Илья Бояшов | Кто не знает братца Кролика!

Илья Бояшов - Кто не знает братца Кролика!: Петербургская быль. Москва/Санкт-Петербург, Лимбус Пресс, 205 стр.
(Ilya Boyashov - Kto ne znaet bratca Krolika!: Peterburgskaya byl'. Moskva/Sankt-Peterburg, Limbus Press, 205 str.)

Бывают в истории моменты, когда грань между действительностью и фантастикой стирается, а в жизнь ничем не примечательных людей начинает прорываться ветер с той стороны реальности. Таким моментом было в России начало девяностых годов.
И кому как не Илье Бояшову - признанному мастеру философской притчи, легкой истории как бы о жизни, а как бы и о чем-то большем ("Путь Мури", "Армада", "Танкист, или "Белый тигр""), - писать об этом страшном и веселом времени?


Kto ne znaet bratca Krolika! is niet vertaald in het Nederlands. De titel betekent zoveel als 'Wie kent broer Konijn niet!'. Dat klinkt in Nederlandse oren lolliger dan het door de auteur bedoeld is, denk ik. Ongewild kondigt het toch wel een beetje aan dat deze roman weliswaar een serieus thema behandelt, maar dan op een wat lichtvoetige toon.

Het onderwerp is als volgt: een leraar van bijna middelbare leeftijd, Denis, – wellicht gebaseerd op de auteur zelf – raakt begin jaren '90 zijn baan in het onderwijs kwijt en moet op zoek naar andere bronnen van inkomsten. Hij woont in één huis met zijn moeder – die veel weg is – en zijn boertje en wil eigenlijk schrijver worden. Daartoe bezoekt hij wel literaire cafés, waar men uit eigen werk voordraagt, maar brood op de plank brengt deze onderneming niet.

Dan dient 'broer Konijn' (Krolik) zich aan. Krolik verdient op niet geheel eerlijke wijze, zo wordt gesuggereerd, zijn geld en hij biedt Denis een deal aan. Dat het uiteindelijk niets wordt met die deal, mag niet verbazen. We zijn dan echter wel 200 bladzijden vol hilarische situaties, die zich veelal alleen maar in die rare jaren 1990 in Rusland konden voordoen, verder.

Ik moest regelmatig denken aan de verhalen van Nikolay Gogol over Sint-Petersburg, waarin het vreemde, het magische van die stad wordt benadrukt. Boyashov doet dat ook, maar hij beschrijft het Sint-Petersburg van de wilde jaren '90. Een wereld van verschil, maar niet minder boeiend voor de lezer – zeker als je in die jaren in de stad hebt verbleven.

Typerend voor Boyashov: hij beschrijft een scene waarbij Krolik met zijn entourage en Denis met prostituees in een sauna zitten, pareren die dames de niet al te snuggere opmerkingen van de heren met citaten van Ploutarchos. Het vermakelijkst vond ik toch de personages die ronddwalen in de kelders waar de literaire cafés worden gehouden. Onderlinge nijd, opwinding over de gedeclameerde woorden – heerlijk!

Kto ne znaet bratca Krolika! is een onderhoudend, grappig boekje over een moeilijke periode in de moderne Russische geschiedenis. Tegelijkertijd behandelt het een belangrijke vraag: tot hoever kun je je grenzen verleggen om geld te verdienen?

Илья Бояшов | Танкист, или "Белый тигр"
Илья Бояшов | Конунг
Илья Бояшов | Путь Мури

flickr