donderdag 19 mei 2011

Donna Leon | Salto Mortale

Donna Leon - Salto Mortale. Amsterdam, De Boekerij, 1997, 238 pagina's. Oorspronkelijke Engelse titel: Death and Judgement, vertaald door Frans Elsink. 1995 (Verenigde Staten, 1).

Salto mortale is een beklemmende thriller die zich afspeelt tegen een intrigerend decor, het mysterieuze Venetië waar de sympathieke en uiterst kundige commissaris van politie Guido Brunetti de wet handhaaft.

Wanneer commissaris Brunetti op een goede morgen naar zijn werk loopt, wordt zijn oog getrokken naar een schreeuwende krantenkop: TREIN DES DOODS. Een bekende advocaat blijkt tijdens de treinreis van Padua naar Venetië in een coupé te zijn vermoord. Een uit de hand gelopen roofoverval? Brunetti heeft zo zijn twijfels, zeker wanneer enkele dagen later het ontzielde lichaam van een even bekende accountant wordt gevonden. Bestaat er een verband tussen de twee zaken? Het politieonderzoek voert hem via de sprookjesachtige kanalen en bruggen van de stad naar een heel wat minder luisterrijke omgeving, de duistere nachtgelegenheden die zelfs autochtone Venetianen liever mijden... Een praatgrage prostituee, een idioot duur brilmontuur en een illegale videotape zijn uiteindelijk de aanwijzingen die Brunetti moet volgen om de zaak tot klaarheid te brengen. En ondertussen valt er nóg een dode...


Gewoon weer een goed geschreven boek over Guido Brunetti, dat me ook nu weer tot het einde toe wist te boeien. Pas op de laatste bladzijde wordt definitief duidelijk wat er gebeurd is.

Leon schrijft vlot, Brunetti lost de raadsels vooral op door te praten, door vragen te stellen en moet het niet hebben van de ingewikkelde technische snufjes waarop tv-series als CSI je trakteren. Ik zou haast zeggen: een verademing om een inspecteur ook gewoon nog eens op de 'ouderwetse manier' te zien speuren.

Donna Leon | Fatalità
Donna Leon | Nobiltà
Donna Leon | Een stille dood
Donna Leon | Acqua alta
Donna Leon | De dood draagt rode schoenen
Donna Leon | Duister glas
Donna Leon | Dood in den vreemde
Donna Leon | Death at La Fenice

Donna Leon op Wikipedia (Engels)

flickr

zaterdag 14 mei 2011

Kristin Hersh | Rat Girl

Kristin Hersh - Rat Girl: A Memoir. New York, Penguin Books, 2010, 319 pagina's.

In 1985, Kristin Hersh was just beginning to find her place in the world. After beginning her music career at the age of fourteen, the precocious child of unconventional hippies was enrolled in college while her band, Throwing Muses, was getting off the ground, amid buzzing rumors of a major label deal.
Then, everything changed. Her emotional troubles were diagnosed as bipolar disorder and–just after the band was signed–Hersh was processing news of a very different sort: she was pregnant.
This is the story of one pivotal year in Hersh's extraordinary life, a year that taught her strength and forced her to grow up much faster than she'd planned.


Al meer dan twintig jaar luister ik naar de muziek van Kristin Hersh, eerst toen zij in Throwing Muses speelde en later ook als soloartiest. Vorig jaar zag ik op librarything.nl dat dit boek van haar hand was verschenen. Eerder dit jaar kreeg ik het te leen van D., die het als trouwe Throwing Musesfan voor zijn verjaardag had gekregen.

Uiteindelijk heb ik na vijftig tot zestig bladzijden lezen in D.’s exemplaar besloten dat ik het toch wel graag mijn eigen Rat Girl wilde hebben. Het wachten op de aankomst van mijn eigen exemplaar en het verwoed lezen in Figes' The Whisperers heeft ervoor gezorgd dat ik bijna een maand in Rat Girl heb gelezen.

In eerste instantie heb ik erg aan de vorm die de schrijfster heeft gekozen moeten wennen. Rat Girl beschrijft Hershs achttiende levensjaar in de jaren 1985 en 1986, gebaseerd op haar dagboekaantekeningen. Deze stukken worden voortdurend afgewisseld met flash-backs naar vroege herinneringen aan Hershs jeugd én citaten uit haar songteksten. Deze drie soorten tekst zijn in verschillende opmaak in het boek opgenomen. Dat vond ik eerst erg onrustig lezen. Maar, zit je er eenmaal in, dan wil je meegaan met het verhaal. Ik in ieder geval wel.

Hersh beschrijft een woelig jaar uit haar leven, zoals de flaptekst hierboven al aangeeft. Ik vond 't bijzonder interessant om te lezen hoe er werkelijk niets waar is van het romantische beeld van het leven van een muzikant. De manier waarop Hersh vervolgens de symptomen van haar psychische aandoening als realiteit beschrijft in dit boek vond ik erg indrukwekkend.

't Interessantst echter vond ik hoe Hersh over haar synesthetische ervaringen schrijft. Hersh ervaart bij muziek kleuren. Zo zegt zij als kind tegen haar vader dat hij haar niet een saai rood lied moet spelen, ook al spelen Bob Dylan en Neil Young die akkoorden. Heb je als lezer geen ervaring met mensen in je omgeving die ook dit soort vermengde zintuigen hebben, dan zal zo’n uitspraak een bijzonder bevreemdend effect op je hebben, zeker omdat Hersh het hele boek door terugkomt op haar kleurgevoel bij haar muziek. Ik vond 't boeiend om te lezen dat zij op dezelfde manier over die vermenging van zintuigen spreekt als ik dat in mijn omgeving gewend ben.

Tot slot heeft het boek me, juist dankzij die bijzondere structuur waar ik eerst zo aan moest wennen, op een nieuwe manier laten kijken naar de songteksten van Hersh. Zinnen waarvan ik mij jarenlang heb afgevraagd waar ze betrekking op hebben, kan ik nu beter plaatsen. Rat Girl is een must voor iedereen die ooit heeft genoten van Hershs muziek.

Kristin Hersh (Engels)

flickr

dinsdag 10 mei 2011

Orlando Figes | The Whisperers

Orlando Figes - The Whisperers: Private Life in Stalin's Russia. Londen, Penguin, 2008 (2), 740 pagina's. 2007 (1).

This is the story of the lives of ordinary people in Stalin's Russia: a world where everyone was afraid to talk and a society spoke in whispers, whether to protect friend and family - or to betray them. Where a junior worker might inform on their superior to get their job; a husband to get rid of a lover; a neighbour out of petty jealousy. Where living a double life became the norm and yet, somehow, a few defied the state.

Orlando Figes' phenomenal book gives a voice to these silent survivors for the first time.


Koninginnedag heb ik dit jaar niet feestend in de stad doorgebracht. 's Middags las ik Markaris’ Het kamermeisje en 's avonds begon ik aan dit boek, The Whisperers. Het contrast had niet groter kunnen zijn: eerst een lichte, vlot lezende detective om daarna over te stappen op zo’n kloek historisch werk.

Ik had dan ook verwacht dat ik weken of zelfs maanden bezig zou zijn met dit boek, ondertussen ook nog andere boeken lezend. Dat het anders is gelopen, is geheel en al de verdienste van dit indrukwekkende boek. The Whisperers vertelt aan de hand van citaten uit interviews en dagboeken de invloed van de sovjetdictatuur op het persoonlijk leven van haar burgers. Het boek bespreekt begint tijdens de revolutie, maar concentreert zich vooral op de periode van 1928 tot 1953. In het laatste hoofdstuk wordt ook belicht hoe de ervaringen opgedaan onder Stalin nog steeds doorwerken in het dagelijks leven.

Om te beginnen is er de enorme berg werk verricht door Figes' medewerkers. Zij hebben een groot aantal mensen geïnterviewd om dat wat zij zich nu nog herinneren vast te leggen. Voor zover beschikbaar wordt ook geciteerd uit dagboeken en andere geschriften. Dat valt niet altijd mee, omdat een dagboek tegen de dagboekschrijver en zijn omgeving gebruikt kon worden bij een arrestatie. Dat er toch nog zoveel boven water is gekomen, verdient een pluim.

Een ander interessant punt is dat een aantal personen regelmatig terugkomt in de beschrijving naar mate de geschiedenis verstrijkt. Het betreft soms bekende personen. Zo wordt het lot van Jelena Bonners familie behandeld, en vooral ook het leven van de Sovjetschrijver Konstantin Simonov.

Niet minder interessant zijn de levens van de 'gewone Russen' die Figes beschrijft. Als je zelf geboren en getogen bent in Nederland is het moeilijk om je voor te stellen hoe groot de invloed van de staat op het persoonlijk leven ingreep in de Sovjet-Unie. Figes vertelt niet in zijn eigen woorden na, maar laat de mensen zelf aan het woord. Dat maakt het leed dat zij vertellen des te schrijnender.

Wil je proberen je een voorstelling van te maken van hoe het dagelijkse leven onder Stalin was en hoe die voor velen traumatische jaren doorwerken in het dagelijkse leven van de Russen van nu, dan is The Whisperers een boek dat je absoluut moet lezen. Ik heb er nog wekenlang mee rondgelopen.

Orlando Figes (Engels)

flickr

zaterdag 7 mei 2011

Maarten 't Hart | Dienstreizen van een thuisblijver

Maarten 't Hart - Dienstreizen van een thuisblijver. Amsterdam/Antwerpen, Uitgeverij De Arbeiderspers, februari 2011 (2), 319 pagina's. Februari 2011 (1).

Maarten 't Hart schreef zijn eerste biografie Het roer kan nog zesmaal om in 1984.
Al leek de titel koerswijzigingen aan te kondigen, niets is daarvan terechtgekomen. In feite is er sinds 1984 weinig in zijn leven veranderd, behalve dan dat zijn werk vooral in Duitsland grote opgang heeft gemaakt. Over de vaak opmerkelijke en soms ook bizarre consequenties daarvan brengt hij verslag uit in Dienstreizen van een thuisblijver.
't Hart wordt niet alleen in Duitsland gelezen, maar ook in Hongarije en Zweden. Ook dat levert hilarische hoofdstukken op, evenals zijn weergave van hoe het hem vering als beoogd biograaf van Simon Vestdijk.
Aldus ontstond, ondanks het feit dat sinds 1984 het roer niet meer om ging, een kleurrijk vervolg op zijn eerdere biografie.


Ik ken het werk van 't Hart eigenlijk nauwelijks. Meer dan twintig jaar geleden heb ik, geloof ik, Een vlucht regenwulpen wel gelezen, en een verhalenbundel, maar daar is het bij gebleven. De aflevering waarin 't Hart vorig jaar in VPRO's Zomergasten te gast was, vond ik bijzonder boeiend door de manier waarop 't Hart daar commentaar op van alles en nog wat gaf.

Toen ik bij het verschijnen van Dienstreizen van een thuisblijver begreep dat dit boek iets vergelijkbaars zou zijn, moest ik het wel lezen. Veiligheidshalve heb ik 't maar wel gereserveerd in de bibliotheek. Toen ik eindelijk aan de beurt was, schrok ik me een hoedje, want het bleek om een Sprinter te gaan. Dat is een systeem van de Openbare Bibliotheek, waarbij je nieuwe boeken niet de gebruikelijke zes weken die bij mijn abonnement horen mag lenen, maar slechts twee weken. En dat terwijl ik al twee andere, Engelse boeken tegelijk aan het lezen was.

Ik ben niet bedrogen uitgekomen. Ik heb dit boek met evenveel plezier gelezen als ik vorig jaar naar de aflevering van Zomergasten heb gekeken. Ik heb zelfs hardop zitten schaterlachen in de tuin vandaag om de beschrijving van 't Harts worsteling met twee kalveren van de buurman, hoe hij vervolgens een drievoudige beenbreuk oploopt en hoe de opname en het verblijf in het LUMC daarna verloopt.

't Hart behandelt verschillende zaken: bijvoorbeeld zijn geboortestad Maassluis, zijn passie voor muziek, zijn hartgrondige hekel aan reizen in het algemeen en 'voorleestournees' in het bijzonder, de manier waarop hij door een vorige Duitse uitgever eigenlijk opgelicht is, hoe hij weet te ontkomen aan de opdracht om een biografie van Simon Vestdijk te schrijven en zijn bemoeienis met de zaak Lucia de Berk.

't Hart mag dan over veel dingen knorren, maar hij doet met een aanstekelijk soort humor dat je toch op zijn minst moet glimlachen tijdens het lezen. Dienstreizen van een thuisblijver maakt mij nieuwsgierig naar de voorganger van dit boek, Het roer kan nog zesmaal om.

Maarten 't Hart op Wikipedia

flickr