangekondigd door Ramzan Kadyrov, de president van de Tsjetsjeense republiek, die een autonome status heeft binnen de Russische Federatie. Kadyrov is ook de eigenaar van de voetbalclub Terek Grozny. Toen ik dat bericht las, werd ik getroffen door de raakvlakken met The Russian Debutante’s Handbook, dat ik juist een dag daarvoor had uitgelezen. In The Russian Debutante’s Handbook wekt de hoofdpersoon, Vladimir Grishkin, immers ook de woede van zijn baas. Die baas geniet net als Kadyrov een twijfelachtige reputatie.
Daarmee houdt de gelijkenis met Gullits Tsjetsjeense avontuur echter wel op. Shteyngarts held Vladimir Grishkin is een Russische Jood, die als kind met zijn ouders vanuit Leningrad naar de Verenigde Staten is geëmigreerd. Tot grote teleurstelling van vooral zijn moeder mist Vladimir iedere wens om de Amerikaanse droom waar te maken: hij leidt op zijn vijfentwintigste een rustig leven in New York, waarhij voor een laag salaris fungeert als contactpersoon voor nieuwe Russische immigranten.
Vladimir maakt echter kennis met een gefortuneerde Amerikaanse. Dat blijft niet zonder gevolgen: hij is weliswaar gelukkig, maar hij is ook binnen een paar maanden door al zijn reserves heen. Omdat er geld verdiend moet worden gaat Grishkin in op het aanbod van de vader van een 'zakenman', die de fictieve (aan Praag herinnerende) stad Prava tot zijn werkterrein rekent. Vladimir moet deze vader, the Fan Man, aan het Amerikaanse staatsburgerschap helpen. Is dat eenmaal gelukt, dan kan Vladimir afreizen naar Prava, de hipste stad in Midden- en Oost-Europa aan het begin van de jaren 1990. Daar zal Vladimir gaan werken voor the Groundhog.
The Russian Debutante’s Handbook is een hilarische roman. Shteyngart neemt zowel zijn oude als zijn nieuwe vaderland op de hak. Hij doet dit zo humoristisch, dat ik meerdere keren hardop in lachen uitbarstte. Vooral de eigenaardigheden van de Russische immigranten die Shteyngart beschrijft zijn herkenbaar. Prettig ook vond ik de mix van Engels en Russisch die Shteyngart gebruikt, wat voor mij in ieder geval bijdroeg aan het hilarische karakter van de roman.
Vladimir maakt zich op vernunftige manieren schuldig aan oplichting en verduistering. Dat deed me denken aan Chichikov, de hoofdpersoon van Gogol’s Dode zielen en aan Ostap Bender, de hoofdpersoon van Ilf en Petrovs De twaalf stoelen. In deze drie romans zetten de schrijvers de streken van hun hoofdpersonen in om via hilarische, vaak sterk overdreven gebeurtenissen kritiek te leveren op de samenleving waarin zij leven. Shteyngart doet dit zelfs met meerdere gemeenschappen. In het eerste gedeelte van het boek wordt de Russische immigrantengescheenschap in de Verenigde Staten afgezet tegen de 'echte' Amerikanen, die vergeten zijn dat zij zelf ook niet meer dan afstammelingen van immigranten zijn. In het tweede gedeelte van het boek wordt het leven van expats in Midden – en Oost-Europa afgezet tegen het leven van de lokale bevolking en tegen de gemeenschap van lokale en internationale criminelen.
The Russian Debutante’s Handbook is een zeer onderhoudende roman, die je een aantal prettige dagen zal bezorgen. De roman is ook zeker interessant als je wat minder gefascineerd bent door Rusland dan ik.
Gary Shteyngart | Absurdistan
The Russian Debutante's Handbook op Wikipedia (Engels)
Gary Shteyngart op Wikipedia (Engels)
flickr
This national bestseller is a wildly original, brilliantly crafted novel about a young Russian immigrant's misadventures while trying to figure out what it means to be an American.
Dinsdag 14 juni 2011 werd bekend dat Ruud Gullit ontslagen zou worden als trainer van de voetbalclub Terek Grozny. Dat werd aangekondigd door Ramzan Kadyrov, de president van de Tsjetsjeense republiek, die een autonome status heeft binnen de Russische Federatie. Kadyrov is ook de eigenaar van de voetbalclub Terek Grozny. Toen ik dat bericht las, werd ik getroffen door de raakvlakken met The Russian Debutante’s Handbook, dat ik juist een dag daarvoor had uitgelezen. In The Russian Debutante’s Handbook wekt de hoofdpersoon, Vladimir Grishkin, immers ook de woede van zijn baas. Die baas geniet net als Kadyrov een twijfelachtige reputatie.
Daarmee houdt de gelijkenis met Gullits Tsjetsjeense avontuur echter wel op. Shteyngarts held Vladimir Grishkin is een Russische Jood, die als kind met zijn ouders vanuit Leningrad naar de Verenigde Staten is geëmigreerd. Tot grote teleurstelling van vooral zijn moeder mist Vladimir iedere wens om de Amerikaanse droom waar te maken: hij leidt op zijn vijfentwintigste een rustig leven in New York, waarhij voor een laag salaris fungeert als contactpersoon voor nieuwe Russische immigranten.
Vladimir maakt echter kennis met een gefortuneerde Amerikaanse. Dat blijft niet zonder gevolgen: hij is weliswaar gelukkig, maar hij is ook binnen een paar maanden door al zijn reserves heen. Omdat er geld verdiend moet worden gaat Grishkin in op het aanbod van de vader van een 'zakenman', die de fictieve (aan Praag herinnerende) stad Prava tot zijn werkterrein rekent. Vladimir moet deze vader, the Fan Man, aan het Amerikaanse staatsburgerschap helpen. Is dat eenmaal gelukt, dan kan Vladimir afreizen naar Prava, de hipste stad in Midden- en Oost-Europa aan het begin van de jaren 1990. Daar zal Vladimir gaan werken voor the Groundhog.
The Russian Debutante’s Handbook is een hilarische roman. Shteyngart neemt zowel zijn oude als zijn nieuwe vaderland op de hak. Hij doet dit zo humoristisch, dat ik meerdere keren hardop in lachen uitbarstte. Vooral de eigenaardigheden van de Russische immigranten die Shteyngart beschrijft zijn herkenbaar. Prettig ook vond ik de mix van Engels en Russisch die Shteyngart gebruikt, wat voor mij in ieder geval bijdroeg aan het hilarische karakter van de roman.
Vladimir maakt zich op vernunftige manieren schuldig aan oplichting en verduistering. Dat deed me denken aan Chichikov, de hoofdpersoon van Gogol’s Dode zielen en aan Ostap Bender, de hoofdpersoon van Ilf en Petrovs De twaalf stoelen. In deze drie romans zetten de schrijvers de streken van hun hoofdpersonen in om via hilarische, vaak sterk overdreven gebeurtenissen kritiek te leveren op de samenleving waarin zij leven. Shteyngart doet dit zelfs met meerdere gemeenschappen. In het eerste gedeelte van het boek wordt de Russische immigrantengescheenschap in de Verenigde Staten afgezet tegen de 'echte' Amerikanen, die vergeten zijn dat zij zelf ook niet meer dan afstammelingen van immigranten zijn. In het tweede gedeelte van het boek wordt het leven van expats in Midden – en Oost-Europa afgezet tegen het leven van de lokale bevolking en tegen de gemeenschap van lokale en internationale criminelen.
The Russian Debutante’s Handbook is een zeer onderhoudende roman, die je een aantal prettige dagen zal bezorgen. De roman is ook zeker interessant als je wat minder gefascineerd bent door Rusland dan ik.
Gary Shteyngart | Absurdistan
The Russian Debutante's Handbook op Wikipedia (Engels)
Gary Shteyngart op Wikipedia (Engels)
flickr
zaterdag 11 juni 2011
Ingo Schulze | Adam und Evelyn
Ingo Schulze – Adam und Evelyn. Berlin, Berlin Verlag, 2008 (5), 314 pagina's.
Spätsommer 1989, Ferien am Balaton - plötzlich öffnet Ungarn die Grenze, und der verbotene Westen mit all seinen Verlockungen ist zum Greifen nah. In dieser Situation entdekt Ingo Schulze den Mythos von Adam und Eva. Entstanden ist eine große Tragikomödie über Verbot und Erkenntnis und die Suche nach dem wahren Paradies.
De bovenstaande flaptekst beschrijft Adam und Evelyn als een tragikomedie. Dat is, vind ik, een juiste beschrijving van het genre van deze roman over deze twee Oost-Duitsers. Zij, Evelyn, betrapt hem, Adam, op overspel. Adam is kleermaker en wordt door zijn dankbare vrouwelijke klanten vaak ook nog in natura beloond.
Ondertussen is het de zomer van 1989. Al voor de ontdekking van Adams overspel stond het stel voor de vraag of ze eind augustus, begin september voor een vakantie naar het Balatonmeer in Hongarije zouden afreizen. Omdat er in die periode volop werd gespeculeerd over het openen van de grenzen door de Hongaarse autoriteiten gaat het hier om meer dan een simpele vakantie, maar om de vraag of Adam en Evelyn een poging moeten wagen om naar het westen te vluchten.
Nadat Evelyn Adam betrapt heeft, reist zij met een West-Duitse vriend en een Oost-Duitse vriendin naar het Balatonmeer. Adam reist haar achterna. Hij wil hoe dan ook proberen Evelyn terug te winnen. Uiteindelijk reizen ze samen via de inmiddels geopende Hongaars-Oostenrijkse naar het westen – eerst naar Oostenrijk, later naar Beieren.
In Oostenrijk en Beieren wordt ook duidelijk waarom de hoofdpersonen Adam en Evelyn heten en vind je een aanwijzing hoe je de vlucht van het oosten naar het westen zou kunnen zien. In een Oostenrijks hotel vindt Adam een bijbel in een nachtkastje. Voor het eerst leest hij het scheppingsverhaal en hoe Adam en Eva uit het paradijs werden verdreven. Voor Adam houdt zijn vlucht naar het westen in dat hij uit het paradijs wordt verdreven. In West-Duitsland zit niet niemand te wachten op een man die kleding-op-maat maakt. Hij verliest daar al zijn zin tot ondernemen. Voor Evelyn houdt de vlucht juist geen verdrijving uit het paradijs in. Zij mag in de DDR niet studeren en is daardoor veroordeeld tot baantjes waarin zij zichzelf nooit zal kunnen ontplooien. De vlucht naar West-Duitsland geeft haar juist hoop op het verwezenlijken van haar dromen: zelf kiezen wat zij wil doen met haar leven.
Tegelijkertijd kun je het voortdurende overspel van Adam zien als een moderne variant van het bijbelse verbod op het eten van de appel. Door dit overspel riskeert Adam immers zijn eigen verblijf en, ongewild, ook dat van Evelyn in het land dat Adam als paradijs ervaart: de DDR.
Het verhaal in Adam und Evelyn draait zo rond twee thema’s: de verhouding tussen Adam en Evelyn en de vraag wat je moet doen als de onwaarschijnlijke kans om naar het westen te vluchten zich lijkt voor te doen. Laat je alles achter in de hoop dat het in dat nieuwe land beter wordt, of blijf je waar je zit en wacht je daar mogelijke veranderingen af.
Schulze beschrijft deze thema’s vooral door middel van dialogen, die ik bij vlagen bijzonder grappig vond. Doordat die vele dialogen leest de roman vlot. Je moet echter wel nauwkeurig blijven lezen, omdat zaken eerder gesuggereerd worden dan nadrukkelijk benoemd.
Adam und Evelyn heeft mij geraakt. Onder het lezen herinnerde ik mij de beelden van de DDR-burgers die zich in de BRD-ambassade in Boedapest hadden verschanst en hun blijdschap toen zij toestemming kregen om per trein naar West-Duitsland af te reizen. In een Europa waarin het vrij verkeer van mensen tegenwoordig – gelukkig – heel normaal is, herinnert dit boek je er pijnlijk-komisch aan dat velen van ons dit recht pas kort geleden hebben verworven, en dat vrijheid iets is dat je moet koesteren.
Ingo Schulze | 33 Augenblicke des Glücks
Ingo Schulze |Handy
Ingo Schulze (Duits)
Ingo Schulze op Wikipedia
flickr
Spätsommer 1989, Ferien am Balaton - plötzlich öffnet Ungarn die Grenze, und der verbotene Westen mit all seinen Verlockungen ist zum Greifen nah. In dieser Situation entdekt Ingo Schulze den Mythos von Adam und Eva. Entstanden ist eine große Tragikomödie über Verbot und Erkenntnis und die Suche nach dem wahren Paradies.
De bovenstaande flaptekst beschrijft Adam und Evelyn als een tragikomedie. Dat is, vind ik, een juiste beschrijving van het genre van deze roman over deze twee Oost-Duitsers. Zij, Evelyn, betrapt hem, Adam, op overspel. Adam is kleermaker en wordt door zijn dankbare vrouwelijke klanten vaak ook nog in natura beloond.
Ondertussen is het de zomer van 1989. Al voor de ontdekking van Adams overspel stond het stel voor de vraag of ze eind augustus, begin september voor een vakantie naar het Balatonmeer in Hongarije zouden afreizen. Omdat er in die periode volop werd gespeculeerd over het openen van de grenzen door de Hongaarse autoriteiten gaat het hier om meer dan een simpele vakantie, maar om de vraag of Adam en Evelyn een poging moeten wagen om naar het westen te vluchten.
Nadat Evelyn Adam betrapt heeft, reist zij met een West-Duitse vriend en een Oost-Duitse vriendin naar het Balatonmeer. Adam reist haar achterna. Hij wil hoe dan ook proberen Evelyn terug te winnen. Uiteindelijk reizen ze samen via de inmiddels geopende Hongaars-Oostenrijkse naar het westen – eerst naar Oostenrijk, later naar Beieren.
In Oostenrijk en Beieren wordt ook duidelijk waarom de hoofdpersonen Adam en Evelyn heten en vind je een aanwijzing hoe je de vlucht van het oosten naar het westen zou kunnen zien. In een Oostenrijks hotel vindt Adam een bijbel in een nachtkastje. Voor het eerst leest hij het scheppingsverhaal en hoe Adam en Eva uit het paradijs werden verdreven. Voor Adam houdt zijn vlucht naar het westen in dat hij uit het paradijs wordt verdreven. In West-Duitsland zit niet niemand te wachten op een man die kleding-op-maat maakt. Hij verliest daar al zijn zin tot ondernemen. Voor Evelyn houdt de vlucht juist geen verdrijving uit het paradijs in. Zij mag in de DDR niet studeren en is daardoor veroordeeld tot baantjes waarin zij zichzelf nooit zal kunnen ontplooien. De vlucht naar West-Duitsland geeft haar juist hoop op het verwezenlijken van haar dromen: zelf kiezen wat zij wil doen met haar leven.
Tegelijkertijd kun je het voortdurende overspel van Adam zien als een moderne variant van het bijbelse verbod op het eten van de appel. Door dit overspel riskeert Adam immers zijn eigen verblijf en, ongewild, ook dat van Evelyn in het land dat Adam als paradijs ervaart: de DDR.
Het verhaal in Adam und Evelyn draait zo rond twee thema’s: de verhouding tussen Adam en Evelyn en de vraag wat je moet doen als de onwaarschijnlijke kans om naar het westen te vluchten zich lijkt voor te doen. Laat je alles achter in de hoop dat het in dat nieuwe land beter wordt, of blijf je waar je zit en wacht je daar mogelijke veranderingen af.
Schulze beschrijft deze thema’s vooral door middel van dialogen, die ik bij vlagen bijzonder grappig vond. Doordat die vele dialogen leest de roman vlot. Je moet echter wel nauwkeurig blijven lezen, omdat zaken eerder gesuggereerd worden dan nadrukkelijk benoemd.
Adam und Evelyn heeft mij geraakt. Onder het lezen herinnerde ik mij de beelden van de DDR-burgers die zich in de BRD-ambassade in Boedapest hadden verschanst en hun blijdschap toen zij toestemming kregen om per trein naar West-Duitsland af te reizen. In een Europa waarin het vrij verkeer van mensen tegenwoordig – gelukkig – heel normaal is, herinnert dit boek je er pijnlijk-komisch aan dat velen van ons dit recht pas kort geleden hebben verworven, en dat vrijheid iets is dat je moet koesteren.
Ingo Schulze | 33 Augenblicke des Glücks
Ingo Schulze |Handy
Ingo Schulze (Duits)
Ingo Schulze op Wikipedia
flickr
maandag 6 juni 2011
Peter Middendorp | Amateur
Peter Middendorp - Amateur. Amsterdam, De Bezig Bij, 2005, 198 pagina's.
'Het leven was een eindeloze reeks beslissingen, dacht Daniël. Ze kluwden samen tot een onontwarbaar geheel - de ene fout niet meer te herkennen uit de volgende miskleun. Intussen besliste de mens maar voort, rennend als een jong katje: de achterpootjes haalden de voorpootjes in.'
Amateur is een vrolijke en spannende roman over conformisme en keuzes maken, over de toeren die de niet-assertieve mens moet uithalen om toch nog iets op de wereld te veroveren.
Peter Middendorp debuteerde in 2002 met de roman Noordeloos. Hij schrijft reportages voor oa HP/De Tijd en Volkskrant Magazine.
Amateur heb ik tegelijk met Eerst had ik een leuke vriendin uit de Openbare Bibliotheek meegenomen. Had ik eerst Amateur gelezen, in plaats van Eerst had ik een leuke vriendin, dan had ik mij waarschijnlijk niet aan een tweede boek van Middendorp gewaagd.
Waar Eerst had ik een leuke vriendin mij door de schrijfstijl en de veelheid aan interessante onderwerpen raakte, heb ik Amateur met lichte tegenzin gelezen. Middendorp gebruikt weliswaar mooi Nederlands. Ook was de raamvertelling waarin neef Kasper Daniëls jeugd beschrijft een aardige afwisseling op het eigenlijke verhaal. Het lot van de volwassen hoofdpersoon van deze roman, Daniël, daarentegen liet mij koud. Ik had verwacht dat hij, doordat hij zo duidelijk niet in zijn omgeving past, irritatie bij mij zou opwekken, maar zelfs dat was niet het geval.
Het is misschien niet eerlijk om een bundel journalistieke stukken te vergelijken met een roman, maar de journalistieke bundel wint het wat mij betreft van de roman. Alhoewel ook Amateur wel enige stof tot nadenken geeft: Daniëls seriële mislukkingen zijn vaak verbonden met de verschillende manieren waarop een gebeurtenis of feit geïnterpreteerd wordt. Alsof Middeldorp de lezer de boodschap wil meegeven dat alles maar betrekkelijk is. Zoals uiteindelijk ook mijn mening over deze roman.
Peter Middendorp | Eerst had ik een leuke vriendin
Peter Middendorp
flickr
'Het leven was een eindeloze reeks beslissingen, dacht Daniël. Ze kluwden samen tot een onontwarbaar geheel - de ene fout niet meer te herkennen uit de volgende miskleun. Intussen besliste de mens maar voort, rennend als een jong katje: de achterpootjes haalden de voorpootjes in.'
Amateur is een vrolijke en spannende roman over conformisme en keuzes maken, over de toeren die de niet-assertieve mens moet uithalen om toch nog iets op de wereld te veroveren.
Peter Middendorp debuteerde in 2002 met de roman Noordeloos. Hij schrijft reportages voor oa HP/De Tijd en Volkskrant Magazine.
Amateur heb ik tegelijk met Eerst had ik een leuke vriendin uit de Openbare Bibliotheek meegenomen. Had ik eerst Amateur gelezen, in plaats van Eerst had ik een leuke vriendin, dan had ik mij waarschijnlijk niet aan een tweede boek van Middendorp gewaagd.
Waar Eerst had ik een leuke vriendin mij door de schrijfstijl en de veelheid aan interessante onderwerpen raakte, heb ik Amateur met lichte tegenzin gelezen. Middendorp gebruikt weliswaar mooi Nederlands. Ook was de raamvertelling waarin neef Kasper Daniëls jeugd beschrijft een aardige afwisseling op het eigenlijke verhaal. Het lot van de volwassen hoofdpersoon van deze roman, Daniël, daarentegen liet mij koud. Ik had verwacht dat hij, doordat hij zo duidelijk niet in zijn omgeving past, irritatie bij mij zou opwekken, maar zelfs dat was niet het geval.
Het is misschien niet eerlijk om een bundel journalistieke stukken te vergelijken met een roman, maar de journalistieke bundel wint het wat mij betreft van de roman. Alhoewel ook Amateur wel enige stof tot nadenken geeft: Daniëls seriële mislukkingen zijn vaak verbonden met de verschillende manieren waarop een gebeurtenis of feit geïnterpreteerd wordt. Alsof Middeldorp de lezer de boodschap wil meegeven dat alles maar betrekkelijk is. Zoals uiteindelijk ook mijn mening over deze roman.
Peter Middendorp | Eerst had ik een leuke vriendin
Peter Middendorp
flickr
zaterdag 4 juni 2011
Marona van den Heuvel | Bentleys in de steppe
Marona van den Heuvel - Bentleys in de steppe: Een portret van het moderne Kazachstan. Amsterdam/Antwerpen, Atlas, 2008, 239 pagina's.
Wat is het hart van Kazachstan, een land met een oppervlakte van vijf keer Frankrijk, met eindeloze steppes en kilometershoge besneeuwde bergtoppen? Zit er een kern van waarheid in Borat, de film van de Britse komiek Sacha Baron Cohen? Vind je het ware Kazachstan in de uit het moeras opgetrokken hoofdstad Astana, met z'n oliebaronnen, Hummers, Bentleys, en shopping malls? Of eerder in het oude moederland van de nomaden die met hun kamelen en de geesten van hun voorouders in joerten op de steppe woonden? Is Kazachstan vooral de grootste nucleaire testsite en afvaldump van de voormalige Sovjet-Unie? Of maken de inwoners - de ruim honderd etnische groepen waarvan vele in Kazachstan zijn beland omdat zij door Stalin werden verbannen - het land tot wat het is?
Marona van den Heuvel gaat in dit boek op zoek naar het echte Kazachstan. Ze bezoekt werkelijk elke uithoek van dit fascinerende land en vertelt op bevlogen en informatieve wijze over de stormachtige opmars die het land momenteel maakt, en ook over de diepgewortelde cultuur en tradities.
Marona van den Heuvel werkte voor Buitenlandse Zaken in Den Haag, Madrid en Hanoi. Sinds 2004 schrijft zij in Kazachstan als freelancer voor onder andere Trouw, Elsevier en Internationale Samenwerking.
Bentleys in de steppe sluit, net als Terekhovs Kamenny most aan op Figes’ Stalin’s Whisperers. Bentleys in de steppe bestaat uit een aantal journalistieke stukken over Kazachstan. Eén van die stukjes is een interview met een negentigjarige vrouw die het kamp ALZHIR (speciaal voor vrouwen van mannen die als ‘vijand van het volk’ waren veroordeeld) in Kazachstan overleefde.
De titel suggereert dat Van den Heuvel zich vooral focust op de huidige olieboom die Kazachstan doormaakt. Dat is echter niet helemaal juist. Een groot aantal stukken heeft daar inderdaad betrekking op, maar er is ook aandacht voor de plattelandsbevolking, die niet deelt in de weelde van de oliebaronnen en voor de kleurrijke, tragische geschiedenis van het land.
Van den Heuvel schrijft vlot en makkelijk leesbaar. Omdat mijn kennis van Kazachstan bijzonder klein is, kan ik niet goed beoordelen of de gepresenteerde feiten juist zijn. Wel vielen me twee onjuiste beweringen over Rusland op. Van den Heuvel beweert dat Catharina de Grote getrouwd was met Peter de Grote. Dat dit niet mogelijk, blijkt uit het geboortejaar van Catherina (1729) en het jaar van overlijden van Peter de Grote (1725). Catherina was wel getrouwd met Peter III. Ook meldt zij dat de Russen op 8 januari het ‘Russisch-Orthodoxe nieuwjaar’ vieren. De Russen vieren het Russisch-Orthodoxe Kerst op 7 januari. Sommigen vieren vervolgens op 14 januari nog eens ‘Oud nieuwjaar’. Die datum 8 januari is dus volledig uit de lucht gegrepen.
Je moet er dan als lezer maar op vertrouwen dat de overige feiten wel kloppen… Positief is in ieder geval wel, dat het boek een landkaart én een literatuurlijst bevat. Ook vind ik het hartverwarmend hoe Van den Heuvel door het hele boek heen haar best doet de vreemde voorstellingen over Kazachstan die zijn ontstaan na de film Borat: Cultural Learnings of America for Make Benefit Glorious Nation of Kazakhstan te ontzenuwen. Alleen daarom al zou je deze bundel moeten lezen.
flickr
Wat is het hart van Kazachstan, een land met een oppervlakte van vijf keer Frankrijk, met eindeloze steppes en kilometershoge besneeuwde bergtoppen? Zit er een kern van waarheid in Borat, de film van de Britse komiek Sacha Baron Cohen? Vind je het ware Kazachstan in de uit het moeras opgetrokken hoofdstad Astana, met z'n oliebaronnen, Hummers, Bentleys, en shopping malls? Of eerder in het oude moederland van de nomaden die met hun kamelen en de geesten van hun voorouders in joerten op de steppe woonden? Is Kazachstan vooral de grootste nucleaire testsite en afvaldump van de voormalige Sovjet-Unie? Of maken de inwoners - de ruim honderd etnische groepen waarvan vele in Kazachstan zijn beland omdat zij door Stalin werden verbannen - het land tot wat het is?
Marona van den Heuvel gaat in dit boek op zoek naar het echte Kazachstan. Ze bezoekt werkelijk elke uithoek van dit fascinerende land en vertelt op bevlogen en informatieve wijze over de stormachtige opmars die het land momenteel maakt, en ook over de diepgewortelde cultuur en tradities.
Marona van den Heuvel werkte voor Buitenlandse Zaken in Den Haag, Madrid en Hanoi. Sinds 2004 schrijft zij in Kazachstan als freelancer voor onder andere Trouw, Elsevier en Internationale Samenwerking.
Bentleys in de steppe sluit, net als Terekhovs Kamenny most aan op Figes’ Stalin’s Whisperers. Bentleys in de steppe bestaat uit een aantal journalistieke stukken over Kazachstan. Eén van die stukjes is een interview met een negentigjarige vrouw die het kamp ALZHIR (speciaal voor vrouwen van mannen die als ‘vijand van het volk’ waren veroordeeld) in Kazachstan overleefde.
De titel suggereert dat Van den Heuvel zich vooral focust op de huidige olieboom die Kazachstan doormaakt. Dat is echter niet helemaal juist. Een groot aantal stukken heeft daar inderdaad betrekking op, maar er is ook aandacht voor de plattelandsbevolking, die niet deelt in de weelde van de oliebaronnen en voor de kleurrijke, tragische geschiedenis van het land.
Van den Heuvel schrijft vlot en makkelijk leesbaar. Omdat mijn kennis van Kazachstan bijzonder klein is, kan ik niet goed beoordelen of de gepresenteerde feiten juist zijn. Wel vielen me twee onjuiste beweringen over Rusland op. Van den Heuvel beweert dat Catharina de Grote getrouwd was met Peter de Grote. Dat dit niet mogelijk, blijkt uit het geboortejaar van Catherina (1729) en het jaar van overlijden van Peter de Grote (1725). Catherina was wel getrouwd met Peter III. Ook meldt zij dat de Russen op 8 januari het ‘Russisch-Orthodoxe nieuwjaar’ vieren. De Russen vieren het Russisch-Orthodoxe Kerst op 7 januari. Sommigen vieren vervolgens op 14 januari nog eens ‘Oud nieuwjaar’. Die datum 8 januari is dus volledig uit de lucht gegrepen.
Je moet er dan als lezer maar op vertrouwen dat de overige feiten wel kloppen… Positief is in ieder geval wel, dat het boek een landkaart én een literatuurlijst bevat. Ook vind ik het hartverwarmend hoe Van den Heuvel door het hele boek heen haar best doet de vreemde voorstellingen over Kazachstan die zijn ontstaan na de film Borat: Cultural Learnings of America for Make Benefit Glorious Nation of Kazakhstan te ontzenuwen. Alleen daarom al zou je deze bundel moeten lezen.
flickr
donderdag 2 juni 2011
Александр Терехов | Каменный мост
Александр Терехов - Каменный мост. Москва, АСТ/Астрель, 2009, 1167 страниц.
(Aleksandr Terekhov - Kamenny most. Moskva, AST/Astrel', 2009, 1167 pagina's)
Герой нового романа Александра Терехова – бывший эфэсбэшник – проводит расследование трагической истории, случившегося много лет назад: в июне 1943 года сын сталинского наркома из ревности застрелил дочь посла Уманского и покончил с собой. Но так ли было на самом деле?
«Каменный мост» - это роман-версия и роман-исповедь. Жизнь «красной аристократии», поверившей в свободную любовь и дорого заплатившей за это, пересекается с жесткой рефлексией самого героя.
Begin mei kocht ik een e-reader, de Sony PRS 650. Het idee is dat ik Russische boeken voortaan op die e-reader zal lezen, zodat het niet langer nodig is om met loodzware koffers of rugzakken van Rusland naar Nederland te vliegen. Terekhovs Kamenny most werd het eerste boek dat ik op de e-reader las. Ik heb het vorig jaar toen ik in Moskou was niet gekocht omdat de papieren versie qua omvang en gewicht veel weg heeft van een baksteen. Zo werd Kamenny most het eerste Russische boek dat ik vanuit Nederland online in Rusland bestelde en betaalde.
In eerste instantie was ik vooral druk met het leren bedienen van de e-reader. Het scherm leest bijzonder rustig, zelfs in de zon. Dankzij het lampje dat in de beschermhoes zit, leest het ’s avonds ook prettig, helemaal als je hebt uitgevonden hoe je het lampje het beste kunt buigen om weerspiegeling van het licht op het scherm te voorkomen. Wel vond ik het erg wennen dat je alleen aan de hand van de paginanummers onderaan het scherm kunt zien 'hoe ver je al bent'. Daar kijk ik altijd naar, als ik een papieren boek sluit. Ook betrapte ik mezelf er nogal eens op dat ik in de rechter bovenhoek alvast mijn wijsvinger klaar wilde houden om naar de volgende bladzijde te bladeren. Bijzonder om zo ineens geconfronteerd te worden met een gewoonte waarvan je je eigenlijk niet bewust bent geweest.
Kamenny most is een soort detective, waarin een voormalige FSB'er probeert te achterhalen wat er nu eigenlijk in juni 1943 is gebeurd op de Grote Stenen Brug in Moskou. Een vijftienjarige scholier, de zoon van een volkscommissaris, schiet eerst het meisje waarop hij verliefd is neer en pleegt daarna zelfmoord. Zo is althans vastgesteld na deze gebeurtenis, waarna er nooit meer echt onderzoek is gedaan naar wat er is gebeurd.
De hoofdpersoon van dit boek twijfelt eraan of dit wel een juiste weergave van de gang van zaken is en komt daarbij een 'fascistische samenzwering' van een aantal scholieren, waarom de genoemde zoon van de volkscommissaris op het spoor. Omdat de Sovjet-Unie in oorlog is met Nazi-Duitsland komt het de autoriteiten niet goed om deze theorie te presenteren, waardoor het onderzoek wordt afgesloten en in de doofpot wordt gestopt. In deze roman beschrijft Terekhov zijn theorieën over het gebeurde.
Wat volgt, is een jaren durende zoektocht in het heden (het eerste decennium van deze eeuw) naar wat er nu eigenlijk echt gebeurd is in de eerste dagen van juni 1943. Het resultaat wordt door sommigen op internet ook wel omschreven als een mockumentary. Terekhov beschrijft echter niet alleen die langdurige zoektocht naar 'de waarheid' van de hoofdpersoon en zijn medewerkers, maar vooral ook hoe de hoofdpersoon in het heden ongedurig van vrouw naar vrouw fladdert. De hoofdpersoon maakte daarbij op mij een niet bijzonder sympathieke indruk, waardoor ik voortdurend aan de hoofdpersonen van Arnon Grunbergs romans moest denken. Die vind ik vaak ook niet bijster sympathiek, terwijl de romans waarin zij figureren dan wel zo goed zijn geschreven dat ik ze ondanks die aversie uit moet lezen.
Terekhov ontving voor deze roman de tweede prijs van de Bolshaya Kniga 2009. Dat neemt echter niet weg, dat er over het algemeen zeer uiteenlopend wordt gereageerd op deze roman. Er lijkt geen middenweg te zijn: je ziet het vakmanschap van de schrijver, of je kunt er geen touw aan vastknopen en/of de hoofdpersoon staat je zo tegen dat je het lezen niet kunt verdragen. Dat doet me ook wel een beetje aan de reacties op Grunbergs fictie denken.
Hoewel er in Kamenny most momenten waren waarop ik dacht dat ik er maar beter mee kon stoppen – zeker toen Terekhov mij wilde laten geloven dat zijn personages in de tijd terug konden reizen – ben ik blij dat ik toch die meer dan 1000 bladzijden uitgelezen heb. Kamenny most is een bijzonder boek, dat als fictief werk verrassend goed aansluit op Figes’ Stalin’s Whisperers, dat ik in mei van dit jaar las.
Aleksandr Terekhov op Wikipedia (Russisch)
flickr
(Aleksandr Terekhov - Kamenny most. Moskva, AST/Astrel', 2009, 1167 pagina's)
Герой нового романа Александра Терехова – бывший эфэсбэшник – проводит расследование трагической истории, случившегося много лет назад: в июне 1943 года сын сталинского наркома из ревности застрелил дочь посла Уманского и покончил с собой. Но так ли было на самом деле?
«Каменный мост» - это роман-версия и роман-исповедь. Жизнь «красной аристократии», поверившей в свободную любовь и дорого заплатившей за это, пересекается с жесткой рефлексией самого героя.
Begin mei kocht ik een e-reader, de Sony PRS 650. Het idee is dat ik Russische boeken voortaan op die e-reader zal lezen, zodat het niet langer nodig is om met loodzware koffers of rugzakken van Rusland naar Nederland te vliegen. Terekhovs Kamenny most werd het eerste boek dat ik op de e-reader las. Ik heb het vorig jaar toen ik in Moskou was niet gekocht omdat de papieren versie qua omvang en gewicht veel weg heeft van een baksteen. Zo werd Kamenny most het eerste Russische boek dat ik vanuit Nederland online in Rusland bestelde en betaalde.
In eerste instantie was ik vooral druk met het leren bedienen van de e-reader. Het scherm leest bijzonder rustig, zelfs in de zon. Dankzij het lampje dat in de beschermhoes zit, leest het ’s avonds ook prettig, helemaal als je hebt uitgevonden hoe je het lampje het beste kunt buigen om weerspiegeling van het licht op het scherm te voorkomen. Wel vond ik het erg wennen dat je alleen aan de hand van de paginanummers onderaan het scherm kunt zien 'hoe ver je al bent'. Daar kijk ik altijd naar, als ik een papieren boek sluit. Ook betrapte ik mezelf er nogal eens op dat ik in de rechter bovenhoek alvast mijn wijsvinger klaar wilde houden om naar de volgende bladzijde te bladeren. Bijzonder om zo ineens geconfronteerd te worden met een gewoonte waarvan je je eigenlijk niet bewust bent geweest.
Kamenny most is een soort detective, waarin een voormalige FSB'er probeert te achterhalen wat er nu eigenlijk in juni 1943 is gebeurd op de Grote Stenen Brug in Moskou. Een vijftienjarige scholier, de zoon van een volkscommissaris, schiet eerst het meisje waarop hij verliefd is neer en pleegt daarna zelfmoord. Zo is althans vastgesteld na deze gebeurtenis, waarna er nooit meer echt onderzoek is gedaan naar wat er is gebeurd.
De hoofdpersoon van dit boek twijfelt eraan of dit wel een juiste weergave van de gang van zaken is en komt daarbij een 'fascistische samenzwering' van een aantal scholieren, waarom de genoemde zoon van de volkscommissaris op het spoor. Omdat de Sovjet-Unie in oorlog is met Nazi-Duitsland komt het de autoriteiten niet goed om deze theorie te presenteren, waardoor het onderzoek wordt afgesloten en in de doofpot wordt gestopt. In deze roman beschrijft Terekhov zijn theorieën over het gebeurde.
Wat volgt, is een jaren durende zoektocht in het heden (het eerste decennium van deze eeuw) naar wat er nu eigenlijk echt gebeurd is in de eerste dagen van juni 1943. Het resultaat wordt door sommigen op internet ook wel omschreven als een mockumentary. Terekhov beschrijft echter niet alleen die langdurige zoektocht naar 'de waarheid' van de hoofdpersoon en zijn medewerkers, maar vooral ook hoe de hoofdpersoon in het heden ongedurig van vrouw naar vrouw fladdert. De hoofdpersoon maakte daarbij op mij een niet bijzonder sympathieke indruk, waardoor ik voortdurend aan de hoofdpersonen van Arnon Grunbergs romans moest denken. Die vind ik vaak ook niet bijster sympathiek, terwijl de romans waarin zij figureren dan wel zo goed zijn geschreven dat ik ze ondanks die aversie uit moet lezen.
Terekhov ontving voor deze roman de tweede prijs van de Bolshaya Kniga 2009. Dat neemt echter niet weg, dat er over het algemeen zeer uiteenlopend wordt gereageerd op deze roman. Er lijkt geen middenweg te zijn: je ziet het vakmanschap van de schrijver, of je kunt er geen touw aan vastknopen en/of de hoofdpersoon staat je zo tegen dat je het lezen niet kunt verdragen. Dat doet me ook wel een beetje aan de reacties op Grunbergs fictie denken.
Hoewel er in Kamenny most momenten waren waarop ik dacht dat ik er maar beter mee kon stoppen – zeker toen Terekhov mij wilde laten geloven dat zijn personages in de tijd terug konden reizen – ben ik blij dat ik toch die meer dan 1000 bladzijden uitgelezen heb. Kamenny most is een bijzonder boek, dat als fictief werk verrassend goed aansluit op Figes’ Stalin’s Whisperers, dat ik in mei van dit jaar las.
Aleksandr Terekhov op Wikipedia (Russisch)
flickr
Abonneren op:
Posts (Atom)
