zondag 29 maart 2009

Tim Krabbé | Een tafel vol vlinders

Tim Krabbé – Een tafel vol vlinders. Amsterdam, CPNB, 2009, 90 pagina’s.

En Bram was zijn zoon. Juist omdat hij het niet was – van je eigen zou je verplicht zijn te houden, waardoor je altijd moest twijfelen of je het wel echt deed; van Bram hield hij omdat het Bram was.


Als ik me niet vergis heb ik bijna twintig jaar geleden voor het laatst een boek van Krabbé gelezen. Ik wist niet zo goed wat ik van dit boekje moest verwachten. Ik moet zeggen: ik heb er een fijne zondagavond mee doorgebracht.

Het verhaal valt uiteen in twee gedeeltes: het eerste gedeelte is geschreven vanuit het perspectief van Fred, de man die fungeert als de vader van Bram, en het tweede gedeelte vanuit het perspectief van Bram, de zoon. In het eerste gedeelte lees je hoe het met Bram afloopt, in het tweede gedeelte lees je waarom het met Bram zoals het met hem afloopt.

Beide gedeeltes zijn op hun eigen manier waardevol. In het eerste gedeelte vond ik vooral de manier waarop Fred het erkennen van wat er met Bram is gebeurd ontroerend, en herkenbaar. In het tweede gedeelte beschrijft Krabbé het overweldigende gevoel van een prille verliefdheid voor mijn gevoel ontzettend treffend.

Ik ben tot de conclusie gekomen dat ik toch maar eens iets van Krabbé moet lenen in de bibliotheek.

Tim Krabbé

flickr

Annie Proulx | Fine Just the Way It Is

Annie Proulx – Fine Just the Way It Is Wyoming Stories. London, Fourth Estate, 2008 (2), 221 pagina's. 2008 (1).

Tekst van bol.com bij gebrek aan flaptekst:
The fantastic new collection of stories from the Pulitzer Prize winning author of The Shipping News and Brokeback Mountain. Fine Just The Way It Is marks Annie Proulx's return to the Wyoming of Brokeback Mountain and the familiar cast of hardy, unsentimental prairie folk. The stories are cast over centuries, and capture the voices and lives of the settlers this sagebrushed and weatherworn country has known, from the native Indian tribes to the modern day ranch owners and politicians, and their cowboy forebears. In 'A Family Man', an old man nearing the end of his life unburdens himself of the weighty family secrets that were his father's unwelcome legacy. 'Them Old Cowboy Songs' follows Archie and Rosie, a young pioneer couple, and their hardships in their attempt to homestead in the exposed wintry expanses of the prairie, and 'Testimony of the Donkey' finds a young international couple, Marc and Caitlin, struggling with much more modern concerns, and confronting uncertainty as their relationship comes to its end. These are stories of desperation and hard times, often marked by an inescapable sadness, set in a landscape both brutal and magnificent. Enlivened by folk tales, flights of fancy, and details of ranch and rural work, they juxtapose Wyoming's traditional character and attitudes – confrontation of tough problems, prejudice, persistence in the face of difficulty – with the more benign values of the new west. These are bold, elegant and memorable pieces, and once more confirm Annie Proulx as one of the most talented, unique short story writers in the language.


Dit is de derde verhalenbundel van Proulx die gesitueerd is in Wyoming. Net als in de voorgaande bundels voert Proulx in deze verhalen bijzondere personages op. Het leven van Proulx’ personages – allen heel gewone, hard werkende mensen – gaat niet over rozen, en de meeste verhalen hebben dan ook een tragisch, vaak open einde. Juist die tragiek maakt deze bundel zo bijzonder en ontroerend.

Verder bewonder ik Proulx’ schrijfstijl. Zij kan in een paar woorden of zinnen een zo reëel beeld van haar personages schetsen, dat je ze ze voor je ziet in de prairie. Voor iemand die altijd heel veel woorden nodig heeft, is zo schrijven (of praten) een haast onmogelijk iets!

Nieuw in deze bundel zijn twee verhalen waarin de duivel als hoofdpersonage fungeert. In deze verhalen levert Proulx via de duivel kritiek op de moderne Amerikaanse samenleving, bijvoorbeeld op het gemak waarmee leningen worden verstrekt of de manier waarop met natuurbeheer wordt omgegaan. In deze twee verhalen kun je Proulx zelfs op humor betrappen!

Ik heb dit boek geleend van de Openbare Bibliotheek Groningen. Toen ik het twee weken geleden meenam, was er een aardige mevrouw die het boek tegelijk met mij als “nieuw” zag liggen tussen de Engelse boeken. Zij vertelde me dat ze iedere keer weer vol goede moed aan een boek van Proulx begon, om het dan toch weer teleurgesteld weg te leggen, omdat het op de een of andere manier niet klikt tussen Proulx en deze mevrouw. Zij heeft me daarom vriendelijk verzocht het boek vooral als eerste mee te nemen, zij kon nog wel even wachten op haar volgende teleurstelling. Ik ben blij dat mijn hooggespannen verwachtingen andermaal zijn uitgekomen!

Annie Proulx op Wikipedia (Engels)

flickr

zaterdag 21 maart 2009

Sylvia Witteman | Pekingeend bij nacht

Sylvia Witteman – Pekingeend bij nacht En andere pogingen tot Echt Heel Gelukkig Worden. Amsterdam/Antwerpen, De Arbeiderspers, 2007, 239 pagina’s.

Sylvia Witteman geldt al jaren als een van de meest geliefde columnisten van Nederland. In dit boek is een royale selectie uit haar werk samengebracht.


Iedere dinsdag en zaterdag verheug ik mij op het lezen van de Volkskrant, omdat er op die dagen respectievelijk een recept en een column van Sylvia Witteman in de krant staan. In dit boek zijn columns verzameld die op de zaterdagen in de krant stonden.

Hoewel ik ze al eens gelezen had, heb ik nu weer met veel plezier gelezen. In tegenstelling tot Conny Braam lukt het Witteman wel om de overdrijving als stijlfiguur te gebruiken zonder dat het overtrokken wordt.

Witteman beschrijft uiteenlopende zaken als het lezen van boodschappenlijstjes in de supermarkt, het tragische lot van jonge eendjes in de Haagse gracht voor haar huis, hoe het is om als freelancer te werken, haar kijk op reizen met de trein of op wintersporten in Rusland. Ook haar drie kinderen komen regelmatig voorbij, op een manier die ook voor mensen zonder kinderen interessant is.

Kees van Kooten wordt op de achterflap geciteerd. Hij prijst Wittemans zelfrelativering, en het feit dat haar stukken over mislukken gaan “en als iets mislukt, is het leuk”. Dat moet dan verklaren waarom ik de laatste dagen zo koortsachtig in dit boek heb gelezen. Gelukkig was er gisteren weer een verse column!

Sylvia Witteman

flickr

maandag 16 maart 2009

Conny Braam | De Russische timmerman

Conny Braam – De Russische timmerman. Amsterdam/Antwerpen, Augustus, 2007, 301 pagina’s.

Voor Engel Henri Blazius is het uitzicht op de wereld beperkt tot de achtergevel van zijn moeders huis. Jaren geleden genoot Engel nationale bekendheid, als verdediger van een van terrorisme beschuldigde activist, nu leidt hij een kluizenaarsbestaan in een kleine caravan achter in haar tuin, waar hij zich wijdt aan zijn magnum opus: Gevaren die de Staat der Nederlanden bedreigen en hun oplossingen. Ervan overtuigd dat niet alleen de staat wordt bedreigd, heeft Engel zijn ‘eitje’ uitgerust met bewakingscamera’s, bewegingsmelders en afluisterapparatuur. Als zijn moeder besluit haar huis te laten verbouwen, lijken zijn angsten te worden bewaarheid door de komst van een Russische timmerman.
Hij slaat genadeloos van zich af. Door een opeenstapeling van leugens en waanbeelden, in combinatie met Engels meesterlijke overtuigingskracht, begint ook voor zijn omgeving de realiteit gevaarlijk te vertekenen.


Een titel die mijn aandacht direct trok in de bibliotheek, maar wat viel het tegen! Dit boek heb ik met pijn en moeite uitgelezen. Ik vond het erg moeilijk om de paranoia van hoofdpersoon Engel Blazius en de kolderieke ontwikkelingen waartoe deze leidt als geloofwaardig te beschouwen. Het was allemaal niet iets té veel over the top. Dat er taal- en stijlfouten in het boek staan, hielp ook niet echt.

Conny Braam

flickr

dinsdag 10 maart 2009

Василий Гроссман | Жизнь и судьба

Василий Гроссман – Жизнь и судьба. Москва, Книжная палата, 1990 (2), 671 pagina’s. 1988 (1)
Vasili Grossman - Zhizn’ i sud’ba. Moskva, Knizhnaya palata, 1990

Роман Вас. Гроссмана «Жизнь и судьба» - вторая книга дилогии, в центре которой Сталинградского битва. Первая книга «За правое дело» увидела свет в 1952 г. Вторая, законченная в 1960 г., пришла к читателю почти тридцать лет спустя.
«Жизнь и судьба» - роман-эпопея, огромное по социально-историческому охвату, многоплановое полотно, повествующее об одной из величайших битв в истории, о нераздельности бытия и смерти, о судьбах государства и личности. Его пронизывает великая и простая философская идея – жизнь это свобода.


Vorig jaar is dit boek in het Nederlands bij Balans verschenen onder de titel Leven en lot. De Nederlandse uitgave is prachtig en bijna 1000 pagina’s dik, maar ik heb 'm niet gekocht, omdat ik het Russische origineel al bijna 15 jaar ongelezen in de boekenkast had staan. Het werd dus tijd om me er eens aan te wagen.

In Nederland wordt dit boek gepromoot als de twintigste-eeuwse Oorlog en vrede. Overeenkomsten met deze klassieker van Tolstoj zijn er zeker. Grossman behandelt de strijd tegen de nazi’s en in het bijzonder de slag om Stalingrad, Tolstoj de strijd tegen Napoleons leger en de slag bij Borodino in het bijzonder. Beide veldslagen zijn beslissende moment gebleken en beide schrijvers beschrijven deze veldslagen op een bijzonder realistische en daardoor beklemmende manier.

Tegelijkertijd schetsen beide schrijvers een beeld van de Russische burgersamenleving door het lot van een aantal Russische families te beschrijven. Grossman gaat daarbij niet voorbij aan de minder fraaie kanten van Sovjet-Rusland, zoals de collectivisatie eind jaren ’20, de massale arrestaties van 1937, de alles overheersende bureaucratie en de angst die onder de bevolking heerst. Vrijheid – de vrijheid die de ideologie propageert, maar ook persoonlijke vrijheid die zich al dan niet durft te verzetten tegen die ideologie – wordt daarmee de eigenlijke hoofdpersoon van het boek.

Dit boek is in 1988 voor het eerst in Rusland verschenen. Toen het boek in 1961 was afgerond, werd niet Grossman, maar zijn boek “gearresteerd”. Het verdween in de archieven van de KGB. Tijdens de glasnost’ kon het toch verschijnen, omdat Grossman twee exemplaren bij vrienden had ondergebracht, die wel bewaard zijn gebleven.

Het is zeker geen vrolijk stemmend boek en door het grote aantal personages en plaatsen waar het verhaal zich afspeelt moet je je gedachten er voortdurend bij houden. Gelukkig bevat de Nederlandse vertaling wel een aantal duidelijke kaartjes en een zeer uitgebreide lijst personages. Laat je hier echter vooral niet door afschrikken, want het boek is écht meer dan de moeite waard!

Vasily Grossman op Wikipedia (Engels)

flickr