Владимир Козлов - Плацкарт. Москва, Вагриус, 2006, 256 страниц.
(Vladimir Kozlov - Platskart. Moskva, Vagrius, 2006, 256 bladzijden)
В новом романе Владимира Козлова, автора книг Гопники и Школа, герой, тридцатилетний неудавшийся рок-музыкант, оставляет провинциальный город и переезжает в Москву в надежде как-то изменить свою жизнь. Но очень скоро он начинает ощущать себя чужим и столице...
Dit is de vierde roman die ik van de van oorsprong Wit-Russische schrijver Kozlov heb gelezen (de eerste twee las ik voordat ik met dit blog begon). In al zijn romans beschrijft Kozlov "de tijdsgeest" van een bepaalde periode. In deze roman richt hij zich op zijn eigen – en mijn – generatie van het begin van de jaren 1970. Deze generatie was net volwassen toen de Sovjet-Unie uiteenviel en wordt net als oudere generaties gezien als een verloren generatie, omdat men niet zou kunnen aanpassen aan de nieuwe tijd. Het gevolg is een diepe desinteresse in de Russische maatschappij en politiek. Politieke overtuiging, religie of filosofie bepalen niet langer de levensovertuiging van deze generatie. In Moskou geeft deze generatie zich over aan schaamteloos consumeren gecombineerd met apathie, in de provincie door de slechtere omstandigheden vooral aan apathie. En de drank vloeit rijkelijk natuurlijk.
Deze tendens, die in het Russisch пофигизм wordt genoemd (pofigizm, gebaseerd op de uitdrukking voor "lak hebben aan"), interesseert me omdat ik van diezelfde generatie ben. Tijdens het lezen vroeg ik me af, wat er van mij zou zijn geworden als ik in de Sovjet-Unie was opgegroeid en ik rond mijn achttiende was geconfronteerd met het uiteenvallen van de Sovjet-Unie en het feit dat de kennis die op school aan mij was overgedragen zo ongeveer volledig op leugens was gebaseerd.
Hoe beschrijft Kozlov dit fenomeen? Door een hoofdpersoon te kiezen, die nauwelijks handelt. Hij heeft al jaren dezelfde baan en dezelfde vriendin, maar carrière maken trekt hem niet, en met trouwen en kinderen krijgen heeft hij ook geen haast. Hij speelde vroeger in een rockband, maar de gitaar hangt al jaren aan de wilgen. Ook zijn verhuizing naar Moskou verandert daar niets aan. Het heeft alleen tot gevolg dat hij meer tijd in het openbaar vervoer doorbrengt en dat zijn vriendin voor een ander kiest.
Kozlov beschrijft geen handelingen, maar dialogen en verwijst daarbij regelmatig naar muziek en reclame-uitingen. Die brengen de teleurstelling in het leven en de geest van de tijd tot uitdrukking. Bij de dialogen gaat het niet alleen om wat de personages zeggen, maar vooral om hoe zij het zeggen. De gesprekken zijn doorspekt met schuttingtaal en andere krachttermen.
Dit boek biedt slavisten een goede kans om juist die taal te bestuderen die je niet op school of in de collegebanken leert, alhoewel de uitgeverij er bij deze roman alles aan gedaan heeft om het "te kuisen", aldus de auteur op zijn website. Zonder zijn toestemming te vragen is een groot aantal van woorden met drie puntjes weergegeven. Ook is er een scene verwijderd uit het manuscript waarin de hoofdpersoon en een vriend bespreken hoe zij lak hebben aan de politiek en Poetin hebben. Ik was geschokt over deze vorm van zelfopgelegde censuur!
Владимир Козлов | Гопники
Vladimir Kozlov (Russisch en Engels)
flickr
donderdag 16 juli 2009
woensdag 15 juli 2009
Lara Vapnyar | Memoirs of a Muse
Lara Vapnyar - Memoirs of a Muse. New York, Vintage International, 2006, 212 pagina's. 2006 (1).
Tanya is a typical teenager living with her bookish professor mother in a cramped Soviet apartment. She is obsessed with Dostoevsky, and noticing that he always portrays his mistress and muse in his novels–never his wife–she determines to become a companion to a great writer. Her opportunity comes when, as a college graduate newly emigrated to America, she attends a Manhattan bookstore reading by Mark Schneider, a Significant New York Novelist. Tanya quickly moves in with Mark, ready to dazzle in bed, to serve and inspire... if only he would spend a little more time writing. But as she struggles to better understand her role as Muse, Tanya also learns more than she expected about the destiny she has imagined for herself.
A touching and very funny novel in the great tradition of Russian realism Memoirs of a Muse is also a lively meditation on the mysteries and absurdities of artistic inspiration.
Na Er zitten joden in mijn huis is dit het tweede boek dat ik van deze schrijfster las. Dit is een roman waarin we Tanya, een in Moskou geboren meisje dat geobsedeerd is door de schrijver Dostojevskij en de vrouwen in zijn leven, volgen als zij van Rusland naar Amerika emigreert. Ze komt naar Amerika om haar variant van de Amerikaanse droom te verwezenlijken: kennismaken met een schrijver en zijn muze worden.
Vapnyar behandelt in deze roman globaal gesproken drie thema’s: de verhoudingen binnen Tanya’s familie, in Rusland en in Amerika, de relatie tussen Tanya en haar Amerikaanse man van haar dromen Mark en Tanya’s vreemd aandoende opvattingen over het leven, die worden bepaald door haar obsessie voor Dostojevskij en het idee dat zij de muze van een moderne schrijver wil worden.
Deze thema’s worden met humor beschreven, maar deze humor heeft wel een treurige ondertoon. Je realiseert je als lezer direct al dat het dagelijkse leven in Amerika anders zal blijken te zijn, dat het leven er hard is, dat de cultuurverschillen voor problemen zullen zorgen en dat droomman Mark toch anders in elkaar zit dan Tanya, gewapend met haar roze zonnebril, denkt. Het einde, waarin in een paar bladzijdes uit de doeken wordt gedaan hoe het Tanya verder vergaat, vond ik wat tegenvallen. Desalniettemin is dit een heel leesbaar, aangenaam boek, dat ook voor lezers die weinig met Rusland hebben interessant is.
Lara Vapnyar | Broccoli and Other Tales of Food and Love
Lara Vapnyar | Er zitten joden in mijn huis
Lara Vapnyar op Wikipedia (Engels)
flickr
Tanya is a typical teenager living with her bookish professor mother in a cramped Soviet apartment. She is obsessed with Dostoevsky, and noticing that he always portrays his mistress and muse in his novels–never his wife–she determines to become a companion to a great writer. Her opportunity comes when, as a college graduate newly emigrated to America, she attends a Manhattan bookstore reading by Mark Schneider, a Significant New York Novelist. Tanya quickly moves in with Mark, ready to dazzle in bed, to serve and inspire... if only he would spend a little more time writing. But as she struggles to better understand her role as Muse, Tanya also learns more than she expected about the destiny she has imagined for herself.
A touching and very funny novel in the great tradition of Russian realism Memoirs of a Muse is also a lively meditation on the mysteries and absurdities of artistic inspiration.
Na Er zitten joden in mijn huis is dit het tweede boek dat ik van deze schrijfster las. Dit is een roman waarin we Tanya, een in Moskou geboren meisje dat geobsedeerd is door de schrijver Dostojevskij en de vrouwen in zijn leven, volgen als zij van Rusland naar Amerika emigreert. Ze komt naar Amerika om haar variant van de Amerikaanse droom te verwezenlijken: kennismaken met een schrijver en zijn muze worden.
Vapnyar behandelt in deze roman globaal gesproken drie thema’s: de verhoudingen binnen Tanya’s familie, in Rusland en in Amerika, de relatie tussen Tanya en haar Amerikaanse man van haar dromen Mark en Tanya’s vreemd aandoende opvattingen over het leven, die worden bepaald door haar obsessie voor Dostojevskij en het idee dat zij de muze van een moderne schrijver wil worden.
Deze thema’s worden met humor beschreven, maar deze humor heeft wel een treurige ondertoon. Je realiseert je als lezer direct al dat het dagelijkse leven in Amerika anders zal blijken te zijn, dat het leven er hard is, dat de cultuurverschillen voor problemen zullen zorgen en dat droomman Mark toch anders in elkaar zit dan Tanya, gewapend met haar roze zonnebril, denkt. Het einde, waarin in een paar bladzijdes uit de doeken wordt gedaan hoe het Tanya verder vergaat, vond ik wat tegenvallen. Desalniettemin is dit een heel leesbaar, aangenaam boek, dat ook voor lezers die weinig met Rusland hebben interessant is.
Lara Vapnyar | Broccoli and Other Tales of Food and Love
Lara Vapnyar | Er zitten joden in mijn huis
Lara Vapnyar op Wikipedia (Engels)
flickr
zondag 12 juli 2009
Katja Lange-Müller | Die Letzten
Katja Lange-Müller - Die Letzten Aufzeichnungen aus Udo Posbischs Druckerei. Köln, Kiepenheuer & Witsch, 2000 (3), 135 pagina's. 2000 (1).
Eine Frau und drei Männer am Rande der Gesellschaft, tickende Zeitbomben in Menschengestalt, bilden die Belegschaft von Udo Posbischs privater Druckerei im Ostberlin der 70er Jahre. Der erste Roman der Berliner Schriftstellerin Katja Lange-Müller ist ein Meisterwerk des lakonischen Humors und der sprachlichen Präzision.
Dit is een bijzonder boekje. In vier delen (of eerder hoofdstukken) worden de vier medewerkers van een drukkerij in Oost-Berlijn in de jaren 1970 beschreven. Het vierde deel staat los van de eerste drie. In de eerste plaats omdat het in een niet nader genoemd heden speelt, maar ook doordat het in briefvorm is geschreven en doordat er een gedeeltelijke uitleg van de sluiting van de drukkerij wordt gegeven.
De vier personages hebben één ding gemeen: zij zijn allen om verschillende redenen mislukt in het leven. Die redenen worden per personage in ieder deel besproken. Des te ironischer is het dat zij een uitstervend beroep, het zetten van tekst met loden letters, uitoefenen, waardoor zij na de sluiting van deze drukkerij eigenlijk overbodig zijn geworden op de arbeidsmarkt.
Lange-Müller gebruikt de taal op een heel precieze, haast poëtische manier om een wereld te beschrijven waarvan je weet dat deze bestaan heeft, maar waarvan je tegelijkertijd het gevoel krijgt dat het surrealistisch bedoeld zou kunnen zijn. De bijzondere eigenschappen van de hoofdpersonages, de vreemde voorvallen en het zo afwijkende vierde deel, dat me eerst nogal vreemd voorkwam, versterken dat gevoel.
Interessant vond ik het idee om verborgen boodschappen in een tekst te verstoppen door de tekst zo te zetten dat de spaties tussen woorden een letter vormen. Ik had de neiging om dit boekje zelf op verborgen boodschappen te onderzoeken.
Uit verschillende reacties op internet begrijp ik dat er wisselend is gereageerd op deze kleine roman. Ik ben niet onverdeeld enthousiast – het vierde deel kwam op mij over als een soort noodgreep om het verhaal rond te breien –, maar het heeft me in ieder geval wel nieuwsgierig gemaakt naar ander werk van deze schrijfster.
Katja Lange-Müller | Böse Schafe
Katja Lange-Müller op Wikipedia (Duits)
flickr
Eine Frau und drei Männer am Rande der Gesellschaft, tickende Zeitbomben in Menschengestalt, bilden die Belegschaft von Udo Posbischs privater Druckerei im Ostberlin der 70er Jahre. Der erste Roman der Berliner Schriftstellerin Katja Lange-Müller ist ein Meisterwerk des lakonischen Humors und der sprachlichen Präzision.
Dit is een bijzonder boekje. In vier delen (of eerder hoofdstukken) worden de vier medewerkers van een drukkerij in Oost-Berlijn in de jaren 1970 beschreven. Het vierde deel staat los van de eerste drie. In de eerste plaats omdat het in een niet nader genoemd heden speelt, maar ook doordat het in briefvorm is geschreven en doordat er een gedeeltelijke uitleg van de sluiting van de drukkerij wordt gegeven.
De vier personages hebben één ding gemeen: zij zijn allen om verschillende redenen mislukt in het leven. Die redenen worden per personage in ieder deel besproken. Des te ironischer is het dat zij een uitstervend beroep, het zetten van tekst met loden letters, uitoefenen, waardoor zij na de sluiting van deze drukkerij eigenlijk overbodig zijn geworden op de arbeidsmarkt.
Lange-Müller gebruikt de taal op een heel precieze, haast poëtische manier om een wereld te beschrijven waarvan je weet dat deze bestaan heeft, maar waarvan je tegelijkertijd het gevoel krijgt dat het surrealistisch bedoeld zou kunnen zijn. De bijzondere eigenschappen van de hoofdpersonages, de vreemde voorvallen en het zo afwijkende vierde deel, dat me eerst nogal vreemd voorkwam, versterken dat gevoel.
Interessant vond ik het idee om verborgen boodschappen in een tekst te verstoppen door de tekst zo te zetten dat de spaties tussen woorden een letter vormen. Ik had de neiging om dit boekje zelf op verborgen boodschappen te onderzoeken.
Uit verschillende reacties op internet begrijp ik dat er wisselend is gereageerd op deze kleine roman. Ik ben niet onverdeeld enthousiast – het vierde deel kwam op mij over als een soort noodgreep om het verhaal rond te breien –, maar het heeft me in ieder geval wel nieuwsgierig gemaakt naar ander werk van deze schrijfster.
Katja Lange-Müller | Böse Schafe
Katja Lange-Müller op Wikipedia (Duits)
flickr
zaterdag 11 juli 2009
Arndaldur Indriðason | Onderkoeld
Arnaldur Indriðason - Onderkoeld. Amsterdam/Antwerpen, Q, 2009 (1, Nederland). Oorspronkelijke IJslandse titel Harðskafi, vertaald door Marcel Otten, 233 pagina's. 2007 (1, IJsland).
In Þingvellir, waar in een ver verleden de Vikingen hun eerste parlement hielden, wordt een vrouw dood aangetroffen in haar zomerhuis. Alles wijst erop dat ze zelf een einde aan haar leven heeft gemaakt. Als inspecteur Erlendur een opname in handen krijgt van een geheimzinnige seance waarbij deze vrouw kort voor haar overlijden aanwezig was, besluit hij uit te zoeken waarom ze zelfmoord pleegde.
Onderkoeld is een rasechte Indriðason met Erlendur in de hoofdrol. De inspecteur wordt tijdens zijn zoektocht steeds opnieuw herinnerd aan de verdwijning van zijn eigen broer - en gaat de confrontatie met het verleden eindelijk aan.
Deze thriller bestaat uit drie verhaallijnen. De eerste is de zelfmoord van María, die weliswaar niet leidt tot een officieel onderzoek, maar wel door Erlendur, een regelmatig terugkerend personage van Indriðason, wordt onderzocht omdat het voorval hem maar niet loslaat.
Dan zijn er de verdwijningen van Dúna en Davíđ, die al meer dan dertig jaar niet opgelost zijn, waar Erlendur zich nog eens in vastbijt. Omdat de vader van Davíđ op sterven ligt, doet Erlendur nog een poging om tot een doorbraak te komen.
De derde verhaallijn is een persoonlijke, waarin dochter Eva Lind Erlendur dwingt eindelijk een gesprek aan te gaan met haar moeder, zijn ex-vrouw en waarin de lezer eindelijk ervaart onder welke omstandigheden Erlendurs broertje verdween. Over dat laatste is al veel gesproken in eerdere thrillers waarin Erlendur de hoofdrol had, maar wat er nu gebeurd is, was nog niet duidelijk.
Erlendur wordt gedwongen terug te kijken naar zijn eigen leven, naar gebeurtenissen waarop hij geen invloed heeft gehad zoals de verdwijning van zijn broertje, waardoor jaren later zijn doen en laten nog steeds wordt bepaald, maar ook naar zaken waarop hij wel invloed heeft gehad, zoals het verlaten van zijn gezin en het niet leggen van contact met zijn kinderen.
Zoals altijd bij een goede detective van Indriđason blijkt gedurende het verhaal hoe ingenieus het verhaal uitgedacht en geconstrueerd is. Deze detective heeft echter iets extra’s, namelijk de persoonlijke ontwikkeling die hoofdpersonage Erlendur in deze roman doormaakt. Ben je op zoek naar een thriller om je zomervakantie door te komen, dan is dit boek een goede aankoop!
Arnaldur Indriðason | Grafteken
Arnaldur Indriðason | Doodskap
Arnaldur Indriðason | Onderstroom
Arnaldur Indriðason | Het koningsboek
Arnaldur Indriðason | Winternacht
Arnaldur Indriðason op Wikipedia
flickr
In Þingvellir, waar in een ver verleden de Vikingen hun eerste parlement hielden, wordt een vrouw dood aangetroffen in haar zomerhuis. Alles wijst erop dat ze zelf een einde aan haar leven heeft gemaakt. Als inspecteur Erlendur een opname in handen krijgt van een geheimzinnige seance waarbij deze vrouw kort voor haar overlijden aanwezig was, besluit hij uit te zoeken waarom ze zelfmoord pleegde.
Onderkoeld is een rasechte Indriðason met Erlendur in de hoofdrol. De inspecteur wordt tijdens zijn zoektocht steeds opnieuw herinnerd aan de verdwijning van zijn eigen broer - en gaat de confrontatie met het verleden eindelijk aan.
Deze thriller bestaat uit drie verhaallijnen. De eerste is de zelfmoord van María, die weliswaar niet leidt tot een officieel onderzoek, maar wel door Erlendur, een regelmatig terugkerend personage van Indriðason, wordt onderzocht omdat het voorval hem maar niet loslaat.
Dan zijn er de verdwijningen van Dúna en Davíđ, die al meer dan dertig jaar niet opgelost zijn, waar Erlendur zich nog eens in vastbijt. Omdat de vader van Davíđ op sterven ligt, doet Erlendur nog een poging om tot een doorbraak te komen.
De derde verhaallijn is een persoonlijke, waarin dochter Eva Lind Erlendur dwingt eindelijk een gesprek aan te gaan met haar moeder, zijn ex-vrouw en waarin de lezer eindelijk ervaart onder welke omstandigheden Erlendurs broertje verdween. Over dat laatste is al veel gesproken in eerdere thrillers waarin Erlendur de hoofdrol had, maar wat er nu gebeurd is, was nog niet duidelijk.
Erlendur wordt gedwongen terug te kijken naar zijn eigen leven, naar gebeurtenissen waarop hij geen invloed heeft gehad zoals de verdwijning van zijn broertje, waardoor jaren later zijn doen en laten nog steeds wordt bepaald, maar ook naar zaken waarop hij wel invloed heeft gehad, zoals het verlaten van zijn gezin en het niet leggen van contact met zijn kinderen.
Zoals altijd bij een goede detective van Indriđason blijkt gedurende het verhaal hoe ingenieus het verhaal uitgedacht en geconstrueerd is. Deze detective heeft echter iets extra’s, namelijk de persoonlijke ontwikkeling die hoofdpersonage Erlendur in deze roman doormaakt. Ben je op zoek naar een thriller om je zomervakantie door te komen, dan is dit boek een goede aankoop!
Arnaldur Indriðason | Grafteken
Arnaldur Indriðason | Doodskap
Arnaldur Indriðason | Onderstroom
Arnaldur Indriðason | Het koningsboek
Arnaldur Indriðason | Winternacht
Arnaldur Indriðason op Wikipedia
flickr
dinsdag 7 juli 2009
Wladimir Kaminer | Es gab keinen Sex im Sozialismus
Wladimir Kaminer - Es gab keinen Sex im Sozialismus Legenden und Missverständnisse des vorigen Jahrhunderts. München, Goldmann Manhattan, 2009 (2), 236 Seiten. März 2009 (1).
Goodbye, Lenin! Hier kommt der Sozialismus, wie Wladimir Kaminer ihn sieht
Das Leben ist voller Missverständnisse, vor allem hinsichtlich der untergegangenen Heimat von Wladimir Kaminer. Die Sowjetunion war ein Land voller Überraschungen und Abenteuer, vom Kauf eines Neuwagens über die lebensgefährlichen Feierlichkeiten zum Tag der Kosmonautik bis zur täglichen Jagd nach Schnäppchen wie Brillen, Nasentropfen und Steppenschildkröten aus Kasachstan. Dass es keinen Sex im Sozialismus gab, ist natürlich nur einer der Irrtümer, die in diesem Buch auf hinreißend komische Art auf die Müllhalde der Geschichte befördert werden.
In deze verzameling korte en langere verhalen doet Kaminer zijn best misverstanden over het leven in de Sovjet-Unie te ontzenuwen. Hij begint direct al in het eerste verhaal met het misverstand dat er geen sprake zou zijn van seks in de Sovjet-Unie door te vertellen hoe dit misverstand kon ontstaan tijdens een eerste live tv-verbinding tussen Amerika en de Sovjet-Unie.
Kaminer behandelt vervolgens een groot aantal onderwerpen, waarbij hij de "jeugd van nu" haarfijn uitlegt hoe het er in de vorige eeuw aan toe ging in dat inmiddels niet meer bestaande land, de Sovjet-Unie. Hij doet dat op een humoristische manier, die mij steeds weer aanspreekt. Toch sluipt er ook een serieuze ondertoon in zijn verhalen, bijvoorbeeld als hij vertelt hoe hij zich schaamde voor het woord "Joods", dat in zijn binnenlandse paspoort werd vermeld achter het woord "nationaliteit", terwijl bij klasgenoten op de plek gewoon het woord "Russisch" stond.
In de verhalen wordt het leven in de Sovjet-Unie niet verheerlijkt, maar zo beschreven dat je bij jezelf al dan niet met een glimlach denkt dat het inderdaad was zoals Kaminer het verwoordt. Het is een mooi monument in woorden voor dat verdwenen land, de Sovjet-Unie.
Wladimir Kaminer | Meine Russischen Nachbarn
Wladimir Kaminer | Ich bin kein Berliner
Wladimir Kaminer (Duits)
Wladimir Kaminer op Wikipedia (Duits)
flickr
Goodbye, Lenin! Hier kommt der Sozialismus, wie Wladimir Kaminer ihn sieht
Das Leben ist voller Missverständnisse, vor allem hinsichtlich der untergegangenen Heimat von Wladimir Kaminer. Die Sowjetunion war ein Land voller Überraschungen und Abenteuer, vom Kauf eines Neuwagens über die lebensgefährlichen Feierlichkeiten zum Tag der Kosmonautik bis zur täglichen Jagd nach Schnäppchen wie Brillen, Nasentropfen und Steppenschildkröten aus Kasachstan. Dass es keinen Sex im Sozialismus gab, ist natürlich nur einer der Irrtümer, die in diesem Buch auf hinreißend komische Art auf die Müllhalde der Geschichte befördert werden.
In deze verzameling korte en langere verhalen doet Kaminer zijn best misverstanden over het leven in de Sovjet-Unie te ontzenuwen. Hij begint direct al in het eerste verhaal met het misverstand dat er geen sprake zou zijn van seks in de Sovjet-Unie door te vertellen hoe dit misverstand kon ontstaan tijdens een eerste live tv-verbinding tussen Amerika en de Sovjet-Unie.
Kaminer behandelt vervolgens een groot aantal onderwerpen, waarbij hij de "jeugd van nu" haarfijn uitlegt hoe het er in de vorige eeuw aan toe ging in dat inmiddels niet meer bestaande land, de Sovjet-Unie. Hij doet dat op een humoristische manier, die mij steeds weer aanspreekt. Toch sluipt er ook een serieuze ondertoon in zijn verhalen, bijvoorbeeld als hij vertelt hoe hij zich schaamde voor het woord "Joods", dat in zijn binnenlandse paspoort werd vermeld achter het woord "nationaliteit", terwijl bij klasgenoten op de plek gewoon het woord "Russisch" stond.
In de verhalen wordt het leven in de Sovjet-Unie niet verheerlijkt, maar zo beschreven dat je bij jezelf al dan niet met een glimlach denkt dat het inderdaad was zoals Kaminer het verwoordt. Het is een mooi monument in woorden voor dat verdwenen land, de Sovjet-Unie.
Wladimir Kaminer | Meine Russischen Nachbarn
Wladimir Kaminer | Ich bin kein Berliner
Wladimir Kaminer (Duits)
Wladimir Kaminer op Wikipedia (Duits)
flickr
zondag 5 juli 2009
Bas Heijne | Hollandse toestanden
Bas Heijne – Hollandse toestanden Nieuwe opmerkingen over Nederland. Amsterdam/Rotterdam, Prometheus/NRC Handelsblad, 2005, 205 pagina’s.
6 mei 2001 en 2 november 2004 maakten voorgoed een einde aan de illusie dat Nederland een gelukkige uitzondering was. In Hollandse toestanden richt Bas Heijne een nietsontziende blik op een natie die wanhopig op zoek is naar een moraal.
Of het nu over de oorlog in Irak gaat of over de islam in Nederland, steeds weer probeert Heijne te achterhalen war het werkelijk om gaat, wat er achter het opzichtige vertoon in de politiek en in de media schuilgaat. Niets wordt uit de weg gegaan: het misbaar van nieuw rechts, de linkse leegte en het multiculturele melodrama. Niet te vergeten: de onstuitbare opkomst van Patty Brard, het Nederlandse elftal als nationale depressie, de Tokkies als vitaal levensgevoel, en de Hazes-doctrine.
Hollandse toestanden is een even opwindende als urgente bundel beschouwingen voor iedereen die Nederland nog niet heeft opgegeven.
Deze week kwam er een briefje van de bibliotheek, of ik dit boek terug wilde brengen omdat het door een andere lener is gereserveerd. Ik heb het boek al sinds vorig jaar voorjaar in een steeds wisselend rijtje bibliotheekboeken staan die ik, echt waar, binnenkort ga lezen.
Het briefje heeft ervoor gezorgd dat ik deze verzameling essays nu eindelijk heb gelezen, maar het gevolg is wel dat ik het nu toch onder enige tijdsdruk las. Terwijl ik me na De wijde wereld juist had voorgenomen dat ik voortaan altijd voor ieder stukje dat Bas Heijne heeft geschreven ruim de tijd zou nemen.
Heijne bespreekt interessante thema’s, zoals de waan van de dag in de politiek en de media, de manier waarop in onze samenleving over de vrijheid van meningsuiting wordt gedacht of wat hij noemt de Hazes-doctrine: het beschuldigen van een medemens of land van ergere daden dan je eigen daden om zo die eigen daden te rechtvaardigen. Ook bekijkt hij de manier waarop er met cultuur in Nederland wordt omgegaan kritisch. Hoe kan het bijvoorbeeld zo zijn dat een presentatrice van een boekenprogramma trots verkondigt dat zij nooit een boek leest?
Dit is weer een bundel essays die niet alleen prettig leest, maar ook aanzet tot nadenken. Probeer het zelf ook eens!
Bas Heijne | De wijde wereld
Bas Heijne op Wikipedia
flickr
6 mei 2001 en 2 november 2004 maakten voorgoed een einde aan de illusie dat Nederland een gelukkige uitzondering was. In Hollandse toestanden richt Bas Heijne een nietsontziende blik op een natie die wanhopig op zoek is naar een moraal.
Of het nu over de oorlog in Irak gaat of over de islam in Nederland, steeds weer probeert Heijne te achterhalen war het werkelijk om gaat, wat er achter het opzichtige vertoon in de politiek en in de media schuilgaat. Niets wordt uit de weg gegaan: het misbaar van nieuw rechts, de linkse leegte en het multiculturele melodrama. Niet te vergeten: de onstuitbare opkomst van Patty Brard, het Nederlandse elftal als nationale depressie, de Tokkies als vitaal levensgevoel, en de Hazes-doctrine.
Hollandse toestanden is een even opwindende als urgente bundel beschouwingen voor iedereen die Nederland nog niet heeft opgegeven.
Deze week kwam er een briefje van de bibliotheek, of ik dit boek terug wilde brengen omdat het door een andere lener is gereserveerd. Ik heb het boek al sinds vorig jaar voorjaar in een steeds wisselend rijtje bibliotheekboeken staan die ik, echt waar, binnenkort ga lezen.
Het briefje heeft ervoor gezorgd dat ik deze verzameling essays nu eindelijk heb gelezen, maar het gevolg is wel dat ik het nu toch onder enige tijdsdruk las. Terwijl ik me na De wijde wereld juist had voorgenomen dat ik voortaan altijd voor ieder stukje dat Bas Heijne heeft geschreven ruim de tijd zou nemen.
Heijne bespreekt interessante thema’s, zoals de waan van de dag in de politiek en de media, de manier waarop in onze samenleving over de vrijheid van meningsuiting wordt gedacht of wat hij noemt de Hazes-doctrine: het beschuldigen van een medemens of land van ergere daden dan je eigen daden om zo die eigen daden te rechtvaardigen. Ook bekijkt hij de manier waarop er met cultuur in Nederland wordt omgegaan kritisch. Hoe kan het bijvoorbeeld zo zijn dat een presentatrice van een boekenprogramma trots verkondigt dat zij nooit een boek leest?
Dit is weer een bundel essays die niet alleen prettig leest, maar ook aanzet tot nadenken. Probeer het zelf ook eens!
Bas Heijne | De wijde wereld
Bas Heijne op Wikipedia
flickr
zaterdag 4 juli 2009
Marlene van Niekerk | Triomf
Marlene van Niekerk - Triomf. Amsterdam, Rainbow Pockets, april 2008, 479 pagina's. Oorspronkelijke Afrikaanse titel: Triomf, vertaald door Riet de Jong-Goossens en Robert Dorsman. Eerste Afrikaanse uitgave: 1994, eerste Nederlandse uitgave: 2000.
De broers Pop en Treppie Benade wonen samen met hun zus Mol en haar zoon Lambert in Triomf, een wijk voor arme, blanke Afrikaners in Johannesburg. Aan de vooravond van de eerste democratische verkiezingen in Zuid-Afrika leeft de familie toe naar de verjaardag van Lambert. Wat gebeurt er na de verkiezingen en krijgt Lambert zijn verjaardagscadeau? Triomf is een roman over een gezin dat zijn weg probeert te vinden in een maatschappij verscheurd door geweld en racisme. In dit alom geprezen boek laat Marlene van Niekerk de rauwe, ontspoorde kant van Zuid-Afrika zien.
Heb je het eind van de jaren ’80 in Nederland doorgebracht, dan denk je bij het lezen van dit boek of je nu wilt of niet aan de familie Flodder. De eerste indruk van deze familie, bestaande uit twee broers, hun zus en haar zoon, is dat het een losgeslagen zootje ongeregeld is. Gaandeweg blijkt dat de familie Flodder nog een tamelijk onschuldige familie is in vergelijking met de familie Benade.
De familie is blank, maar ze behoort tot de armste onderlaag van die blanke bevolking, die net zo weinig kansen kreeg tijdens het apartheidsregime in Zuid-Afrika als de zwarte en gekleurde bevolking. Het gevolg is dat het gezin een uitzichtloos bestaan leidt in de wijk Triomf in Johannesburg, die gebouwd is op de resten van een in de jaren ’50 platgewalste zwarte wijk. Toch voelt de familie zich verheven boven de andere bevolkingsgroepen en klampt zij zich, op zoek naar een gevoel van geborgenheid, aan elkaar vast.
Vanaf het begin echter is duidelijk dat er een geheim is binnen de familie. Zoon Lambert weet niet dat Pop, Treppie en Mol broer en zus zijn, noch dat niet helemaal duidelijk is wie van de broers nu zijn vader is. Ook is vanaf het begin duidelijk dat de incest zich in de volgende generatie voortzet. Bij gebrek aan een beter maakt zoon Lambert namelijk ook gebruik van de seksuele diensten van moeder Mol. Tussen de vier gezinsleden is er voortdurend sprake van dreigend geweld. De belofte dat Lambert voor zijn veertigste verjaardag een bezoek van een prostituee cadeau krijgt, zet de verhoudingen nog eens extra op scherp.
Na Lamberts veertigste verjaardag zullen bovendien de eerste verkiezingen na de afschaffing van de apartheid plaatsvinden. De campagne die daarvoor gevoerd wordt en de maatschappelijke spanningen rond die verkiezingen vormen een rode draad. De Benades denken dat na de verkiezingen “de hel zal losbreken” en dat zij hun heil beter “in het noorden” kunnen zoeken. Er worden dan ook driftig voorbereidingen getroffen voor als het moment daar is.
Wat opvalt in deze roman is dat de hoofdstukken steeds vanuit het perspectief van één van de personages is geschreven, waarbij Van Niekerk veel gebruikmaakt van interne dialoog. Ieder personage heeft zijn eigen manier van omgaan met taal en dat vindt zijn weerslag in de taal die in de verschillende hoofdstukken gebruikt is. Kijk bijvoorbeeld niet op van zinsnedes als “hun hebben” of “fatsoendelijk”. Een slimme vondst van de schrijfster, die voor zover je kunt overzien zonder het origineel te hebben gelezen goed is weergegeven door de vertalers.
Ook vallen de vele verwijzingen naar bijbelse teksten op, vooral in de hoofdstukken waarin de wekelijkse bezoeken van twee Jehovagetuigen worden beschreven. Het wekt de indruk dat de broers en zus religieus zijn opgevoed, maar het staat haaks op het dagelijks leven dat zij met elkaar leiden. Door hun gedrag en uitspraken ogen de personages onsympathiek, maar Van Niekerk weet toch ook compassie te wekken, juist door de uitzichtloosheid van de situatie waarin de familie zich bevindt te benadrukken.
Van Van Niekerk las ik eerder de roman Agaat. Bij die roman had ik wat aanloopproblemen, maar dat was bij deze roman niet het geval. Je weet als lezer weliswaar dat het niet anders dan slecht kan aflopen, maar de roman is zo geschreven dat je toch wilt doorlezen om uit te vinden hoe het dan precies afloopt. Dat zal ik hier natuurlijk niet uit de doeken doen, dat kun je beter zelf lezen.
Marlene van Niekerk | Agaat
Marlene van Niekerk op Wikipedia
flickr
De broers Pop en Treppie Benade wonen samen met hun zus Mol en haar zoon Lambert in Triomf, een wijk voor arme, blanke Afrikaners in Johannesburg. Aan de vooravond van de eerste democratische verkiezingen in Zuid-Afrika leeft de familie toe naar de verjaardag van Lambert. Wat gebeurt er na de verkiezingen en krijgt Lambert zijn verjaardagscadeau? Triomf is een roman over een gezin dat zijn weg probeert te vinden in een maatschappij verscheurd door geweld en racisme. In dit alom geprezen boek laat Marlene van Niekerk de rauwe, ontspoorde kant van Zuid-Afrika zien.
Heb je het eind van de jaren ’80 in Nederland doorgebracht, dan denk je bij het lezen van dit boek of je nu wilt of niet aan de familie Flodder. De eerste indruk van deze familie, bestaande uit twee broers, hun zus en haar zoon, is dat het een losgeslagen zootje ongeregeld is. Gaandeweg blijkt dat de familie Flodder nog een tamelijk onschuldige familie is in vergelijking met de familie Benade.
De familie is blank, maar ze behoort tot de armste onderlaag van die blanke bevolking, die net zo weinig kansen kreeg tijdens het apartheidsregime in Zuid-Afrika als de zwarte en gekleurde bevolking. Het gevolg is dat het gezin een uitzichtloos bestaan leidt in de wijk Triomf in Johannesburg, die gebouwd is op de resten van een in de jaren ’50 platgewalste zwarte wijk. Toch voelt de familie zich verheven boven de andere bevolkingsgroepen en klampt zij zich, op zoek naar een gevoel van geborgenheid, aan elkaar vast.
Vanaf het begin echter is duidelijk dat er een geheim is binnen de familie. Zoon Lambert weet niet dat Pop, Treppie en Mol broer en zus zijn, noch dat niet helemaal duidelijk is wie van de broers nu zijn vader is. Ook is vanaf het begin duidelijk dat de incest zich in de volgende generatie voortzet. Bij gebrek aan een beter maakt zoon Lambert namelijk ook gebruik van de seksuele diensten van moeder Mol. Tussen de vier gezinsleden is er voortdurend sprake van dreigend geweld. De belofte dat Lambert voor zijn veertigste verjaardag een bezoek van een prostituee cadeau krijgt, zet de verhoudingen nog eens extra op scherp.
Na Lamberts veertigste verjaardag zullen bovendien de eerste verkiezingen na de afschaffing van de apartheid plaatsvinden. De campagne die daarvoor gevoerd wordt en de maatschappelijke spanningen rond die verkiezingen vormen een rode draad. De Benades denken dat na de verkiezingen “de hel zal losbreken” en dat zij hun heil beter “in het noorden” kunnen zoeken. Er worden dan ook driftig voorbereidingen getroffen voor als het moment daar is.
Wat opvalt in deze roman is dat de hoofdstukken steeds vanuit het perspectief van één van de personages is geschreven, waarbij Van Niekerk veel gebruikmaakt van interne dialoog. Ieder personage heeft zijn eigen manier van omgaan met taal en dat vindt zijn weerslag in de taal die in de verschillende hoofdstukken gebruikt is. Kijk bijvoorbeeld niet op van zinsnedes als “hun hebben” of “fatsoendelijk”. Een slimme vondst van de schrijfster, die voor zover je kunt overzien zonder het origineel te hebben gelezen goed is weergegeven door de vertalers.
Ook vallen de vele verwijzingen naar bijbelse teksten op, vooral in de hoofdstukken waarin de wekelijkse bezoeken van twee Jehovagetuigen worden beschreven. Het wekt de indruk dat de broers en zus religieus zijn opgevoed, maar het staat haaks op het dagelijks leven dat zij met elkaar leiden. Door hun gedrag en uitspraken ogen de personages onsympathiek, maar Van Niekerk weet toch ook compassie te wekken, juist door de uitzichtloosheid van de situatie waarin de familie zich bevindt te benadrukken.
Van Van Niekerk las ik eerder de roman Agaat. Bij die roman had ik wat aanloopproblemen, maar dat was bij deze roman niet het geval. Je weet als lezer weliswaar dat het niet anders dan slecht kan aflopen, maar de roman is zo geschreven dat je toch wilt doorlezen om uit te vinden hoe het dan precies afloopt. Dat zal ik hier natuurlijk niet uit de doeken doen, dat kun je beter zelf lezen.
Marlene van Niekerk | Agaat
Marlene van Niekerk op Wikipedia
flickr
Abonneren op:
Posts (Atom)
