Василий Гроссман – Жизнь и судьба. Москва, Книжная палата, 1990 (2), 671 pagina’s. 1988 (1)
Vasili Grossman - Zhizn’ i sud’ba. Moskva, Knizhnaya palata, 1990
Роман Вас. Гроссмана «Жизнь и судьба» - вторая книга дилогии, в центре которой Сталинградского битва. Первая книга «За правое дело» увидела свет в 1952 г. Вторая, законченная в 1960 г., пришла к читателю почти тридцать лет спустя.
«Жизнь и судьба» - роман-эпопея, огромное по социально-историческому охвату, многоплановое полотно, повествующее об одной из величайших битв в истории, о нераздельности бытия и смерти, о судьбах государства и личности. Его пронизывает великая и простая философская идея – жизнь это свобода.
Vorig jaar is dit boek in het Nederlands bij Balans verschenen onder de titel Leven en lot. De Nederlandse uitgave is prachtig en bijna 1000 pagina’s dik, maar ik heb 'm niet gekocht, omdat ik het Russische origineel al bijna 15 jaar ongelezen in de boekenkast had staan. Het werd dus tijd om me er eens aan te wagen.
In Nederland wordt dit boek gepromoot als de twintigste-eeuwse Oorlog en vrede. Overeenkomsten met deze klassieker van Tolstoj zijn er zeker. Grossman behandelt de strijd tegen de nazi’s en in het bijzonder de slag om Stalingrad, Tolstoj de strijd tegen Napoleons leger en de slag bij Borodino in het bijzonder. Beide veldslagen zijn beslissende moment gebleken en beide schrijvers beschrijven deze veldslagen op een bijzonder realistische en daardoor beklemmende manier.
Tegelijkertijd schetsen beide schrijvers een beeld van de Russische burgersamenleving door het lot van een aantal Russische families te beschrijven. Grossman gaat daarbij niet voorbij aan de minder fraaie kanten van Sovjet-Rusland, zoals de collectivisatie eind jaren ’20, de massale arrestaties van 1937, de alles overheersende bureaucratie en de angst die onder de bevolking heerst. Vrijheid – de vrijheid die de ideologie propageert, maar ook persoonlijke vrijheid die zich al dan niet durft te verzetten tegen die ideologie – wordt daarmee de eigenlijke hoofdpersoon van het boek.
Dit boek is in 1988 voor het eerst in Rusland verschenen. Toen het boek in 1961 was afgerond, werd niet Grossman, maar zijn boek “gearresteerd”. Het verdween in de archieven van de KGB. Tijdens de glasnost’ kon het toch verschijnen, omdat Grossman twee exemplaren bij vrienden had ondergebracht, die wel bewaard zijn gebleven.
Het is zeker geen vrolijk stemmend boek en door het grote aantal personages en plaatsen waar het verhaal zich afspeelt moet je je gedachten er voortdurend bij houden. Gelukkig bevat de Nederlandse vertaling wel een aantal duidelijke kaartjes en een zeer uitgebreide lijst personages. Laat je hier echter vooral niet door afschrikken, want het boek is écht meer dan de moeite waard!
Vasily Grossman op Wikipedia (Engels)
flickr
Abonneren op:
Reacties posten (Atom)
Mijn vertaling van de flaptekst:
BeantwoordenVerwijderenDe roman "Zhizn' i sud'ba" ("Leven en lot") is het tweede boek van een dilogie rond de slag bij Stalingrad. Het eerste boek, "Za pravoe delo" ("Voor de juiste zaak") verscheen in 1952. Het tweede, afgerond in 1960, kwam bijna dertig jaar later tot de lezer.
"Zhizn' i sud'ba" is een epische roman, die een groot sociaal-historisch bereik heeft, een meerlagig verhaal, die vertelt over een van de grootste veldslagen in de geschiedenis, over de verbondenheid van het gewone leven de dood, over het lot van de staat en de mens. Het boek is doordrongen van een groots en eenvoudig filosofisch idee: leven, dat is vrijheid.