Julia Franck | Die Mittagsfrau

Julia Franck – Die Mittagsfrau. Frankfurt am Main, S. Fischer Verlag, Dezember 2007 (9), 430 pagina’s. 2007 (1).

1945. Flucht aus Stettin in Richtung Westen. Ein kleiner Bahnhof irgendwo in Vorpommern. Helene hat ihren siebenjährigen Sohn durch die schwere Kriegsjahre gebracht. Nun, wo alles überstanden, alles möglich scheint, lässt sie ihn allein am Bahnsteig zurück und kehrt nie wieder. Julia Franck erzählt das Leben einer Frau in einer dramatischen Zeit – und schafft zugleich einen großen Familienroman und ein eindringliches Zeitepos.


We schrijven het jaar 1945, direct na de Tweede Wereldoorlog. In twintig bladzijden beschrijft Franck het leven van een zevenjarig jongetje, Peter, dat met zijn moeder, Helene Würsich, de oorlog heeft overleefd. Het einde van de proloog is verwarrend: het jongetje zit urenlang op een bankje met zijn koffer te wachten op zijn moeder, die hem heeft gezegd dat ze zal proberen kaartjes te kopen voor een volgende trein. Langzamerhand dringt het tot je door: moeder komt niet terug.

Je verwacht een hartverscheurende roman, geschreven vanuit het perspectief van dit in de steek gelaten kind. Wat je krijgt is een eveneens hartverscheurende roman, waarin vanuit het perspectief van de moeder wordt uitgelegd hoe het zo heeft kunnen komen. Dat ga ik hier niet navertellen, dat moeten jullie zelf maar lezen.

Het knappe van dit boek is dat het begint met die onbegrijpelijke daad en dat het vervolgt met de voorgeschiedenis, zonder dat daarbij geoordeeld of veroordeeld wordt. Dat volgt pas in de epiloog, die weer geschreven is vanuit het perspectief van de zoon. Deze manier van beschrijven zorgt dat je geen partij kiest, sterker nog, dat je zelfs een beetje sympathie voor de moeder voelt, die als een tragische heldin, verdoemd tot lijden, uit de bladzijden opdoemt. Het draait om het noodlot, zoals Pauline de Bok het in haar recensie van dit boek noemt.

Pas nadat ik het boek uit had, las ik in bovengenoemde recensie dat de vader van Julia Franck zelf in zijn jeugd in de steek is gelaten door zijn moeder. Dat maakt dit boek met terugwerkende kracht extra wrang. Toch leest het boek ondanks dat zware thema prettig, als een familieroman. Probeert het eens, deze zomer!

De Nederlandse vertaling van dit boek heet De middagvrouw. Het is verschenen bij de Wereldbibliotheek.

Julia Franck [ed.] | Grenzübergänge

Julia Franck op Wikipedia (Duits)

flickr