Pieter Waterdrinker | Kaviaar en ander leed

Pieter Waterdrinker - Kaviaar en ander leed. Notities uit Rusland. ’s-Gravenhage, BZZTôH, 2000, 224 pagina’s.

Wat is er geworden van de achterkleinzoon van de schrijver Fjodor Dostojevski? En hoe vergaat het de laatste telg uit het geslacht van Lev Tolstoj? Hoe is het nachtleven in Moskou? De prostitutie? En wat is er overgebleven van de Russische adel? Pieter Waterdrinker toont in Kaviaar en ander leed een land dat de afgelopen tien jaar een moeizame overgang heeft proberen te maken van het eens zo geprezen communisme naar het voorheen zo verguisde kapitalisme.

In Kaviaar en ander leed wordt niet de Kremlinpolitiek op de snijtafel gelegd, maar beschrijft Waterdrinker de dagelijkse gang van zaken die lange tijd aan de westerse blik onttrokken was. Hoe ziet een straat eruit in Moersmank? Hoe weet men te overleven in het Siberische hoge Noorden, waar de temperatuur tot vijftig graden onder nul kan dalen? Hoe gaan Russen op vakantie nu de hele wereld ineens voor hen openstaat?

In de bergen van de voormalige Sovjetrepubliek Kirgizië bezoekt Waterdrinker een kliniek waar maffiabazen op unieke wijze van hun drugsverslaving proberen af te komen; in de Armeense hoofdstad Jerevan proeft hij van de beroemde, lokaal gestookte cognac. En natuurlijk komt Ruslands onbetwiste trots aan de orde: de kaviaar – een delicatesse die door de stroopjacht op de steur in de volgende eeuw mogelijkerwijs zal verdwijnen.


Waterdrinker, pseudoniem van Pieter van der Sloot, is een correspondent van De Telegraaf. Hij woont al langere tijd in Rusland. Ik ken zijn artikelen uit De Telegraaf niet omdat ik die krant niet lees, maar dit boek heeft me aangenaam verrast. Waterdrinker heeft een prettige schrijfstijl. Hij schrijft in korte alinea’s, gebruikt heldere taal, weet veel over zijn onderwerp en schrijft er met de nodige ironie over, zonder dat die ironie vervelend gaat overheersen.

Interessant was ’t ook dat een aantal interessante figuren in dit boek voorkomen. Frank Westerman figureert bijvoorbeeld in het verhaal over een bezoek aan Birobidzjan. Zijn weergave van dat bezoek vind je in Ingenieurs van de ziel, een boek dat ik jaren geleden met veel plezier heb belezen en dat ik nu graag opnieuw wil lezen.

Verder wijdt Waterdrinker een kort stukje aan het overlijden van Karel van het Reve. Dat heeft ervoor gezorgd dat ik vanmiddag een aantal boeken van Van het Reve uit de bibliotheek heb meegenomen.

De Russische fotograaf Oleg Klimov, die onder andere voor NRC Handelsblad fotografeert, komt in meerdere verhalen voor. Bekijk vooral eens zijn – helaas – alleen Russischtalige blog hier.

Een voor mij in meerdere opzichten inspirerend boek dus, dat ook voor mensen die minder bezeten zijn van Rusland zeker interessant is.

Pieter Waterdrinker | Montagne Russe

Pieter Waterdrinker (Nederlands, Engels, Duits en Russisch)

flickr