woensdag 28 januari 2009

Chaim Potok | De hand van de golem

Chaim Potok – De hand van de golem. ’s-Gravenhage, BZZTôH, september 1995 (4), 159 pagina’s. Juni 1995 (1). Oorspronkelijke Amerikaanse titel The Golem’s Hand, vertaald door Marianne Verhaart.

Wanneer de negenentachtigjarige timmerman Leo Shartov na een huwelijk van dertig jaar zijn vrouw verliest, gaat hij na een aantal maanden van besluiteloosheid in de buurt van zijn dochter wonen. Zij is onlangs met haar man verhuisd naar een woning die nodig moet worden opgeknapt omdat zij een kind verwacht. Leo biedt aan de kamer te verbouwen die voor de nieuwe baby, zijn eerste kleinkind, gebruikt zal worden.

Terwijl Leo gestaag vordert met zijn werkzaamheden, komen lang onderdrukte herinneringen uit een ver verleden naar boven, herinneringen aan de tijd dat hij een belangrijke rol speelde in het stalinistische Rusland. Zijn dochter weet niets van die tijd. Ze weet niet dat de eigenlijke wortels van haar vader in een tijd liggen dat hij optrad als de rechterhand van Stalin – dat hij zijn handen ooit heel anders gebruikt heeft dan ze van hem gewend is.

Maar als Leo op een nacht alleen is met zijn pasgeboren kleinkind, neemt hij haar in zijn armen en begint haar de waarheid over zijn leven te vertellen…


In dit boekje weet Potok in ongeveer 150 bladzijden overtuigend te schetsen wat de invloed van de Russische revolutie en de daaropvolgende jaren van onderdrukking zijn op het leven van een eenvoudige joodse jongen. De jongen kan niet goed lezen. Nu noemen we dit dyslexie en zou er met veel geduld en aandacht geprobeerd worden de jongen toch aan het lezen te krijgen. Aan het begin van de vorige eeuw werd in de joodse gemeenschap gedacht dat de jongen een golem was, een mensfiguur van klei, tot leven gewekt door een Praagse rabbi, zonder ziel en geest.

Het kenmerkt een begenadigd schrijver, als je het mij vraagt, dat je zulke grote historische en persoonlijke onderwerpen juist in zo min mogelijk bladzijden en zo min mogelijk mooischrijverij kunt behandelen, zonder dat het verhaal daarbij leesbaarheid en geloofwaardigheid verliest.

Al lezend dringt het besef zich op, dat het niet vanzelfsprekend dat je, voor de keus gesteld, voor 'de goede kant van de geschiedenis' kiest, sterker nog, dat er haast ongemerkt een keus voor jou wordt gemaakt. Zeker na het bezoek aan de gedenkplaats in het dorpje Butovo heeft het lezen van dit verhaal diepe indruk op me gemaakt. Ik ben ervan overtuigd dat het boekje ook interessant is voor mensen die een iets minder sterke nieuwsgierigheid naar Rusland hebben.

Chaim Potok | De familie Slepak

Chaim Potok op Wikipedia (Engels)

flickr

dinsdag 27 januari 2009

Michael Chabon | Gentlemen of the Road

Michael Chabon - Gentlemen of the Road. A Tale of Adventure. London, Sceptre, 2007 (2), 204 pagina's. 2007 (1).

In the Caucasus Mountains round AD 950, two wandering adventurers and unlikely soul mates live as they please and survive as they can – as blades and thieves for hire and practised bamboozlers. Until, following a bloody coup in the Jewish empire of the Khazars, they get dragooned into the service of a fugitive prince, who burns to reclaim his throne...

Summoning the spirit of The Arabian Nights and The Three Musketeers, this is a novel brimming with action, raucous humour, cliff-hanging suspense, and a cast of colourful characters worthy of Scheherazade's most tantalizing tales.


Dit boek is in eerste instantie als een feuilleton in The New York Times Magazine verschenen en is in ieder geval in Engeland uitgegeven met een aantal prachtige tekeningen bij de afleveringen. Dat het als feuilleton geschreven is, is goed te merken bij het lezen, bijvoorbeeld door de cliff hangers aan het einde van de hoofdstukken.

Deze structuur van het boek zorgt er tegelijk ook voor dat het erg prettig is te lezen als je met griep in bed ligt. Je leest een hoofdstuk, doet een dutje, leest weer een hoofdstuk, doet nog een dutje en voor je het weet heb je het hele boek, dat leest als een goed geschreven en spannend jongensboek, uitgelezen.

Ik wist niet veel van de Chazaren, en hoewel het natuurlijk fictie is en geen geschiedenisboek maakt de exotische setting het boek nog eens extra interessant. Het is aan Chabons meesterschap als schrijver te danken dat die verre wereld gaat leven.

Een aanrader, wat mij betreft!

Gentlemen of the Road op Wikipedia (Engels).

Michael Chabon | The Final Solution
Michael Chabon | The Yiddish Policemen's Union
Michael Chabon | Wonder Boys
Michael Chabon | Werewolves in Their Youth

flickr

zondag 25 januari 2009

Татьяна Устинова | Жизнь, по слухам, одна!

Татьяна Устинова – Жизнь, по слухам, одна! Москва, ЭКСМО, 2008г., 352 pagina’s.
(Tatyana Ustinova - Zhizn’, po slukham, odna! Moskva, Eksmo, 2008).

Он не ожидал ничего сверхъестественного от обычной командировки в Питер. Но все моментально вышло из-под контроля, когда Глеб Звоницкий неожиданно встретил Катю, ту самую Катю... Когда-то Глеб служил в охране ее отца, губернатора Белоярского края, а потом ушел с работы.
Катя всегда была немного «не от мира сего», и Глеб по привычке решил было, что снова должен защитить и спасти ее!.. Но на этот раз все выйдет наоборот – Катя подберет его в парке, полумертвого и истекающего кровью. Катя заставит Глеба принять участие в расследовании убийства близкого ее человека. Катя объяснит ему, что жизнь на самом деле одна – по крайней мере, до сих пор никому не удавалась вторая попытка!
Он не ожидал ничего сверхъестественного от обычной командировки в Питер – и получил все. Может быть, жизнь на самом деле одна, но Глебу удалось повторить попытку и начать все сначала. Говорят, такое бывает...


Zo nu en dan lees ik een boek van deze Russische schrijfster, Tatjana Ustinova, die een soort romantische detectives schrijft. Ze schrijft haar boeken volgens een min of meer vastliggend sjabloon: een zwakke, vaak niet geheel zelfstandige vrouw overkomt iets ergs en zij heeft de hulp van een sterke, moeilijk bereikbare man nodig om het probleem op te lossen. Aan het einde van de roman krijgen de held en heldin elkaar en wordt het erge opgelost of overwonnen.

Wat voor Ustinova pleit, is dat zij in ieder geval wel kan schrijven. Haar dialogen lopen als een trein en haar boeken lezen daardoor makkelijk weg. Hoogstaande literatuur is het natuurlijk niet, maar dat weerhoudt mij er niet van zo nu en dan een boek van Ustinova te lezen, puur voor mijn Russisch… ;-)

flickr

zaterdag 17 januari 2009

Арто Паасилинна | Очаровательное самоубийство в кругу друзей

Арто Паасилинна – Очаровательное самоубийство в кругу друзей. Москва, Издательство Ольги Морозовой, 2006г., 240 pagina’s. Oorspronkelijke Finse titel: Hurmavaa joukkoitsemurha, vertaald door A. Voronkova. 1990 (1).
(Arto Paasilinna – Ocharovatel’noe samoubiystvo v krugu druzey. Moskva, Izdatel’stvo Ol’gi Morozovoy, 2006)

Прекрасным июньским солнечным утром обанкротившийся бизнесмен Релонен и безутешный вдовец полковник Кемпайнен решают покончить жизнь самоубийством. По воле случая оба выбирают для этого один и тот же старый сарай. Разговорившись, они приходят к выводу, что не одиноки в своем решении – в Финляндии много желающих свести счеты с жизнью. Так почему бы не создать этакий «клуб самоубийц»?.. И начинается странное путешествие через всю Финляндию и Западную Европу – грустное и смешное, смертельное и спасительное.


Ik had tot voor kort nog nooit van deze Finse schrijver, Arto Paasilinna, gehoord. Ik heb dit boek uit de boekenkast van mijn schoonzusje gevist, omdat ik op zoek was naar een boek dat ik in ongeveer twee dagen, de tijd die resteerde tot ons vertrekt naar Nederland, ondertussen met griep in bed liggend zou kunnen uitlezen.

Dit boek, dat in het Nederlands is verschenen onder de titel De zelfmoordclub gaat over twee mannen die op dezelfde ochtend dezelfde verlaten schuur uitkiezen om zelfmoord te plegen. In plaats van zelfmoord plegen richten ze een zogenaamde zelfmoordclub op, omdat er altijd meer eer is te behalen als je als groep zelfmoord pleegt.

Het lijkt een loodzwaar thema, zo’n dreigende collectieve zelfmoord, maar Paasilinna beschrijft het allemaal nogal lichtvoetig en er waren zeker stukken waarom ik oprecht kon glimlachen. Of ik het nu boek ook een meesterwerkje vind, daar ben ik nog niet uit. Er zaten zeker onderhoudende stukken in, maar soms gingen de herhalingen me ook wat op de zenuwen werken. Vooral het einde van de roman, waarin in de laatste tientallen bladzijden ineens half Europa wordt afgereisd en waarin ineens een Finse detective wordt opgevoerd die onderzoek doet naar de leden van de club, vond ik zwak.

Arto Paasilinna op Wikipedia (Engels)

flickr

donderdag 15 januari 2009

Harry Mulisch | Twee vrouwen

Harry Mulisch – Twee Vrouwen. CPNB, 2008 (25), 135 pagina’s. 1975 (1).

Twee vrouwen beschrijft de fatale liefde tussen Laura, een gescheiden conservator, en het meisje Sylvia. Een verhaal als een klassieke tragedie, dat bovendien leest als een trein. Het weet de lezer van nu net zo te raken als die van dertig jaar terug.


Laat ik voorop stellen dat ik niet zo heel erg van de boeken van Harry Mulisch houd (behalve van De ontdekking van de hemel). Toen dit boekje werd aangeboden in de serie Nederland Leest wilde ik het eerst niet afhalen in de bibliotheek. Maar, ik heb toch maar gedaan, omdat het gratis boekje een manier was om te kijken of ik mijn mening over Mulisch’ boeken misschien zou moeten herzien.

Ik deel de euforische beschrijvingen in de introductie en de lofrede niet. Het was op zich aardig om te lezen, zeker na alle Engelse en Russische boeken die ik de weken voorafgaand aan dit boekje heb gelezen. Het plot zit zeker vernuftig en spannend in elkaar, maar ik heb me erg geërgerd aan de wijsheden die Mulisch zijn personages in de mond legt, die ik vaak te overtrokken vond.

Toch is het doel van Nederland Leest wel bereikt: ik heb weer eens een boek van Mulisch gelezen!

Harry Mulisch op Wikipedia

flickr

dinsdag 13 januari 2009

Haruki Murakami | Kafka on the Shore

Haruki Murakami – Kafka on the Shore. London, Vintage Books, 2005 (6), 615 pagina’s. Originele Japanse titel: Umibe no Kafuka, vertaald door Philip Gabriel. 2003.

Kafka on the Shore follows the fortunes of two remarkable characters. Kafka Tamura runs away from home at fifteen, under the shadow of his father’s dark prophecy. The ageing Nakata, tracker of lost cats, who never recovered from a bizarre childhood affliction, finds his simple life suddenly turned upside down. Their parallel odysseys are enriched throughout by vivid accomplices and mesmerizing dramas. Cats converse with people; fish tumble from the sky; a forest harbours soldiers apparently un-aged since WWII. There is a savage killing, but the identity of both victim and killer is a riddle.

At once a classic tale of quest, Kafka on the Shore is also a bold exploration of mythic and contemporary taboos, of patricide, of mother-love, of sister-love. Above all it is a bewitching and wildly inventive novel from a master stylist.


Een heerlijk surrealistisch verhaal, waarin je je helemaal kunt onderdompelen als in een warm bad, om aan het eind van het boek zonder ademnood weer boven water te komen, nee eerder met lichte teleurstelling, omdat het boek al afgelopen is. Typisch een boek om te lezen als je op vakantie bent, als je geen andere verplichtingen hebt.

Meestal heb ik niet zo veel op met surrealistische verhalen, maar dit boek is écht de moeite van het lezen waard. Hier heb ik geen enkel moment gedacht “Ja ja, nu geloof ik het wel”, terwijl ik dat bij De Opwindvogelkronieken wel had. Enig minpuntje: het vermoorden van een hele serie katten door het personage “Johnnie Walker” had naar mijn smaak wel wat minder gedetailleerd beschreven kunnen worden.

Haruki Murakami | What I Talk About When I Talk About Running

Haruki Murakami op Wikipedia (Engels)

flickr

vrijdag 2 januari 2009

Jonathan Safran Foer | Everything is Illuminated

Jonathan Safran Foer – Everything is Illuminated. London, Penguin Books, 2003 (2), 276 pagina’s. 2002 (1).

A young man arrives in the Ukraine, clutching in his hand a tattered photograph. He is searching for the woman who fifty years ago saved his grandfather from the Nazis. Unfortunately, however, he is aided in his quest by Alex, a translator with an uncanny ability to mangle English into bizarre new forms; a ‘blind’ old man haunted by memories of the war; and un undersexed guide dog named Sammy Davis Jr. Jr. What they are looking for seems elusive – a truth hidden behind veils of time, language and the horrors of war. What they find turns all their worlds upside down…


Ik heb dit boek tijdens tijdens de feestdagen voor de tweede keer gelezen, als voorbereiding op het voor de tweede keer kijken van de verfilming van dit boek.

Bij het herlezen van een boek kun je soms overvallen worden door teleurstelling, zeker als je ook de verfilming al hebt bekeken. Dat was bij Everything is Illuminated zeker niet het geval. Het verhaal over wat er precies in de Tweede Wereldoorlog in Trachimbrod is gebeurd, bleef even schrijnend en tegelijkertijd hilarisch.

Deze keer viel me nog meer op hoe meesterlijk Foer de worsteling van de Oekraïense Alex met het Engels verwoordt. Ik ken de Nederlandse vertaling van het boek niet, maar het lijkt me niet gemakkelijk om dit even goed en tegelijkertijd hilarisch naar het Nederlands te vertalen. Ook de wisselwerking tussen generatiegenoten Alex en Jonathan, geboren in twee totaal verschillende systemen en families, sprak me erg aan.

Dit boek blijft dus een van mijn favoriete boeken. En mijn voornemen voor dit weekend is dan nu echt de film nog eens te bekijken.

Jonathan Safran Foer op Wikipedia (Engels)
Everything is Illuminated op IMDB (Engels)

flickr