donderdag 10 juli 2008

Lara Vapnyar | Er zitten joden in mijn huis

Lara Vapnyar – Er zitten joden in mijn huis. Amsterdam, Prometheus, 2004, 190 pagina’s. Oorspronkelijke Amerikaanse titel: There Are Jews In My House, vertaald door Peter Abelsen. 2003

LARA VAPNYAR is een uitzonderlijk talent. Ze leeft pas een aantal jaar in een Engelstalige omgeving, maar de verhalen in Er zitten joden in mijn huis schreef ze in een seer subtiele en verzorgde stijl.
Vapnyar plaatst twee werelden tegenover elkaar: die van Russen in Moskou en van Russische emigraten in Brooklyn. De verschillen zijn groot, maar de overeenkomsten zijn belangrijker. Het boek gaat over opgroeien, schuld en onschuld, en eenzaamheid – en deze onderwerpen worden vormgegeven in zes overtuigende verhalen vol bijzondere situaties. In een van de verhalen moet een jonge vrouw die zelf nog geen seksuele ervaring heeft, voorlichting geven aan een klas meisjes. In het titelverhaal staat een Russische vrouw centraal die een onderduikadres biedt aan een joodse moeder en haar kind.
Lara Vapnyar schrijft met verfijnde humor en buitengewone emotionele eerlijkheid over de avonturen, de mogelijkheden, de teleurstellingen en de onverwachte wendingen van het leven.

LARA VAPNYAR emigreerde in 1994 van Rusland naar Amerika. Ze woont op Staten Island, New York.


Normaal houd ik niet erg van korte verhalen. Vaak heb ik het gevoel dat je net een beetje “in het verhaal begint te komen” en dan is het alweer afgelopen. Ik had daarom mijn twijfels toen ik aan deze bundel begon. Want deze verhalen zijn kort, ook al lijken ze wat langer doordat er niet veel tekst op de kleine bladzijden van deze Nederlandse uitgave past.

Toch heb ik deze bundel met heel veel plezier gelezen. Waarom? Omdat Vapnyar hier bewijst dat ze met een paar zinnen de tragiek van een heel mensenleven kan schetsen. Heb je dat talent, dan hoef je natuurlijk geen vuistdikke romans te schrijven. Het verhaal Minnares bijvoorbeeld beschrijft een gezin dat vanuit Rusland naar de Verenigde Staten is geëmigreerd. In een paar woorden schetst ze de uitzichtloze situatie waarin de opa van het gezin zich bevindt, door te vermelden dat ze geen resolute uitspraken meer van hem gewend zijn sinds ze in de VS wonen. En dat hij eigenlijk helemaal niet meer zo veel zegt.

Verder laat Vanpyar veel aan de lezer over. Het is de bedoeling dat je zelf tussen de regels door aanvoelt waar het verhaal werkelijk over gaat. Dat wordt versterkt doordat ze gebruikmaakt van open eindes. En Vapnyar schrijft met humor. Zo laat ze in De treinen van Ovrasjki een zesjarig meisje aan het woord dat zich realiseert dat ze bijna nooit mag zwemmen, omdat ze ofwel verkouden aan het worden is, juist verkouden is of het net geweest is. Herkenbaar, en daardoor grappig, vind ik.

Ik ben op het spoor van deze schrijfster gekomen door een commentaar op het boek Petropolis in de Penguin-uitgave die ik van dat boek heb. Beide boeken passen in een genre dat aan een tweede bloeiperiode bezig lijkt te zijn: de Russische immigrantenliteratuur. Er zijn veel voorbeelden in de VS te vinden (naast de genoemde Ulinich bijvoorbeeld Olga Grushin en Gary Shteyngart), maar ook in Europa hebben we waardige vertegenwoordigers van het genre, zoals in Nederland Sana Valiulina (alhoewel zij Estisch is) en in Duitsland Wladimir Kaminer. Ben je geïnteresseerd in deze stroming, dan is deze verhalenbundel van Vapnyar zeker een aanrader.

Lara Vapnyar | Broccoli and Other Tales of Food and Love
Lara Vapnyar | Memoirs of a Muse

Lara Vapnyar op Wikipedia (Engels)

flickr

Geen opmerkingen:

Een reactie posten