Rik Launspach | Man meisje dood

Rik Launspach - Man meisje dood. Amsterdam, De Bezige Bij, 2011, 519 pagina's.

In de zorgeloze jaren negentig verliest student taalwetenschappen en gelegenheidsdealer Amadeus de liefde van zijn leven. Op de vlucht voor duizend pijnlijke herinneringen reist hij af naar Azië, sluit ongewild vriendschap met een papaverboer, en keert terug als eigenaar van een succesvolle internationale onderneming. Zijn geluk is echter van korte duur, opnieuw is het een vrouw die zijn ondergang inluidt. Berooid begraaft Amadeus zich in de wetenschap en komt op het spoor van een wereldwijd misverstand. Vijftien jaar later belandt hij, nu in dienst van de NAVO, voor een tweede maal in de Afghaanse opiumvelden en wordt geconfronteerd met een ultieme keuze: is hij loyaal aan het Westen of aan zijn oude vrienden?

Man meisje dood is een duizelingwekkende roman over een grote liefde, een geniaal computerprogramma en de oeroude strijd tussen Oost en West.


Ondanks de ronkende tekst op de achterflap heeft Man meisje dood mij niet weten te boeien. De hoofdpersoon, Deus, stond me van meet af aan tegen en zijn gedweep met de meisjes Puck en Tatja vond ik ronduit vervelend. Hun gesprekken konden me evenmin boeien.

Het enige opvallende was dan nog dat het trio tijdens een van de door coke gevoede gesprekken kritiek uitten op een tv-serie over zes studenten vlak na de Tweede Wereldoorlog. Dat is natuurlijk Bij nader inzien, de verfilming van het boek van J.J. Voskuil, waarin Rik Launspach de rol van Maarten Koning speelde. Niet alleen is de serie, aldus deze studenten Nederlandse letteren, niet om aan te zien, ook de boeken van Voskuil deugen niet. Het oordeel van de studenten: als je niets beleeft, kun je beter geen boeken schrijven.

Na 140 bladzijden heb ik de strijd opgegeven. Er is heel veel gebeurd in deze 140 pagina's, maar als het boek me na al die bladzijden nog steeds niet boeit, zal het waarschijnlijk ook niet meer komen. Het idee om nog meer dan driehonderd bladzijden te moeten lezen stond me ineens zo tegen, dat ik het boek vanmiddag heb teruggebracht naar de bibliotheek.

Rik Launspach

flickr

J.J. Voskuil | De buurman

J.J. Voskuil - De buurman. Amsterdam, Uitgeverij Van Oorschot, februari 2012 (2), 304 pagina's. Februari 2012 (1).

J.J. Voskuil beschrijft in deze roman de vriendschap tussen Maarten en Nicolien Koning en hun twee homoseksuele buurmannen. Een vriendschap die gedoemd is te stranden. Tegelijk is het een snijdend tragikomisch portret van het huwelijk tussen beide echtelieden, waarin het wederzijds onbegrip tussen Nicolien en Maarten bijna potsierlijke vormen aanneemt.


Lezend in De buurman kwam ik tot de conclusie dat ik een vergissing heb begaan. Ik heb Binnen de huid nog niet gelezen. Dat vind ik jammer, omdat Voskuil in De buurman net als in Binnen de huid niet over het werk en de werkrelaties van Maarten Koning schrijft, maar over zijn persoonlijke relaties, vooral over de verhouding met zijn vrouw Nicolien. Wellicht was ik dan beter voorbereid geweest op de scenes die in deze roman beschreven worden.

De buurman is postuum gepubliceerd, omdat Voskuils vrouw er niet mee akkoord ging dat het boek werd gepubliceerd zo lang de bewuste buurman nog in leven was. Ook meldt zij in haar voorwoord dat zij het niet prettig vond dat de roman gepubliceerd zou worden omdat er zo veel geruzied wordt tussen Maarten en Nicolien. Nu de bewuste buurman overleden is, zet zij zich over dit laatste bezwaar heen.

Daar ben ik blij om. Het was heel prettig om deze roman, als aanvulling op Het bureau te lezen. Ook buiten zijn werk heeft Maarten Koning moeite met het onderhouden van relaties met anderen, zeker als hij vindt dat deze mensen hem niets te vertellen hebben, zoals het geval is bij buurmannen Petrus en Peer. Helaas voor hem besluit Nicolien dat er wel vriendschappelijke banden met de buurmannen moeten worden onderhouden. Zij zijn in haar ogen underdogs, vertrapte medemensen, omdat zij homoseksueel zijn, en dat is voor Nicolien aanleiding om hen op een voetstuk te plaatsen. Nicolien ziet het als haar taak om hen zo veel mogelijk te steunen. Daarbij is ze blind voor de werkelijke aard van de beide buurmannen, volgens Maarten.

Het is een waar genot om de dialogen tussen Maarten en Nicolien en de buurmannen te lezen. De eigenaardigheden van de buurmannen worden smeuïg beschreven en deden me voortdurend glimlachen. Dat de vriendschappelijke banden verbroken worden aan het einde van het boek als een van de buurmannen zich plotseling tegen Maarten keert, verbaast niet, maar Voskuil heeft het wel prachtig beschreven.

Moeilijker had ik het met de gesprekken tussen Maarten en Nicolien over de buurmannen. Het probleem daarbij is dat Nicolien geen enkel kwaad woord over de buurmannen wil horen, laat staan dat Maarten mag zeggen dat hij ze niet interessant vindt of dat zij dat ook van hem vinden. Ieder gesprek ontaardt in een discussie of, omdat Maarten zich vaak inhoudt, in een monoloog van Nicolien waarin zij voortdurend dezelfde grievende argumenten herhaalt. Maarten moet wel heel veel van Nicolien hebben gehouden om zo'n jarenlange litanie aan te horen.

In De buurman onderwerpt Maarten zijn meest nabije persoonlijke omgeving als vanouds aan een nauwkeurig onderzoek. Het resultaat is een roman die moeilijk weg te leggen is. Een aanrader.

J.J. Voskuil op Wikipedia

flickr