Евгений Гришковец | Рубашка

Евгений Гришковец - Рубашка: роман. Москва, Махаон, 2009, 288 страниц. 2004 (1).
(Evgeny Grishkovec - Rubashka: roman. Moskva, Makhaon, 2009, 288 bladzijden)

"Рубашка" - городской роман. Очень московский, но при этом примиряющий Москву с регионами. Потому что герой - человек провинциальный, какое-то время назад приехавший в Москву. Это короткий, динамичный роман о любви. Один день из жизни героя. Ему от 30 до 40 лет. Есть работа, есть друзья, есть сложившаяся жизнь и... Любовь, которая сильно все меняет.

De titel van deze roman is рубашка (rubashka). Dat is het Russische woord voor 'overhemd'. Dat de schrijver dit woord als titel heeft gekozen, verbaast je niet als je het boek hebt gelezen. De hoofdpersoon, Aleksandr, kiest vroeg in de ochtend van de dag die in deze roman wordt beschreven voor het een-na-laatste schone overhemd. Naarmate de dag vordert, gebeurt er van alles met het overhemd: de kraag komt onder de haren te zitten na een bezoek aan de kapper, het wordt smerig in een restaurant en Aleksandr is zich voortdurend bewust van zijn overhemd en de staat ervan. Aan het einde van de dag hangt Aleksandr ook dit overhemd op de flinke stapel overhemden die gewassen moeten worden. Weer een dag voorbij.

Dit overhemd staat voor het verloop van de drukke dag van deze hoofdpersoon. Een tijdje terug verhuisde hij, toen zijn huwelijk definitief voorbij was, naar Moskou, om daar zijn geluk te beproeven. Hij is architect en heeft een eigen bedrijfje opgezet. Hij bouwt soms nieuwe projecten, dan weer verbouwt hij bestaande ruimtes. Hij heeft inmiddels een eigen appartement gekocht – wat voor lang niet voor iedere Moskoviet is weggelegd, hij heeft vrienden en bekenden.

Eigenlijk is hij best geslaagd. Tot hij in de ban raakt van een vrouw die niet vrij is. Die Liefde (met hoofdletter, inderdaad) zet zijn leven op de kop, maakt dat hij van telefoontje naar telefoontje, van snelle ontmoeting naar mislukte ontmoeting leeft, terwijl er voor zijn werk en omgeving geen tijd overblijft. En dat hoewel er het erop lijkt dat de Grote Liefde Aleksandr toch wat aan het lijntje houdt.

Op deze specifieke dag krijgt Aleksandr bezoek van een vriend uit de provincie, Maksim, die als een kleine jongen met grote ogen vol verwondering en opwinding naar het moderne Moskou kijkt. Hij is van plan het nachtleven in te duiken, om daar de hipste bars aan te doen, de modieuste drankjes te drinken en misschien, als vanouds, contact te leggen met wat leuke dames.

Griskovec gebruikt de gebeurtenissen van deze ene dag uit het leven van Aleksandr om de tegenstelling te schetsen tussen de ideeën die inwoners van de Russische provincie over het leven in de hoofdstad hebben en het daadwerkelijke leven in die stad. Zo wordt vooral de stad Moskou ook een personage in deze roman. In die zin is deze roman zeker een stadsroman, zoals de flaptekst belooft.

Net als in O'Neills Netherland kiest de auteur ervoor om die grote, angstaanjagende stad, waarin de afstanden die je aflegt je dag en daarmee je leven bepalen, te laten beschrijven en aanvoelen door mensen die in meer of mindere mate buitenstaander zijn. Een aantal passages over de stad Moskou raakten me echt door hun herkenbaarheid.

Het verschil met O'Neills roman is dat Netherland toch vooral een roman is. Grishkovec is een scenarist, en dat merk je vooral in zijn dialogen. Die zijn vlijmscherp, als het ware klaar om op het toneel of voor de camera uitgesproken te worden. Precies zoals de tong van de meeste Moskovieten is. Mijn schoonzusje had 't al gezegd, en ik geef haar groot gelijk: dit is een heel goede roman!

Evgeny Grishkovec (Russisch)
Evgeny Grishkovec op Wikipedia (Russisch)

flickr