Kees van Beijnum | Over het IJ

Kees van Beijnum - Over het IJ. Amsterdam, De Bezige Bij, 2007 (4), 264 pagina's. 1991 (1).

Een warme juninacht in 1989: een revolverschot doorbreekt de stilte in Amsterdam-Noord. De politie staat voor een raadsel. Achter de deur van zijn woning ligt een man; het huis is verder afgesloten. De moord kan alleen via de brievenbus zijn gepleegd.
In zijn debuut Over het IJ geeft journalist Kees van Beijnum al een voorproef van zijn kunnen als romancier. Met een scherp oog voor detail reconstrueert hij 'de brievenbusmoord', maar bovenal vertelt hij het meeslepende verhaal over een leven aan de onderkant van de samenleving.

Van Beijnum is de schrijver van succesvolle romans als De ordening (1998), De oesters van Nam Kee (2000, bekroond met de F. Bordewijkprijs) en De vrouw die alles had (2002). Van Beijnums werk werd diverse malen verfilmd, vertaald en bekroond. Het verboden pad (2005) is zijn meest recente roman.


Op de omslag van deze druk van Over het IJ staat een citaat waarin wordt gesteld dat er met dit boek eindelijk een Nederlandse versie van Truman Capote’s In Cold Blood is verschenen. Ik kan niet nagaan of die bewering juist is, omdat ik moet bekennen dat ik In Cold Blood wel gekocht heb, maar het boek staat nog ongelezen op de boekenplank. Wel is duidelijk dat beide boeken in beginsel in ieder geval overeenkomen: bij beide boeken zijn het romanschrijvers die zich buigen over een strafbaar dat daadwerkelijk gepleegd is en de schrijvers proberen zich een plausibel beeld van dat strafbare feit – een moord – en de daders te vormen.

In het geval van Over het IJ heeft dat tot een uiterst leesbaar boek geleid. In het begin had ik wel wat moeite om het boek voor mezelf in het juiste genre te plaatsen. Moet je het nu zien als non-fictie, of toch meer als een roman? Uiteindelijk heb ik de conclusie getrokken dat het fictieve wellicht toch meer overheerst.

Toen dat probleem eenmaal uit de wereld was, bleef er een roman over waarin een ontluisterend beeld wordt geschetst van de levens van de twee jonge daders en hun familie en de raakvlakken die die levens met dat van het slachtoffer hadden. Verder is er een grote rol weggelegd voor het stadsdeel Amsterdam-Noord, dat niets met de rest van Amsterdam aan de andere kant van het IJ gemeen lijkt te hebben. Huiveringwekkend troosteloos zijn de levens van de personages die Van Beijnum beschrijft en dat het uiteindelijk tot een groot drama komt, wekt geen verbazing.

Nu alleen nog zelf controleren of er inderdaad parallellen met In Cold Blood zijn.

Kees van Beijnum | Een soort familie

Kees van Beijnum

flickr