Nausicaa Marbe | Mândraga

Nausicaa Marbe - Mândraga. Amsterdam, Meulenhoff, mei 1999 (3), 222 pagina's. Februari 1998 (1).

Mândraga is de naam van het landgoed in Roemenië dat honderden jaren in bezit was van de familie Arvanitidis, tot het door het communistische regime werd onteigend. Rond Mândraga speelt zich de geschiedenis af van twee families, een joodse en een Griekse, die het landgoed bewoonden en de inval van de Russen trotseerden, maar uiteindelijk moesten vertrekken, en het is Mândraga waar de hoofdpersoon Ira Arvanitidis na jaren weer terechtkomt.
De dertigjarige Ira woont al twaalf jaar in Nederland als ze door de naderende dood van haar vader besluit naar Roemenië terug te keren. Daar wordt ze geconfronteerd met de complexiteit van haar gevoelens jegens het land dat ze verlaten heeft.
Nausicaa Marbe vervlecht in haar debuutroman op een indrukwekkende manier de historische en politieke realiteit van een bewogen land met het verhaal en het innerlijke leven van de personages. Uit het boek rijst een beeld op van twee unieke families, die zich nooit laten verslaan door de gruwelijke politieke omstandigheden waarin hun leven zich afspeelt, maar die te allen tijde de joie de vivre behouden die hen in staat stelt te overleven.

Nausicaa Marbe (1963) groeide op in Boekarest in een Grieks-joods gezin. Sinds 1982 woont en werkt ze in Nederland. Mândraga is haar debuutroman.

Mândraga is de eerste roman van de Roemeens-Nederlandse Nausicaa Marbe. Uit informatie op internet begrijp ik dat een gedeeltelijk autobiografische roman is. De kern van het verhaal: een in Nederland wonende Roemeense vrouw keert terug naar haar land van geboorte, om afscheid te nemen van haar vader, die op sterven ligt. Eenmaal thuis wordt ze geconfronteerd met verwarrende emoties en lijkt Nederland verder weg dan ooit.

Mandrâga is geen meesterwerk. Marbe vertelt veel in deze roman, terwijl de roman uit net iets meer dan tweehonderd pagina’s bestaat.Het verhaal springt heen en weer in de tijd, van de Tweede Wereldoorlog tot het heden, de jaren ’90 van de vorige eeuw. Dat maakt dat er weinig ruimte is om het vertelde uit te werken, historische veranderingen worden aangestipt in het ene hoofdstuk, en dan gaan we weer door naar een volgend moment in de geschiedenis. Het lijkt wel alsof de schrijfster te veel in dit boek heeft willen stoppen.

Het belangrijkste thema van deze roman is voor mij identiteit. En dan specifiek het 'lot van de migrant'. Je verlaat je eigen land voor een tweede vaderland. Hoewel je er dus een vaderland en een thuis bij krijgt, groeit de verwarring: je hoort eigenlijk nergens meer thuis. Wat eens thuis was, verandert in je afwezigheid, soms – zoals in het geval van Roemenië na het afzetten van Ceaușescu – onherkenbaar. Je bent er slechts op afstand getuige van, je neemt niet deel aan die veranderingen. Je beeld van thuis klopt niet meer, want het land uit je herinnering bestaat niet meer, en dat tast uiteindelijk ook het beeld dat je van jezelf hebt aan. Dat is, denk ik, de crisis waarin Ira belandt als zij terugkeert naar Boekarest.

Helemaal geslaagd als roman is Mândraga niet, maar ik heb niet, zoals sommigen op internet schrijven, de drang gehad om het boek weg te leggen. Dat zal vast komen doordat ik het interessant vind over Oost-Europa te lezen. Een boek dus dat zeker interessant is voor eenieder die enigszins in Oost-Europa of specifiek Roemenië geïnteresseerd is.

Nausicaa Marbe op Wikipedia

flickr