Bernlef | De rode droom

Bernlef - De rode droom. Amsterdam, Querido, 2009 (1), 236 pagina's.

Kowalski werkt bij papierfabriek Loretz op de afdeling distributie toiletpapier. Krap is suppoost in het nationale Liftenmuseum. Twee mannen van middelbare leeftijd, die hun baan kwijtraken als het land waarin zij wonen van de ene dag op de andere wordt opgeheven, en die hardnekkig blijven weigeren zich bij de nieuwe werkelijkheid neer te leggen.
In De rode droom volgt Bernlef beide mannen op een reis die hen naar Amsterdam en een lustoord in Tunesië voert, waar zij hun droom, een nieuwe heilstaat, proberen te verwezenlijken. Krap is de ideoloog het duo, Kowalski secretaris tegen wil en dank. Samen kunnen ze de wereld aan.


Het is twintig jaar geleden dat de communistische regimes in Midden- en Oost-Europa vielen. Dat is vermoedelijk waarom Bernlef zich waagt aan het thema van twee mannen van middelbare leeftijd die na de val van het socialisme in en het opheffen van hun Thuisland afgedankt worden. Omdat ik bij het zien van dit boek aan Bernlefs Publiek geheim over de invloed van censuur op het handelen van mensen onder het communistische regime in Hongarije moest denken, heb ik het boek meegenomen uit de bibliotheek.

Laat ik direct maar met de deur in huis vallen: ik vond deze roman in tegenstelling tot Publiek geheim niet boeiend. Dat komt niet doordat er niets gebeurt. In tegendeel, de heren maken allerlei avonturen mee. Maar die avonturen zijn altijd voorzien van uitwijdingen over de socialistische samenleving, waarnaar een van de hoofdpersonages nog steeds verlangt.

Iedere keer als die ideeën werden besproken, kreeg ik meer het gevoel dat de 'wet van de aantrekkingskracht', die moet leiden tot vrije liefde en het verrichten van alleen dat werk dat of die activiteiten die de mens leuk vindt in een soort socialistische heilstaat, juist in de praktijk wordt gebracht op de niet-socialistische plekken die de heren bezoeken, zoals het vakantieparadijs in Tunesië, waar het consumentisme heerst.

Bernlef beschrijft het gevoel van overbodigheid dat de beide hoofdpersonages drijft wel overtuigend, maar het wil op de een of andere manier maar niet interessant worden. Ik was opgelucht toen ik aan een ander boek kon beginnen.

Bernlef | De pianoman

Bernlef op Wikipedia

flickr