Olaf Tempelman | Roemeense lente

Olaf Tempelman – Roemeense lente Tragische komedies in de overgang naar een nieuw tijdperk. Amsterdam/Antwerpen, De Arbeiderspers, 2007.

In het eerstvolgende dorp stonden de mobiele telefoons echter niet afgebeeld op posters, ze hingen aan boomtakken. Uit de dorpskerk klonken betoverende hymnen. Hadden die de toestellen doen opstijgen? Nee, de dorpelingen hadden ze zelf opgehangen. De dorpspriester, zelf ook in het bezit van een mobiele telefoon, gaf uitleg: ‘We hebben alleen ontvangst op een hoogte van meer dan een meter zeventig. Iedereen is daar gepikeerd over’.

Olaf Tempelman, correspondent van de Volkskrant, boekstaaft in Roemeense lente de extreme transformatie van een hard communistisch land in een curieuze ultrakapitalistische maatschappij. Het nieuwe tijdperk zette het leven in de communistische flats, ‘de verticale dorpen’, op zijn kop. De plattelandstradities maar ook de literatuur, undergroundmuziek en filmcultuur die tegen de verdrukking van het communistische regime in hadden gebloeid, bleken nauwelijks tegen de nieuwe tijd bestand. Tempelman schetst in toegankelijke, onderhoudende hoofdstukken hoe het grillige veranderingsproces verliep van het land dat in 2007 toetrad tot de Europese Unie. Hij doet dat aan de hand van ontmoetingen met vrienden, bekenden en onbekenden die met gemengde gevoelens, heimwee, wrok en opluchting terugkijken op het verleden.


Op een forum op internet las ik dat verschillende lezers Tempelman verwijten dat hij in zijn stukken een beperkt beeld van Roemenië geeft. Hij zou te veel georiënteerd zijn op Boekarest, en het platteland in de omgeving daarvan. Hoe het echt is in de kleine dorpjes, diep in de provincie, zou volgens de kritische Roemenen en Nederlanders niet aan bod komen in zijn stukken.

Of het beeld dat Tempelman schetst juist is, kan ik niet nagaan, omdat ik niet zo veel van Roemenië weet en omdat ik er ook nog nooit geweest ben. Als leek kom je toch in ieder geval iets over Boekarest te weten. Tempelman beschrijft uitvoerig wat het effect van leven in een dictatuur is op de geest van de mensen en de aard van de samenleving. Ook komt de overgang naar de huidige maatschappij uitgebreid aan bod.

De manier waarop Tempelman het heeft aangepakt, sprak me aan. Het is geen chronologische, droge opsomming van feiten, maar ieder hoofdstuk behandelt een bepaald onderwerp. Naast de noodzakelijke feiten is er vooral veel aandacht voor de mensen zelf, hun mening, hun ervaring en dat maakte het voor mij een interessant boek.

flickr